Bakterilerin yol açtığı enfeksiyonlar çoğu zaman ciddi sağlık sorunlarına sebep olabiliyor. Bakteriyel vajinozis de “Gardnerella Vaginalis” isimli anaerob bir bakteri tarafından oluşturulan bir vajinal enfeksiyon türüdür. Anaerob bakteri, oksijensiz ortamlarda üreyen bakteri anlamına gelir ve vajina da bu bakterinin üremesi için gayet uygun bir ortamdır. Bakteriyel vajinozis, vajinada biriken bakterilerin büyümesi sonucunda meydana gelir ve ciddi semptomlarla kendini gösterir.

Bakteriyel vajinozis vakalarında öncelikle vajinadan normal dışı bir akıntı gelir ve bu akıntılar o bölgede bakteri birikmesi sonucunda ortaya çıkmaktadır. Vajina bölgesinde üreyen bakteriler zaman içinde artar ve büyür, bakteriyel vajinozis hastalığı ortaya çıkar. Bakteriyel vajinozis, çok tehlikeli bir sorun olmamakla birlikte, zamanında önlem alınmaması ve tedavi edilmemesi durumunda ilerleyen zamanlarda ciddi rahatsızlık veren semptomlara neden olabilir. Vajinal akıntı, bakteriyel vajinozis de olmak üzere pek çok farklı soruna sebep olabildiği için normal dışı vajinal akıntıda vakit kaybetmeden jinekolojik muayene yapılmalı, akıntının ortaya çıkma sebepleri araştırılmalıdır.

Bakteriyel vajinozis nasıl bulaşır?

Vajinal enfeksiyonların da diğer bulaşıcı hastalıklar gibi cinsel yolla bulaştığına dair veriler bulunsa da, bazı vajinal enfeksiyonların hiç cinsel ilişki yaşamamış bakire olan kişilerde de görülebilmektedir. Bu bakımdan genç, yaşlı, cinsel açıdan aktif ya da değil her kadın vajinal enfeksiyon açısından risk altındadır ve önlem alınması gerekir.

Bakteriyel vajinozis ne sıklıkla görülür?

Bakteriyel vajinozis aslında adı çok bilinmemekle birlikte kadınlarda klasik vajinal mantar enfeksiyonlarından daha sık olarak görülmektedir. Hatta kadınların yaklaşık yarısı yaşam boyunca en az bir kez bakteriyel vajinozis enfeksiyonuna yakalanır. Ancak üreme çağındaki kadınlarda daha sık görüldüğü de bir gerçektir.

Bakteriyel vajinozis riskli bir enfeksiyon mudur?

Bakteriyel vajinozis vakalarında önemli olan erken dönemde teşhis edilmesi ve tedaviye başlanması çok önemlidir. Normal şartlar altında zamanında ve etkili bir tedavi uygulandığında bakteriyel vajinozis ciddi bir sorun yaratmaz. Ancak gecikme durumunda bakteriyel vajinozis kişilerde kalıcı zararlara sebep oluyor, çeşitli hastalıklar ortaya çıkabiliyor.

Bakteriyel vajinozisin sebep olabileceği hastalıklar

• Üreme yeteneğinin azalması, kısırlık,
• Gebelikte anomali ve komplikasyon riski,
• Pelvik iltihabi hastalıklar

Bakteriyel vajinozis, vajinada anaerob adlı bakterinin oluşması, üremesi durumudur. Vajina, yapısı gereği bakteri üremesine çok uygun bir ortamdır. Bu sebeple de sadece anaerob değil, pek çok farklı bakteri vajinanın içinde üreyebilmektedir. Vajinal enfeksiyonlar, kadınların ve özellikle de üreme çağındaki kadınların en sık karşılaştıkları sağlık sorunlarından birisi haline gelmiştir.

Vajina nedir, yapısı nasıldır?

Vajina, cinsel ilişkinin yaşandığı ve normal doğumun gerçekleştirildiği ortalama 8 – 9 santimetre uzunluğunda kadın üreme organıdır. Vajinanın içinde normal şartlar altında, normal sağlık koşullarında, normal şekilde üreyen zararsız mikroorganizmalar bulunmaktadır. Kadının üreme yeterliliğinin istenen şekilde gelişebilmesi, vajinada enfeksiyonlar oluşmaması için vajina içinin PH değerinin normalde 3.8 ve 4.5 arasında olması gerekmektedir. Bu asidik değerin düşük olması vajinal kaynaklı rahatsızlıklara, komplikasyonlara sebep olabilir. Normal şartlar altında vajina içinde olan, kadının sağlığına zarar vermeyen mikroorganizmaların tamamına “vajinal flora” adı verilmektedir. Vajinanın florası içinde yaşayan mikroorganizmalar normalde belli sayıda ve bir denge içinde yaşamaktalar. Bu bakımdan da bu mikroorganizmalar kadınlara zarar vermez. Bakteriyel vajinozis vakalarında, vajina florası bozulmuştur ve normalde vajina içinde bulunan tüm bakteriler (patolojik bir şekilde) sayıca artmış durumdadır.

Vajina florası neden bozulur?

