Embriyo transferi, tüp bebek tedavisinin son aşamasında gerçekleştirilir. Normalde tüp bebek tedavisi boyunca yumurtalıklarda sağlıklı yumurtalar oluşumunun tetiklenmesi için doğurganlık ilaçları kullanılır. Ardından oluşan yumurtalar kadının yumurtalıklarından toplanır ve laboratuvar ortamında döllenir. En son olarak da döllenmiş olan yumurtalar, yani embriyolar kadının rahmine yerleştirilir. Hamileliğin başlaması için ise embriyonun rahim duvarına tutunması gerekmektedir.

Embriyo transferi öncesi gereken beslenme düzeninden bahsetmeden önce süreçte nelerin yaşanabileceğini bilmek gerekli olacaktır.

Embriyo transferine ne zaman ihtiyaç duyulur?

Doğal yollarla hamile kalınamıyorsa embriyo transferi gerekmektedir. Embriyo transferinin gerektiği durumlar şunlar olmaktadır:

• Yumurtalık sorunları: Yumurtlama nadir gerçekleşirse başarılı bir döllenme için gereken yumurta oluşamaz.
• Fallop tüplerinin zarar görmesi: Fallop tüpleri, embriyonun rahime ulaşması için geçmesi gereken yoldur. Bu tüpler zarar görmüşse döllenmiş yumurtalar rahime ulaşamaz.
• Endometriozis: Rahim dokusu, rahmin dışında bir yerde büyüdüğünde oluşur. Bu durum kadın üreme sisteminin çalışmasını etkiler.
• Erken yumurtalık yetmezliği: Yumurtalıkların işlevselliğinde sorunlar ortaya çıkarsa yumurtalıklar gereken miktarda östrojen üretemez veya yumurta üretimini gerçekleştiremez.
• Rahim fibroidleri: Fibroidler, rahim duvarındaki küçük ve iyi huylu tümörlerdir. Yumurtanın rahime yerleşmesini engelleyip hamileliğe engel olabilirler.
• Genetik bozukluklar: Bazı genetik bozukluklar da hamileliğin gerçekleşmesini önleyebilmektedir.
• Sperm üretiminde bozukluklar: Erkeklerde düşük sayıda sperm üretimi, sperm hareketliliğinin yetersizliği, testislerde görülen hasarlar gibi sorunlar doğal gebeliğin gerçekleşmesine engel olabilir.

Embriyo Transferi Öncesi Yapılanlar

Embriyo transferi gerçekleştirilmeden 2-3 gün önce doktorunuz rahminize yerleştirilecek yumurtaların en iyisini seçecektir. 

Yumurta seçme işleminde çeşitli yöntemler kullanılabilir. Bunlardan biri metabolomik profil olabilir. Metabolomik profil, en yararlı yumurtaların çeşitli faktörlerle belirlenmesi ve seçilmesi işlemidir. Bu işlem sayesinde gelecekte gerekebilecek invazif prosedürlere duyulan ihtiyacın azalması sağlanabilir.

Yumurtalar toplandıktan sonra 1-2 gün boyunca döllenmesi için laboratuvar ortamında tutulutr Birden fazla kaliteli embriyo geliştiği görülüyorsa transfer edilmeyecek olanlar dondurularak saklanır.

Embriyo Transferi İşlemi

Embriyo transferi, pap smear testinde yapılan işlem ile benzerlik gösterir. Doktor kadının vajina duvarlarının açık kalması için vajinaya spekulum yerleştirir.

Ardından işlemin doğru olarak gerçekleştirilebilmesi için ultrason kullanarak serviksten rahime ulaşacak şekilde kateter konulur. Bu şekilde embriyolar fallop tüplerinden geçerek rahime ulaşır.

Embriyo transferi işlemi genelde acı verici değildir ve anestetik gerektirmez. Ancak bazı kadınlar spekulumun yerleştirilmesinden ya da ultrason için mesanenin dolu olmasından rahatsızlık duyabilir. Ancak işlem kısa sürer, bu nedenle genelde rahatsız edici olmamaktadır.

Embriyo Transferi Sonrası

Embriyo transferi gerçekleştikten yaklaşık 2 hafta sonra embriyonun yerleşip yerleşmediğini kontrol etmek için doktor kontrolü gerekir. Transfer işlemi sonrasında karında kramp, şişkinlik ve vajinal akıntı gözlemlenebilir.

