1 ) Ampirik tedavi ne demektir?

Ampirik tedavi etkinliği kanıtlanmamış olan tedavileri ifade eder. Özellikle de tekrarlayan tüp bebek tedavilerine rağmen, hamilelik elde edemeyene adaylar, doktorlardan değişik ve daha önce uygulanmamış tedavilerden medet umarlar. Maalesef ki önerilen bir çok tedavi yöntemi, etkinliği kanıtlanmamış veya tıp dilinde ampirik yani ”ya tutarsa” şeklinde olan tedavi yöntemlerinden ibarettir. Herhangi bir tedavinin etkinliğinin kanıtlanmış olabilmesi için, rasgele tercih edilmiş adaylar üzerinde uygulanması ve aynı şeklide tercih ve tavsiye edilen tedaviyi görmeyen adaylar ile mukayese edilmesi gerekir. Bu şekilde gerçekleştirilen çalışmalar fazlası ile azdır veya hiç yoktur.

2 ) Ardışık embryo transferi

Embriyoların bir bölümünün veya 3. gün bir kısmının ise bekletilip 5. veya 6. gün transfer edilmesini ifade eder. Daha çok son zamanlarda transfer edilebilir embriyo miktarının kanunlar ile kısıtlanmasını takip ederek tümü ile terk edilmiş bir yöntemden ibarettir. Kullanımda olduğu zamanlarda, anne adayları üzerinde herhangi bir yararına rastlanmamıştır.

3 ) Ko-kültürler

Bu yöntem ile tedaviye başlamadan önceki ay, yumurtlamanın ardından rahim içinden alınan bir parça, suni bir şekilde laboratuvar merkezinde hücre kültürü yapılarak geliştirilmesi sağlanır. Embriyolar, bu tabakanın üzerine koyulup, gelişmesi gözlemlenir.

Ko-Kültür, daha çok1990 lı yılların ilk zamanlarında, embriyo kültür ortamlarının embriyoları ileri gelişim evrelerine dek desteklemedikleri için ortaya atılmış bir teknik olarak, bugün araştırma dışında çok fazla kullanılmamaktadır. Ko kültürlerin yinelenen tüp bebek başarısızlıkları bulunan eşlerde kullanılması ile elde edilen hamilelik oranlarında artış olduğunu gösteren bir çalışma bulunmaktadır (Spandorfer 2003). Bugüne dek, diğer araştırmacılar tarafından buna benzeyen neticeler belirtilmemiştir. Yapılan çalışmanın en önemli zayıf noktası ise, randomize olarak ifade edilen grupların rastgele seçilmemiş olmasıdır. Ko kültürlerin popülaritesini kaybetmesindeki en önemli sebep, son zamanlarda kullanılan ve embriyo gelişimini 5. Veya 6. güne dek destekleyen ardışık kültür ortamlarının çıkmış olmasıdır. Bu ortamlarda blastokist adımına giden embriyo oranı, ko kültür yapılanlardan farksızdır hatta ondan çok daha başarılıdır. Biz ko kültürleri, hem düzenli olarak, hem de başarısız denemeleri bulunan eşlerde etkinliği kanıtlanmadığı için pek kullanmayı tercih etmiyoruz.

4 ) Lenfosit aşısı

Bu yöntemde babadan alınan kan içinden izole edilen lenfosit hücreleri annede cilt altına verilerek bağışıklık sistemi modifiye edilmektedir. Tekrarlayan gebelik kayıpları olan çiftlerde önerilmiş ancak bu grupta dahi etkinliği kanıtlanmamış bir tedavi yöntemidir (Ober 1999). Tüp bebek başarısızlıkları olan çiftlerle ilgili tek bir çalışma yayınlanmış ve bu çalışmada sonuçların aşılamayı takip eden ilk 6 ay içinde tüp bebek yaptıran olgularda yükseldiği gösterilmiştir (Kling 2002). Ancak bu tedavinin de diğerleri gibi etkinliği iyi planlanmış çalışmalarda gösterilememiştir. Biz lenfosit aşısını hastaya maddi külfet getirmesinin yanı sıra hiçbir faydası olmadığından önermiyoruz.

5 ) Embryo yapıştırıcısı

Daha çok, yaşı ilerlemiş olan kadınlarda ve yinelenen tüp bebek başarısızlığı bulunan çiftlerde embryo glue olarak ifade edilen yapıştırıcının kullanılması ile elde edilen hamilelik oranlarında artma olduğunu gösteren çalışmalar mevcuttur. Biz kendi kliniğimizde yaptığımız 2 çalışmada, seçilmiş olan eşlerde (kadın yaşının 39′un üzerinde olması ve yinelenen tüp bebek başarısızlığının bulunması) embriyo yapıştırıcısının yararlı olduğu kanısına vardık. Bu grup hastalarda kullanımını tavsiye etmekteyiz. Ancak çiftlerin bunu bir mucize şeklinde düşünmemeleri gerekmektedir.

6 ) Kan sulandırıcı ilaçlar (Aspirin, heparin vb)

Tüp bebek tedavisi uygulamaları esnasında, düşük dozda aspirin kullanımı ile alakalı olarak bugüne dek toplam 5 çalışma gerçekleştirilmiştir. Yapılan bu çalışmaların 3 tanesinde, aspirinin herhangi bir yararına rastlanmamıştır. Diğer 2 sinde ise, hamilelik oranlarında bir artış olduğu tespit edilmiştir. Gerçekleştirilen bütün çalışmaların sonuçlarının beraber incelendiği meta analizde ise, aspirin faydasız olduğu kabul edilmiştir. Faydasının ispat edilmemiş olmasının haricinde ise, yumurta toplama uygulaması sırasında ve sonrasında kanama riskini de artırdığı gerekçesi ile kullanımının sakıncalı olduğu bildirilmiştir.

Heparin ise, cilt altına iğne ile uygulanan bir kan sulandırıcıdır. Heparin, daha çok antifosfolipid sendromu (APLs) olarak bilinen ve pıhtılaşmaya meyili artıran bir durumlarda etki sağlamaktadır. APLs olan kadınlarda hamile olmak fazlası ile zorlaşır ve hamilelik olduğu zaman da, bebeğin karın içinde düşürülme ihtimalini arttırır. APLs bunun haricinde yinelenen tüp bebek başarısızlıklarına da neden olabilmektedir.

APLs olmayan kadınlarda tüp bebek başarısını arttırabilmek amacı ile Heparin kullanımı etkinliği ispatlanmamış bir tedavi yöntemidir. Sadece bir çalışmada bu tedavinin etkin olduğu kabul edilmiş, ancak daha sonra bu sonuçların doğruluğu da ispatlanamamıştır.

7 ) Viagra

Genellikle, rahim iç tabakasının yeterli kalınlaşmadığı dönemlerde, rahme gelen kan akımının arttırılması prensibinden yola çıkarak, vajinal olarak viagra uygulaması denenmiş ve bir çalışmada etkin sonuçlar elde edilmiştir. Ancak elde edilen bu sonuçlar, daha sonra ki dönemler içerisinde hiç bir çalışmacı tarafından doğruluğu ispatlanan denemeler olmamıştır.