Polip; vücutta mukozayla kaplı boşluklar içinde gelişen, yumuşak dokulu, genellikle saplı ve armut biçiminde urlara verilen addır. Pek çok kişinin vücudunda çok sayıda polip bulunabilmekte ve çoğu da her hangi bir soruna sebep olmamaktadır. Zira insan vücudunda rahim ağzı, rahmin içi (endometrium) ses telleri ve bağırsaklar gibi bazı organlarda oluşan polipler, küçük ve genellikle iyi huylu tümöral oluşumlardır. Vücutta poliplerin neden oluştuğuna dair çok net veriler bulunmamaktadır. Ancak özellikle gebelik isteyen kadınlarda doğal yolla gebelik elde edilemediğinde yapılan muayenelerde rahim içinde, rahim ağzında oluşan poliplerin gebeliği engellediği görülmektedir.

Endometrial polip (rahim içi polip) nedir?

Rahim içi polip, rahim iç tabakasında gelişen lezyonlardır ve bunlar en sık şekilde rahmin fundus bölgesinde gelişmektedir. Endometrial, yani rahim içi polip gelişiminde östrojen hormonunun dengesiz salgılanmasının bir etkisi olduğu düşünülmektedir. Rahim içinde gelişen iyi huylu bir et parçası olan poliplerin, kanserleşme riski çok düşüktür. Bu bağlamda rahim içi polipler 1000’de 3-5 oranında kanserleşebilirler.

Rahim içindeki polip, rahmin içini döşeyen zar tabakasından köken alır ve bu doku normal dışı büyüyerek rahim boşluğuna doğru itildiğinde polip ortaya çıkar. Bu süreçte itilmiş olan bu doku rahim içi ile bağlantısını kesmez, devam ettirir. Bu bağlantının çok ince olması durumunda buna saplı polip adı verilmektedir. Bazı rahim içi polip vakalarında ise rahim içi ile polip arasındaki bağlantı daha geniş alana dağılmıştır ve daha geniş tabanlı polipler oluşur. Saplı polipler ilerleyen dönemlerde rahim ağzından dışarıya doğru sarkabilirler.

Rahim içi polipler kadınlarda yaklaşık % 10 – 20 oranında rastlanmaktadır. Endometrial polipin 20 yaşın altındaki kadınlarda görülme riski azken, 40 – 50’li yaşlarda bu oran daha sık şekilde ortaya çıkar. Bu poliplerin % 60’ı ise menopoz öncesi (premenopoz) dönemlerde saptanıyor.

Rahim içi (endometrium) polip neden olur?

Rahim içi poliplerinin neden oluştuğu, nelerin rahim içi polipe sebep olduğu tam olarak bilinmemektedir. Ancak polip oluşumu ile birlikte genelde endometrial hiperplazi de görüldüğünden, fazla miktarda salgılanan östrojen hormonunun rahim içi poliplerine sebep olabileceğine dair veriler vardır.

Yapılan araştırmalar meme kanseri olan hastalardan tamoksifen tedavisi alanlarda da rahim içi polip oluşumuna sık rastlandığını gösteriyor. Bu bağlamdaki bazı araştırmalar da polipler ve genetik patolojilerin bağlantılı olma ihtimalini bildiriyor.

Rahim içi polip belirtileri nelerdir?

Poliplerin çoğu asemptomatiktir, yani çoğunlukla herhangi bir belirti vermezler. Rahimde polip varlığında kadınlarda en sık olarak düzensiz vajinal kanamalar görülür. Bu bağlamda normal dışı şekilde vajinal kanaması olan kadınlarda yapılan araştırmalarda % 30 oranında polipe rastlanmaktadır. Polipli kadınlarda tipik olarak kahverengi vajinal akıntı olduğu da bilinmektedir. Bu bağlamda kahverengi vajinal akıntısı olan kadınların polip olup olmadığının veya rahimde başka bir sorun olup olmadığının araştırılması için bir kadın doğum uzmanına başvurması önerilir.

Genelde rahim içi poliplerin ebatları büyük olur ve polipler tek başına değil birden fazla sayıdadır. Rahimde fazla sayıda olan polipler kadında düzensiz kanamalara, adet kanamasının normalden uzun sürmesine, cinsel ilişki sırasında kanamaya ve adet olduğu dönemlerde kramp şeklinde ciddi ağrılar hissedilmesine sebep olur. Polip ya da başka bir nedenle bu şikayetlerden birisi ya da birkaçı yaşandığında mutlaka bir kadın doğum uzmanına gidilmelidir.

Polip gebeliğe engel olur mu?