Vajinada her şeyin normal ve sağlıklı olabilmesi için vajina florasının dengede olması, vajinanın pH değerinin istenen oranlar arasında olması gerekmektedir. Vajinanın florasını dengede tutan bakterilerden en önemli olanlar “laktobasil (süt basilleri) veya doderlein basilleri” adı verilen yararlı bakterilerdir. Doderlein basilleri, vajinanın pH değerine asidik özellik kazandırarak vajina içindeki florayı dengede tutma görevini üstlenmektedir. Vajinada doderlein bakterilerinin sayısının azalması durumunda veya asit olan vajinal pH bazik yöne değişir, eğilim gösterirse “vajinit” adı verilen sorun ortaya çıkar, yani vajina içinde enfeksiyon gelişir. Bakteriyel vajinozis, vajinada laktobasillerin azalarak vajinal pH değerinin bazik yönde değişmesi sonucunda oluşan enfeksiyonlardan biridir. Vajina içinde hem garderella hem de diğer pek çok anaerobik bakteri patolojik bir şekilde üremiş durumdadır. Vajinanın pH değerinin bozulması bakteriyel vajinozis oluşmuştur.

Bakteriyel vajinozis neden olur?

Vajina, yapısı gereği bakteri oluşması ve üremesi için uygun bir ortamdır. Normal şartlar altında vajina içinde pek çok bakteri doğal olarak bulunmaktadır. Ancak bazı olumsuz ve normal dışı durumlar geliştiğinde vajinada zararlı bakteriler meydana gelir ve enfeksiyonlar oluşur. Bu bağlamda bakteriyel vajinozisin de tam olarak neden kaynaklandığı bilinmemektedir. Ancak bakteriyel vajinozis oluşan kadınlar arasında yapılan araştırmaların sonuçlarına göre bu enfeksiyonun genel olarak kimlerde ortaya çıktığı ve nelerden kaynaklanabiliyor olduğuna dair fikir üretmek mümkün olmuştur. Bakteriyel enfeksiyonun en sık olarak sigara kullanan, sık sık çok fazla antibiyotik alan, vajinal duş yapan kadınlarda görüldüğü tespit edilmiştir.

Bakteriyel vajinozis belirtileri nelerdir?

Vajinal enfeksiyonun pek çok çeşidi vardır ve kadınlar yaşamları boyunca pek çok vajinal enfeksiyon, bakteri kaynaklı vajinal sorunlar yaşar. Bu enfeksiyonların belirtileri, yarattıkları şikayetler de genellikle birbirine benzer özellikler gösterir. Bakteriyel vajinozis de çoğu zaman kendine özgü belirtileri olmadan devam eden bir sorundur. Bu bağlamda genellikle rutin olarak yapılan jinekolojik muayene ve jinekolojik check up uygulamalarında bakteriyel vajinozis tespit edilebilmektedir.

Bakteriyel vajinozis sorununda genellikle ilk olarak kadının dikkatini çeken husus vajinanın çok kötü, dayanılmaz, çürük et gibi kokmasıdır. Öyle ki; vajinadan gelen pis kokulu akıntı kadının iç çamaşırını kokutur, hatta kimi zaman dışarıdan bile fark edilecek kadar yoğun bir kötü koku olur. Vajinanın bu şekilde çok kötü kokmasının nedeni vajinal floranın bozulmuş olmasıdır. Ancak bazı kadınlar normalden daha sık aralıklarla vajinal enfeksiyon yaşayabilmekte ve vajinadan pis koku gelmesine de alışkın olduklarından bunu bir sorun olarak algılamayıp normal dışı kötü kokuyu fark etmeyebilmektedir.

Vajinada kötü kokulu akıntı özellikle de, vajinal sıvının bazik özellikte sıvılarla karışması durumunda “amin moleküllerini oluşturarak” daha belirgin hale gelmektedir. Bu gibi bir durumda özellikle cinsel ilişki sırasında ve adet kanamaları sırasında belirgin olarak vajinadan gelen kötü kokunun fark edilmesi bakteriyel vajinozise işaret etmektedir.

Bakteriyel vajinoziste vajinal akıntı tipik olarak gri renkli ve sulu kıvamdadır.  Bu özellik göz önünde bulundurulduğunda akıntının çok yoğun ve kahverengi olduğu vajinal mantar enfeksiyonlarından farklılık gösterdiği söylenebilir.

Vajinadan belirgin bir şekilde kötü koku gelmesi tıpkı bakteriyel vajinozis olduğu gibi trikomonas enfeksiyonlarında da görülebildiği için bakteriyel vajinozis tanısı için tek başına kötü koku yetmez. Bununla birlikte vajinadan gelen kötü kokulu akıntı bazı durumlarda idrarda yanma (üretrit), vajinal kaşıntı, vajinada yanma, ilişki sırasında ağrı ve genital bölgede kaşıntı şikayetlerine de sebep olabilmektedir. Kesin tanı için jinekolojik muayene ve akıntının incelenmesi gerekmektedir.

Bakteriyel vajinozis enfeksiyonları ne tür riskler barındırır?

