Polikistik over sendromu, kadınların yumurtalarına ait bir takım sorunların yaşanmasına neden olarak bazı belirtilerle kendini gösteren bir hastalıktır. Santral sinir sistemi, hipofiz bezi, yumurtalıklar, böbrek üstü bezi ve diğer dokular arasındaki düzenli sistemin bozulmasına bağlı olarak, genellikle üreme çağındaki kadınlarda ortaya çıkan endokrin bozukluktur. Polikistik, kelime olarak “çok sayıda kist” anlamına gelen ve bu durumu ifade etmek amacı ile kullanılan bir kelimedir. Over ise Latince’ de yumurtalık anlamına gelmektedir. Yani çok sayıda kistin yumurtalıklarda meydana gelmesi demektir. Kısaca PKO olarak tanımlanmaktadır. PKO ilk başlarda belli belirsiz bir şekilde kronik seyrederken, ilerleyen yaşlarda olumsuz etkileyebilen bir hastalık olmaktadır. Başlangıçta neden olduğu henüz tam olarak bilinmemektedir. Genetik ve çevresel faktörlerin etkili olabileceği gibi, genetik bir etkileşim sonucunda da meydana gelen bir hastalık olarak tanımlanmaktadır.

Polikistik over sendromu yumurtlama olmaması ve buna bağlı olarak ortaya çıkan genellikle geciken adet düzensizliği, tüylenme, kilo alma, gebe kalamama veya “zor” gebe kalma gibi çok çeşitli belirtilerle devam eden bir durumdur.

Normalde adet döngüsünün ilk gününden itibaren olgunlaşmaya başlayan yumurta hücresini barındıran içi sıvı dolu kesecikler, yani foliküller çeşitli nedenlerden dolayı gelişememektedir. Gelişimini tamamlayamamış yumurtalarda milimetrik boyutlarda kistin oluşmasıyla sonuçlanmaktadır. Yani yumurtlamamanın olmasından dolayı kaynaklanmaktadır.

Polikistik over sendromu neden olur?

Tipik polikistik overler, uzun süre yumurtlamanın olmaması sonucunda oluşmaktadır. Kadınların neredeyse %25’inde PKO, gelen ultrasonografi kontrolleri sonucunda tespit edilmektedir. Doğum kontrol hapı kullanan kadınların %14’ünde de bu ultrasonografi tablo izlenmiştir. Normal şartlarda polikistik tanının koyulması mümkün değildir.

Yumurtlamamanın neden olduğu sorunlar;

• Kısırlık sorununa neden olabilmektedir.
• Adet düzensizliğinin görülmesi en sık görülen durumlardır.
• Tüylenme de artışı, saç dökülmesi, akne ve cilt problemlerine yol açmaktadır.
• Rahim kanseri ve meme kanserinde risk teşkil etmektedir.
• Kalp ve damar hastalıkları riskinde artışa neden olmaktadır.
• İnsülin artışı mevcut olan kadınlarda şeker hastalığı riskini arttırmaktadır.

Yaşam standartlarına yani çevresel koşullara bağlı olarak görülebilirken, genetik yatkınlığında olması etkili nedenler arasında yer almaktadır. Polikistik over sendromu her kadında görülebilen, nedenlerden etkilenmediği sürece hafif seyredebilen bir hastalıktır. Beslenmeyle alakalı başlayabilen aşırı kilo ile birlikte hastalıkların zincirleme bir şekilde tetiklenmesinden dolayı, PKO’da görülebilmektedir. Kilo alımı polikistik over sendromu belirtilerinin şiddetini artırır ve ileriye dönük sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına neden olur. Eğer annede de mevcut bir PKO var ise, büyük ihtimalde çocuğunda da görülebilme olasılığı artmaktadır.

PKO belirtileri nelerdir?

Polikistik over sendromu her hastada farklı belirtiler gösterebilir. Kimi kadında hiçbir belirti olmazken, bazılarında ağır seyreden belirtiler olabilmektedir.

Adet düzensizliği: Seyrek adet görme, sık veya uzun adet kanamaları polikistik over sendromu olan hastalarda en sık rastlanan belirtidir. Çok nadir olarak düzenli adet kanamaları gerçekleşir.

Aşırı tüylenme: Özellikle yüzde sakal bölgelerinde, çenede, göğüslerde, göbek bölgesinde aşırı tüylenme olabilir.

Kilo: Polikistik over hastaları her zaman kilolu olmak zorunda değildir ancak genellikle kiloludurlar. Şişmanlık polikistik overdeki bütün şikâyetleri arttırıcı rol oynar. Bu nedenle polikistik over tedavisinde öncelikle şişmanlığı ortadan kaldırmak gerekir.

• Sivilce, yağlı cilt
• Hamile kalamama veya zor kalabilme
• Yumurtlama düzensizliği, yumurtlama olmaması gibi belirtilere sahiptir.

Tedavi amacı ile hangi işlemler uygulanır?

• Dolaşımdaki androjen hormonu azaltılır.
• Kısırlığa neden oluyorsa, bu yönde tedavisi gerçekleştirilir.
• Endometrium (rahim iç tabakası) korunması sağlanır.
• Normal kilo sabit tutulmaya çalışılır.
• Doğum kontrol hapları hormonları düzenlemek amacı ile kullanılabilir.
• İnsülin direnci sonrasında çıkabilecek hastalıklar önlenmektedir.
• Her kadında çıkan belirtiler ve şiddeti farklılık gösterdiği için, tedavi yöntemleri ona göre belirlenmektedir.

Neler yapabilirsiniz?

Öncelikle yaşam tarzınızda değişikliğe gitmeniz oldukça faydalı olacaktır. Sağlıklı beslenme, sağlıklı bir yaşam alanının olması PKO’yu geriletmektedir. Özellikle vücudun hareketsizliğini ortadan kaldırarak, fazla kilolardan kurtulmanız, PKO için yararlı olacaktır. Kilonuzun %10’unu vermeniz halinde adet düzeninde belirgin bir şekilde iyileşme göreceksiniz. Kiloda hedef vücut kitle indeksinizi 27’nin altına düşürmektir. Bunun için stresten uzak bir hayat, düzenli egzersiz yapmanız ve yüksek lif içeriği olan besinleri tüketmeniz gerekir.