Üreme çağındaki kadınlarda sık görülen lezyonlar olan polipler, ilerleyen yaşla birlikte daha fazla ortaya çıkarlar. Özellikle de doğal yolla bebek sahibi olamayan kadınlarda polip görülme oranı daha yüksektir. Rahim içi polipler değişik boyutlarda, değişik sayılarda olabilir ve değişik yerlerde de gelişebilirler. Rahim içi poliplerin biyolojik karakterleri, patolojik özellikleri ve polipi oluşturan etkenler poliplerin üreme üzerine etkilerinden sorumlu olabilir. “Polip kısırlık yapar mı?” sorusunun yanıtı olarak da polipin kendisinin ya direkt etkileri ile ya da polip üreten faktörlerin indirekt etkileri ile üreme yeterliliği üzerine olumsuz etkileri olduğu söylenebilir. Genel olarak bakıldığında poliplerin gebeliğin oluşumundaki olumsuz etkileri şu şekilde sıralanabilir;

• Düzensiz rahim içi kanamalar,
• Rahim içi iltihaplar,
• Sperm geçişinde obstriktif defekt oluşturma riski,
• Embriyonun rahime tutunmasında fiziksel ve endokrin (glycodelin molekülü) engel oluşturma riski,
• Embriyonun tutunması ve gelişmesine olumsuz etki edecek mikro çevre oluşturma şeklinde sıralanabilir.

Yukarıda sıralan olumsuz etkilerinden dolayı rahim içi poliplerin doğal yolla gebeliğe engel olabilme durumları bulunmaktadır.

Tüm bunlardan yola çıkarak rahim içi (endometrial) poliplerin kısırlık ve yineleyen düşükler arasında önemli bir ilişki olup olmadığı tam olarak bilinmiyor. Ancak kısırlığa sebep olan etkenlerden birisi olarak rahim içi polipler sayılır. Rahim içi polipler, embriyo yani yumurtalıkta oluşma aşamasındaki çocuğun üzerine yerleşirse gelişimini yeterince iyi tamamlayamaz. Polipler, rahim içine yerleştiğinde burada yer kaplayan bu lezyon, hamileliğin sağlıklı bir şekilde sürmesine engel olabilir ve dolayısıyla da düşük tehlikesine yol açabilir.

Rahim içi polip tanısı nasıl konur?

Rahim içinde oluşan polipler, gebeliği engelleyici özelliklerine dair çok net belirtiler vermezler. Ancak her hangi bir şikayetten dolayı kadın doğum uzmanına başvuran kadına ultrason muayenesi uygulandığında rahim içinde var olan polipler rahatlıkla görülür. Rahim içi polip tanısında;

• SİS (Serumlu, sulu rahim incelenmesi) kullanılabilir. SİS yöntemi; yüksek doğruluk oranı, güvenli, hızlı ve minimal invaziv etkisi nedeniyle polip tanısında kullanılan etkili bir tanı yöntemidir.
• HSG (rahim filmi), rahimde polip tanısında rahimde dolma defekti şeklinde poliplerin gözlenmesine olanak verir.
• Histeroskopi, polipte histeroskopi yöntemi ile hem tanı hem de tedavi yapmak mümkün olabilir. Histeroskopi ile polipler tespit edilerek aynı seansta alınabilirler.
• MR, çok sık olmasa da polip tanısında mr kullanılması da mümkündür.

Rutin ultrason muayenesinin polip tanısında faydalı olmasıyla birlikte, yalancı polipler ile karışabileceği için zaman zaman rutin ultrason incelemesi yerine ya da ultrasona ek olarak rahim iç boşluğunu daha net gösteren sulu ultrasonografi (sonohisterografi) de uygulanmaktadır. Bu sayede polip tanısı daha güvenilir bir sonuç verir.

Polip tanısında kullanılan rutin transvajinal ultrasonografinin, polipleri saptamadaki duyarlılığı % 66 iken, sonohisterografinin güvenirliği ise % 100 civarıdır. Bu bağlamda polip tanısında en değerli yöntem histeroskopi iken, direkt olarak gözle görülen poliplerin aynı zamanda alınarak tedavisinin de yapılabiliyor olması önemlidir.

Polip nasıl tedavi edilir?

Rahim içinde ya da vücudun her hangi bir bölgesinde polip gözlenmesi durumunda bunun tedavi şekli polipin cerrahi olarak çıkartılmasıdır. Genellikle polipler, histeroskopi denen inceleme yöntemi yardımıyla rahim içine kamera ile bakılarak değerlendirilir, tespit edilir. Aynı yöntem ile yine aynı seansta polipler makas türü bir alet ile kesilerek çıkartılır. Poliplerin çıkartılması işlemi kesinlikle basit bir işlemdir, her hangi bir risk ya da tehlike barındırmaz. Ancak bunun için işlemi yapan doktorun tecrübeli olması esastır. Ayrıca polipler alındıktan sonra da mutlaka düzenli aralıklarla kontrol edilmeli, poliplerin tekrarlaması, yeniden polip oluşması riski dolayısıyla takip edilmesi önemlidir.

Polip ameliyatı nasıl olur?

Endometrial polip vakalarında tedavi, polipin cerrahi olarak çıkartılması ile yapılmaktadır. Polipin bulunduğu alandan çıkartılması; kürtaj, histeroskopik polip rezeksiyonu, transvajinal ultrason eşliğinde polip çıkartılması şeklinde yapılabilmektedir.