Embriyo Transferi Yöntemleri

Tüp bebek tedavisinde yumurtlaarın toplanması ve döllenmesi için doktorlar genelde aynı süreci gerçekleştirirler. Ancak döllenme gerçekleştiği zaman embriyo transferini gerçekleştirmek için farklı seçenekler vardır:

• Taze embriyo transferi: Yumrutalar döllendikten 1-2 gün sonra en iyi embriyolar seçilerek doğrudan kadının rahmine yerleştirilir.
• Dondurulmuş embriyo transferi: İlk seferde kullanılmayacak olan sağlıklı embriyolar gelecekte kullanımak üzere dondurularak saklanır. Gerekli durumlarda bu embriyolar çözdürülür ve transfer işlemi gerçekleştirilir.
• Blastosist embriyo transferi: Döllenme gerçekleştikten sonra çok sayıda sağlıklı embriyo oluştuysa bu embriyoların hangilerinin blastosiste dönüşeceğini görmek için beklenebilir. Bazı araştırmaların gösterdiğine göre blastosiste dönüşmüş olan embriyolarda hamilelik şansı normal embriyo transferine göre daha yüksek olmaktadır. Ancak blastosist transferinin de kendine özgü riskleri olabildiği için her zaman yapılması tavsiye edilmemektedir.
• Embriyo traşlama: Embriyo traşlamai embriyonun dış tabakasının rahime transfer edilmeden önce zayıflatılması anlamına gelmektedir. Bu işlem genelde taze embriyolarda değil dondurulmuş embriyoların transferinde tercih edilmektedir.

Tek seferde kaç tane embriyonun transferi gerçekleştirilebilir?

Tek seferde kaç embriyo transferi yapılacağına dair farklı uygulamalar mevcuttur. Bazı vakalarda rahime tek bir embriyonun transferi gerçekleştirilirken bazen de başarılı bir hamilelik şansını arttırmak için iki adet embriyo transfer edilir.

Transfer edilecek embriyoların sayısı, kadının yaşına ve durumuna bağlı olarak değişebilir. Çoğu hastada tek seferde ikiden fazla embriyo transfer edilmemektedir. 35 yaşın altındaki kadınlarda ise genel olarak bir embriyo transferi tercih edilmetedir.

Bazı doktorlar hamilelik olasılığını arttırmak için birden fazla embrio transfer etseler de bazı araştırmalarda bunun gerekli olmadığını gösteriyor. Ancak hamile kalma şansı düşük olan kadınlarda doktorlar rahime üç ya da daha fazla sayıda embriyo yerleştirebilirler. 

Embriyo Transferinin Riskleri

Embriyo transferinin genel olarak bir riski bulunmamaktadır. Yaşanabilecek riskler genelde hormonal tedavilere bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Bunun yanında kanama, vajinal akıntı, enfeksiyon ve anestetiğe bağlı olarak komplikasyonlar yaşanabilir. Embriyo transferi ile hamile kaldıktan sonra düşük yaşama riski normal yollarla hamile kalmadaki risk ile aynıdır.

Tüp Bebek Tedavisi Sırasında Beslenme Düzeni

Tüp bebek tedavisi gördüğünüz süre içerisinde sağlıklı ve dengeli beslenmeye dikkat etmelisiniz. Ancak bunu yaparken beslenme düzeninizde öncekine göre köklü değişikliklere gitmemeniz gerekmektedir. 

Pek çok uzman tüp bebek tedavisi giren hastalarına akdeniz tarzı beslenmeyi önermektedir. Bu tip bir beslenme düzeninde daha çok bitki yemelisiniz. Bu bitkiler çeşitli renklerden olmalı ve vücudunuzun besin ihtiyacını karşılamalıdır.

Akdeniz diyeti obez olmayan ve 35 yaş altındaki kadınlarda tüp bebek tedavisinde başarı sağlama oranını arttrıyor.  Akdeniz diyeti sayesinde küçük porsiyonlar şeklinde ve sağlıklı bir şekilde beslenme mümkün. Bu beslenme düzeni ayrıca sperm sağlığını da etkileyebilmektedir. Kendiniz uygularken eşinizin de sağlıklı beslendiğinden emin olmanız gerekiyor.

Akdeniz diyetinde şunları yapmanız gerekmektedir:

• Taze meyve ve sebzeler tüketin.
• Balık ve kümes hayvanları gibi yağsız proteinler tüketin.
• Kinoa, farro ve tam buğday makarnası gibi tam tahıl ürünleri yiyin.
• Diyetinize fasulye, nohut ve mercimek gibi gıdalar ekleyin.
• Düşük yağlı süt ürünleri tüketmeye dikkat edin.
• Avokado, saf zeytinyağı, tohum yağları gibi sağlıklı yağlar kullanın.
• Kırmızı et, şeker, rafine tahıllar ve diğer işlenmiş gıdalardan kaçının.
• Tuz kullanımını bırakıp yemeklerinizi tatlandırmak için baharat kullanın.

