Kız bebekler yüz binlerce yumurta ile doğarlar. Bu yumurtalar kız bebeklerin üreme çağında gebe kalabilmelerinin garantisi niteliğindedir. Ancak öncelikle ergenlikle başlayan adet dönemlerinde kadınlar yumurtlama sürecine girerler ve bu süreç içinde korumasız cinsel ilişki yaşanırsa folikülden çıkan yumurtaların spermle buluşması gerçekleşirse gebelik oluşur. Gebelik gerçekleşmediği durumlarda ise adet kanaması ile birlikte yumurtalar vücut dışına atılır. İşte her ay düzenli olarak gerçekleşen bu yumurtlama dönemlerinde doğumla birlikte getirilen yumurtalar her ay azalır. Bununla birlikte yaşam içindeki olumsuz koşullar, sağlıksız beslenme, geçirilen hastalıklar da yumurtaların azalmasına yol açar. Tüm bunların sonucunda her kadın 40-45 yaşlarının sonunda yumurtalarının tamamını bitirmiş ve menopoza girmiş olur.

Menopoz nedir?

Menopoz, kadınların üreme çağının, gebelik şanslarının bitmesi demektir. Tüm yumurtaları biten kadın, artık üreme çağından çıkmış ve menopoz dönemine girmiştir. Bu dönemden sonra normal koşullar altında kadının gebe kalma olasılığı yoktur. Menopoz, sadece doğurganlığın bittiğini, onun dışında tüm yaşam faaliyetlerinin normal devam ettiği bir durumdur. Menopoz, asla bir hastalık ya da sağlık sorunu değildir.

Menopoz belirtileri

Üreme çağı içindeki genç kızların, kadınların yumurtlamalarını sağlayan östrojen ve progesteron hormonları salgılanır. Bu hormonlar sayesinde yumurtlama gerçekleşir ve kadının rahmi olası bir gebelik durumu için hazırlanır, rahim duvarı kalınlaşır. Adet kanamasının yaşanması da yumurtlamanın gerçekleştiği, ancak bunun sonucunda gebeliğin oluşmadığı durumlarda kullanılmayan yumurtaların vücut dışına atılması ve rahim duvarının da dökülerek vücuttan atılması şeklinde gerçekleşir. İşte yaş ilerledikçe ve yumurtalar azaldıkça da östrojen ve progesteron hormonları daha az salgılanır ve zamanla tamamen biter. İşte o zaman adet kanamaları, dönemleri düzensizleşir, kanamalar seyrek ve çok az gelmeye başlar. Menopoza girilme döneminin de aslında en önemli belirtileri bu şekilde görülür. Menopoz belirtilerini detaylı olarak sıralamak gerekirse:

• İleri yaşlarda görülen adet düzensizlikleri menopoz işaretidir!

Bir kadının yaşı 45’i geçtiğinde artık menopoz yaklaşmış, belki de belirtiler vermeye başlamıştır. Zira kadınlık hormonlarının daha az salgılanmaya başladığı, doğurganlık olasılığının azaldığı 45 yaş üzerinde artık adet kanamaları düzensizleşir. Her ay düzenli olarak adet görememe, adet kanamasının yoğunluğunun azalması, daha kısa sürmeye başlaması veya bazı aylarda hiç adet görmeme ileri yaşlardaki kadınlarda menopozun işaretlerindendir. Özellikle de 40’lı yaşlardaki kadınlarda 1 ay çok yoğun adet kanaması görüp, diğer ay lekelenmeler şeklinde adet görme ya da iki adet dönemi arasında çok az miktarlarda kanama olması menopoza girmenin sinyalleri olarak bilinir.

• Durup dururken sıcak basması ve ani terlemeler menopoz belirtisidir!

Toplumumuzdaki kadınlarda genel olarak 45 yaşın üzerinde menopoza girilir ve bu kadınlarda en sık görülen menopoz belirtileri ani gece terlemeleri ve yerli yersiz sinirsel ataklardır. Kadınların genellikle yüz bölgesinde başlayan bu ani sıcak basması ve terleme durumu, bezen üst bedeni kıpkırmızı yapacak kadar şiddetli olabilir. Östrojen hormonu salgısının düşüşü, vücut sıcaklığının artması ve terleme meydana gelmesi şeklinde bir tepki oluşur. Bu sıcak basması ve terleme durumları bazı kadınlarda çok yüksek seviyede görülürken, diğerlerinde daha hafif hissedilir. İşte bu durumda östrojen hormonu seviyesinin düşüş hızı etkilidir. Östrojen hormonu seviyesi hızlı düşen kadınların günlük yaşamları bu durumdan çok şiddetli bir şekilde olumsuz etkilenir, hatta bazen ataklar bile yaşanabilir. Bu bağlamda menopoza giren kadınların yoğun olarak geceleri terlemeleri sonucunda da uyku düzenleri bozulur, dolayısıyla gündüz iş ve sosyal yaşam performansları da bu durumdan olumsuz etkilenir. İşte bu durum sebebiyle menopoza girme evresindeki çoğu kadın sıkıntı, depresyon ve strese yaşar.

