Sperm üretiminin fazla olmaması, hareketsiz olması veya spermlerin yapısında bozukluk olma durumunda sperm kanallarında tıkanıklık meydana gelmesi sebebinden dolayı, hamileliğin sağlanamaması durumudur. Erkek kısırlığına sebep olan etkenler, yaralanmalar neticesinde meydana gelen hasarlar, kronik hastalıklar, yaşam şekli ve açıklanamayan nedenlerden dolayı meydana gelen sorunlar, kısırlığa sebep olabilir. Ancak hızla gelişmeye devam eden teknolojinin yardımı ile kısırlık sorunları artık büyük ölçüde tedavi edilebilmektedir.
Kadından kaynaklanan bir sorunun olmaması halinde, erkekten dolayı bebek sahibi olamama ilk bulgusudur. Bebek sahibi olamamanın dışında görünür farklı bir bulgu ile pek karşılaşılmamaktadır. En fazla karşılaşılan erkeklerde kısırlık bulguları;
Erkekte görülen kısırlık nedenlerini 2 ana gruba ayırabiliriz. Bunlar;
Sperm miktarının az, hareketlerinin zayıf ve spermde şekil bozukluğu olması doğal yol ile hamilelik sağlanmasını zorlaştırır. Hatta bazı zamanlarda bu durumu imkansız hale getirir. Sperm üretimini ve olgunlaşmasını etkileyen çok fazla faktör bulunmaktadır.
Varikosel
Testisin toplardamarlarında normal dışı görülen gelişmeler, varikosel olarak ifade edilir. Varikosel, ısının artmasına sebep olarak, sperm üretimini ve hareketliliğini bozabilir.
Enfeksiyonlar
Ergenlik döneminde veya erişkin dönemde yaşanan kabakulak, testislerde de orşite neden olabilir. Bu durum da aynı şekilde sperm üretimini bozabilir.
İnmemiş testis
Erkek çocukta, doğum sırasında testisler kanal içinden yerlerine inmiş olmalıdır. Doğumun ardından 1 yaşına girene kadar testisler torbalarına inmez ise, cerrahi müdahale ile yerlerine indirilmelidir. Aksi halde karınlarında ve testis kanalında kalan testisler ısıya maruz kalacağından dolayı, sperm üretimi geri dönüşümsüz bir şekilde bozulabilir ve bu durum testis kanserine de temel hazırlayabilmetedir.
Çevresel toksinler
Kanser tedavisi amacı ile kullanılan ilaç ve ışın tedavileri, testiste sperm ana hücrelerinde hasara sebep olarak, sperm üretimi bozabilirler. Bu durum tedavi yapılmadan önce hastaya açıklanarak, spermlerin dondurulup saklanması tavsiye edilmektedir.
İlaç kullanımı ve alışkanlıklar
Beyin sapını etkileyerek erkeklik hormonlarının üretimini ve dengesini bozan durumlar, karaciğer ve böbrek hastalıkları, geçirilen ateşli hastalıklar, hormon üretimini etkileyen ilaçlar, alkol, sigara ve uyuşturucu kullanımı, çok sıcak ortamlarda bulunmak, kimyasal madde ve radyasyon maruz kalmak, erkekte sperm üretimini bozabilen sebeplerin ilk sıralarında yer almaktadır.
Genetik bozukluklar
Menisinde hiç sperm ile karşılaşılmayan veya 5 milyon’dan daha az sperm bulunan erkekte, genetik bozukluk görülebilir. Bu durumda kromozom tayini ve Y kromozomunda mikrodelesyon taraması yapılması daha uygun olur. Bu bozukluklar Y kromozomu aracılığı ile erkek çocuğa genetik geçiş gösterecek ve erkek çocuk ileride aynı problem ile tekrar karşılaşabilecektir.
Spermin üretim yeri olan testislerden dışarı çıkmasını engelleyen tam veya kısmi tıkanıklıklar kısırlık nedeni olabilmektedir. Bu kanallar doğuştan gelişmemiş olabilir veya geçirilmiş enfeksiyon ve cerrahi operasyonlara bağlı olarak sonradan tıkanabilir. Sinir sistemi hastalıkları, şeker hastalığı, prostat, idrar kesesi ve kanalına ait geçirilmiş operasyonlar meninin dışarı atılamayıp idrar kesesine geri kaçmasına neden olarak kısırlığa neden olabilirler.