Tüp bebek tedavisi süresince sadece kadının değil erkeğin de beslenmesine ve hayat tarzına dikkat etmesi gerekiyor. Çünkü vücuttaki toksinler arttıkça sperm kalitesi de kötü etkilenebiliyor. Yani sigara, uyuşturucu ve alkol gibi şeyler sperm kalitesinin düşmesine neden olabiliyor.

Hem tüp bebek tedavisinin olumlu geçmesi hem de bebeğin sağlığı için erkeklerin de sağlıklı bir beslenme düzenine sahip olması gerekiyor. Bu nedenle erkeğin ideal kilosunu koruması ve sağlıklı yiyecekler yiyip kötü alışkanlıklardan uzak durması gerekmektedir.

Embriyonun tutunmasının üzerinde yulaf ve kahverengi pirincin katkısı olduğu düşünülüyor. Ayrıca E vitamini bakımından zengin fındık gibi gıdalar en iyi besin kaynakları arasında bulunuyor.

Hamile kalındıktan sonra ise kadınların genelde süt ürünleri tüketmeleri ve günde iki porsiyon meyve yemeleri öneriliyor. Bu sayede düşük yaşama riski azaltılabiliyor. Tabi laktoz intoleransı olan kadınların laktozsız süt ve peynir tüketmeleri gerekiyor.

Embriyo transferinden önce şunlara da dikkat etmeniz gerekmektedir:

• Folik asit alımı ihmal edilmemelidir.

Folik asit içeren yiyeceklerin doğurganlıkla ilgili oldukları görülüyor. Düzensiz yumurtalama yaşama riskini azaltan ve progesteron seviyesini yükselten folik asit ayrıca hamileliğin daha sağlıklı geçmesini sağlıyor ve doğum kusurları yaşama riskini azaltıyor.

Folik asit sadece kadınlar için değil erkekler için de önem taşıyor. Bazı çalışmalar folik asit takviyelerinin erkekte de sperm sayısını arttırdığını gösteriyor.

Beslenme düzeninizde aldığınız folik asit miktarını arttırmak için her gün meyve, sebze, baklagil ve tam tahıl ekmekleri tüketmeniz gerekiyor. 

• Su tüketimi önemli olmaktadır.

Vücudunuzun ihtiyacı olan suyu alması hem genel sağlığınız hem de doğruganlık ve hamilelik açısından büyük önem taşıyor. Bu nedenle vücudunuzun susuz kalmaması için her gün yeteri miktarda su içmeniz gerekiyor.

• Alkol ve kafein tüketmemek gerekir.

Tabi bu arada uzak durmanız gereken gıdalar da bulunuyor. Hamile kalmaya çalışırken trans ve doymuş yağlardan kaçınmalısınız. Aynı zamanda aldığınız kafein miktarını da azaltmanız iyi olacaktır. Günde iki bardaktan fazla kahve tedavi sürecinizi olumsuz etkileyecektir. Hatta bırakabiliyorsanız tamamen bırakın. Alkolün hamilelikte içilmemesi gerektiği herkes tarafından bilinse de sadece hamilelikte değil öncesinde de içilmemeli. Hatta sadece kadın değil erkeğin de sağlıklı spermler üretebilmek adına alkol almaması gerekir.

Embriyo Transferine Hazırlanmak

Embriyo transferinden önce beslenme düzeni ile birlikte dikkat etmeniz gereken diğer şeyler de bulunuyor.

• Öncelikle doktorunuzun size verdiği ilaçları düzenli bir şekilde kullanmalısınız. Taze ya da dondurulmuş embriyo naklinden hangisi gerçekleşirse gerçekleşsin muhtemelen doktorunuz progesteron ve başka takviyeler kullanmanızı önerecektir. Tedavi sürecinde yeteri kadar ilacınız olduğundan emin olun. Bir yere gitmeniz gerektiğinde ilaçlarınız yanınızda olsun.
• Transferin gerçekleşeceği gün işlemin gerçekleşeceği merkeze zamanında gitmeye çalışın. Hava durumu, trafik gibi etkenlerden dolayı gecikme yaşayabilme ihtimalinize karşı önlemnizi alın.
• Embriyo transferi gerçekleşeceği günden önce randevunuza gelirken yanınızda ne getirmeniz gerektiğini ve tam olarak hangi saatte orada olacağınız bilgilerini mutlaka sorun. Yapılacak işlemleri de transfer gününden önce öğrenirseniz o günün heyecanıyla bazı şeyleri atlamamış olursunuz.
• Embriyo transferinin gerçekleşeceği günün akşamı için rahat hissedebileceğiniz bir ortam hazırlayın. Sevdiğiniz yemekleri yemeyi ya da sinemaya gitmeyi tercih edebilirsiniz.