• Sık sık duygu durumu değişiklikleri yaşamak menopoz habercilerindendir!

Tüm yaşamımız, zihinsel, fiziksel ve duygusal alanlarımız, yetilerimiz hormonların etkisinde şekillenir. Bu bakımdan yıllarca belli bir seviyede seyretmesine vücudumuzun alışkın olduğu hormonların bir anda düşmesi, hatta bitmesi elbette tüm yaşamsal fonksiyonlarımızı olumsuz etkileyecektir. Bu bağlamda yaşanan hormonsal dengesizliğin ve yoksunluğun da kadının duygu dünyasını, psikolojisini olumsuz etkilemesi kaçınılmazdır. Bu hormon dengesizliği duyguları, tutumları da dengesizleştirebilir. Üreme çağının sonlarına gelmiş olan kadınlarda aniden gözlenen fazla enerji ve pozitif tutum, ardından bir anda yaşanan kaygı ve depresyon hali menopozun bir sonucudur. Bu dönemde duygular hızla yer ve şekil değiştirebilir.  Fakat bu ani duygusal değişim ve depresyon durumu her kadında kendisini farklı şiddette gösterebilmektedir.

• Aniden hızlı bir şekilde kilo almaya başlama menopoz habercilerindendir!

Hormonlar nasıl ki, tüm yaşam alanımızı ve koşullarımızı etkiliyorsa, tüm vücut fonksiyonlarını da etkilemekte. Bu bakımdan kadınların çoğunun menopoz dönemindeki hormon dengesizliği dolayısıyla vücudunda bir yağ depolama eğilimi görülüyor. Çünkü metabolizmanın çalışma hızı yavaşlıyor. Bu dönemde yeme, içme ve yaşam koşullarında belirgin bir değişiklik olmasa da kadınların özellikle bel bölgesinde kilo alma, yağ depolama eğilimi başlamaktadırlar. Östrojen salgısı azalmaya başlayınca, metabolizma yavaşlar ve vücut da yağı yakamaz depolar. Bu sebeple kilo alımını önlemek ya da en aza indirebilmek için bu dönemde hafif egzersizler yapmak ve daha dengeli, sağlıklı ve hafif beslenmek gerekiyor.

• Saçların dökülmeye başlaması menopozun fiziksel belirtileridir!

Yine vücudun yıllardır alıştığı hormon dengesinin azalmasının bir sonucu olarak saç dökülmeleri, diş ve tırnaklarda zayıflama gözlenir. Zira kadının saç köklerini besleyen östrojenin salgılanma seviyesi düşmüş, saç dökülmeleri kaçınılmaz hale gelmiştir. Östrojen seviyesi azaldıkça saçların kökleri yeterince beslenemediği için, saçlar cansızlaşır, kırılır, yıpranır, dökülür ve eskisi gibi uzayamaz. Bu dönemde saç diplerini besleyecek bakım ve maskeler uygulanması bu dönemin daha az zararla atlatılmasını sağlayacaktır. Sağlıklı bir vücut ve dolayısıyla da sağlıklı saçların birinci koşulu sağlıklı beslenmek olduğuna göre bu dönemde sağlıklı ve doğal beslenmek, saç diplerine de doğal yağlarla sık sık bakım yapmak gerekiyor.

Menopoz sonrası yaşam değişiklikleri

Pek çok kadın, menopoza girdiğinde yaşamının artık eksildiğini, büyük bir kayıp yaşadığını düşünür ve bundan dolayı da psikolojik olarak çok olumsuz etkilenir. Oysaki menopoz, sadece üreme sisteminin fonksiyonları ile ilgili bir durumdur. Menopoz yaşına gelmiş olan kadınların çoğunluğu zaten bebek sahibi olmuş ya da bunun için her türlü tıbbi yolu denemiştir. Bu dönemden sonra da üreme yeterliliğini kaybetmiş olmak aslında çok büyük bir kayıp olmasa gerek.

Menopoza giren kadınlarda gebe kalamam dışındaki yaşam fonksiyonları, neredeyse menopoz öncesindeki gibi devam eder. Zira menopoza girmek, kadının cinsel, sosyal yaşamını, iş performansını etkilemez. Fakat fiziksel ve duygusal anlamda bazı değişiklikler yaşayan kadın bu döneme alışıncaya kadar birtakım sıkıntılar yaşayabilir. Çünkü kadınlık hormonlarının seviyesi çok azalmış, özellikle de östrojen hormonu oldukça düşmüştür. Bu dönemde eğer kadın isterse cinsel ilişkiye girebilir, cinsel fonksiyonlarında her hangi bir azalma, düşüş yoktur. Fakat androjen eksikliği yaşandığından bazı kadınlarda cinsel isteksizlik görülür.

Tüm bunlardan yola çıkarak menopoz döneminin kadını fiziksel, zihinsel ve duygusal anlamda etkilediği açık bir gerçektir. Fakat her kadının bu değişimlerden etkilenme seviyesi farklı olur ve ailesinin, yakın çevresinin desteğiyle bu dönemi çok sakin, doğal ve huzurlu geçiren kadınların sayısı hiç de az değildir.