Bakteriyel vajinozis enfeksiyonlarında en erken dönmede kesin tanı konulması ve tedaviye başlanması çok önemlidir. Aksi halde yukarıda da anlatıldığı üzere kadında; Pelvik İltihabi Hastalık, rahim, tüp ve yumurtalıklarda iltihap, gebelik komplikasyonları ve kısırlık gibi sorunlar yaşanabilir. Bakteriyel vajinozis vakalarında vajinadaki zararlı bakteriler vajina içinden yukarıya doğru yayılarak ürerler, rahim ve tüplerde oluşan enfeksiyonlar da o bölgelere hasar verdiğinden gebeliğin gerçekleşmesi zorlaşır.

Bakteriyel vajinozis varlığında gebelik olması durumunda, anne adayının düşük ve erken doğum gibi riskler taşıdığı bilinmektedir.

Bakteriyel vajinozis tanısı nasıl konur?

Kadın; vajinal akıntı, vajinal kaşıntı, vajinada yanma, idrar yaparken ağrı gibi şikayetlerle doktora başvurduğunda ya da hiç bir şikayeti yokken rutin jinekolojik muayene değerlendirmesi yapıldığı sırada bakteriyel vajinozis tanısı klinik gözlemle konulabilir.

Jinekolojik muayene sırasında doktorun sorun konusunda kesin emin olmaması durumunda vajinal akıntı örneği, bazik PH’a sahip “potasyum hidroksit (KOH)” ile karıştırılarak kötü kokunun fark edilmesi sonucunda da tanınabilir.  Bu işleme “whiff testi” adı verilir.

Alınan vajinal akıntı örneğinin tuzlu suyla karıştırılarak direkt mikroskop altında değerlendirmesi sonucunda gardnerella, lökositler veya garnerella vajinitine ait “clue cell” görünümü ile var olan enfeksiyon kesin olarak tanınabilir. Buna da “fresh testi” adı verilir.

Bakteriyel vajinozis vakalarının bazılarınsa ise çok fazla bulgu yoktur ve çok tipik özellikler görülmez. Böyle bir durumda kesin tanı için  vajinal kültür testi ve smear testi de yapılabilir.

Normal şartlar altında vajinal akıntının pH değeri 3.8 – 4.5 arasında olmalıdır. Eğer bakteriyel vajinozis varsa vajinanın pH değeri 4.5 üzerindedir.

Bakteriyel vajinozis nasıl tedavi edilir?

Bakteriyel vajinozis erken dönemde teşhis konulması ve tedavi edilmesi gereken bir sorundur ve yukarıda da detaylı bir şekilde anlatıldığı üzere tedavi edilmezse ciddi sorunlara sebep olabilir. Bakteriyel vajinozis tedavisi genel olarak Metronidazol, Clindamycin veya Ornidazol grubu ilaçlar vajina içine alınarak ya da ağızdan alınan antibiyotikler kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Bununla birlikte vajinaya sürülen kremler de reçete edilebilir ve tedavinin seyri yakından takip edilerek doz ayarlaması yapılır. Bakteriyel vajinozis gebelikte ortaya çıktığı taktirde de yine tedavi edilmek durumundadır.

Bakteriyel vajinozis vakalarında eşler de tedavi edilmeli midir? 

Şimdiye kadar tespit edilen bakteriyel vajinozis vakalarının % 79’unda eşin idrar kanalında da bu mikroorganizmaya rastlanmıştır. Bu sebeple de özellikle tedavi sonrası tekrarlayan vakalarda eşin de tedavi edilmesi önerilir.

Bakteriyel vajinozis diğer insanlara bulaşabilir mi?

Bakteriyel vajinozis, genel anlamda bulaşıcı bir hastalık değildir. Ancak birden çok kişiyle cinsel ilişki yaşayan kadınların eşlerine bu bakteriyi bulaştırma riski bulunmaktadır.

Bakteriyel vajinozis için doğal tedavi öneriler

• Ev yoğurdu

Ev koşullarında hijyenik bir şekilde cam kavanozlarda mayalanmış yoğurtlar pek çok antibiyotikten daha güçlü ve etkilidir. Bu bağlamda enfeksiyonları önlemek ve var olan enfeksiyonları da gidermek için her gün ev yoğurdu yemek  ve  yoğurdu bölgesel olarak sorun yaşanan alana uygulamak enfeksiyon giderici bir yöntem olarak bilinir. Bakteriyel vajinozis tedavisinde ev yoğurdunun tıbbi tedavideki klindamisine kadar etkili olabileceği düşünülmektedir.

• Elma sirkesi

Elma sirkesi enfeksiyon giderici özelliğiyle bilinmektedir. Vajinal enfeksiyonlar için de 2 bağırdak elma sirkesini ılık su dolu bir küvete döküp yaklaşık yarım saat bu suyun içinde beklemek faydalı olur.

• Sarımsak

Sarımsağın enfeksiyon giderici özelliğinden faydalanmak için hem her gün sarımsak yemek hem de enfeksiyon olan bölgeye doğrudan uygulamak önerilir. Vajinanın doğal pH değerine ulaşması için sarımsaktan faydalanmak önerilir.