Çoklu gebelik, genelde tek bebeğe hamile olmaktan daha özenli olmayı gerektirir. Bu dönemde kilonuzda nasıl artış olacağına ve beslenmenizde nelere dikkat etmeniz gerektiğine dair bilgileri öğrenmeniz ve uygulamanız gerekiyor.

Çoklu gebelik neden olur?

İkiz ya da üçüz bebeklere hamile olmanın genelde belirli bir sebebi yoktur. Yine de bu durum üzerinde bazı etkenlerin etkisi olmaktadır. Örneğin, yaşınız ilerledikçe yaşadığınız hormonal değişimler tek seferde birden fazla yumurtanın salınmasına neden olabilir. Bazense tüp bebek tedavisi gibi yardımcı üreme teknikleri ile hamile kaldığınızda çoklu gebelik yaşamanız olasıdır.

Ayrı yumurta ikizleri üzerinden konuşmak gerekirse bu durum, iki farklı spermin iki farklı yumurtayı döllemesiyle oluşur. Her iki bebeğin de kendi plasentası ve amniyon sıvısı oluşur. İkizler iki kız, iki erkek ya da bir kız ve bir erkek bebek şeklinde olabilir.

Tek yumurta ikizleri tek yumurtanın döllenmesi ve bu yumurtanın sonrasında iki ayrı fetüs oluşturmasıyla meydana gelir. Tek yumurta ikizleri anne karnında tek plasentayı ve amniyon sıvısını paylaşabildikleri gibi her ikisinin ayrı plasentaları da bulunabilir. Tek yumurta ikizlerinde bebekler genetik olarak aynıdır. Bu bebekler aynı cinsiyetten olabilir, aynı fiziksel özellikleri taşıyabilir ve aynı kişisel özelliklere sahip olabilir.

Üçüz ya da diğer çoklu gebeliklerde de bebekler aynı yumurtadan ya da farklı yumurtalardan olabilmektedir.

Çoklu gebelikten ne zaman şüphelenmek gerekir?

Aşağıdaki durumları deneyimliyorsanız birden fazla bebeğe hamile olduğunuzu düşünebilirsiniz:

• Normalde görünmeniz gerekenden daha iri görünüyorsanız
• Ailede ikiz bebekler doğmuşsa
• Doğurganlık tedavisi gördüyseniz çoklu gebelik yaşama ihtimaliniz vardır.

İkiz bebeklere hamile olup olmadığınız ultrason ile genelde 8 ve 14. haftalar arasında anlaşılabilmektedir.

Ultrason ile bakıldığında bebeklerin bir plasenta mı paylaştıkları yoksa iki ayrı plasenta mı olduğu görülebilmektedir. İlk ultrasonda bu durum tespit edilemediyse bir daha yapılmasını isteyebilirsiniz.

Aynı yumurta ikizlerinin üçte birinin ayrı plasentaları vardır. Bu durum döllenmiş yumurta rahime ulaşmadan ikiye bölünürse, hamile kaldıktan yaklaşık dört gün sonra oluşur.

Çoklu gebelik nasıl tespit edilir?

İkiz ya da diğer çoklu gebelikler ultrason ile görüntüleme esnasında tespit edilebilmektedir. Muayene sırasında kullanılan ses dalgaları ile rahminizde bulunan bebeğin ya da bebeklerin görüntüsünü elde edilir.

Bazen başlarda ikiz gebelik olarak düşünülen durumların ilerde sadece tek bebek olduğu görülebilmektedir. Bu durum kaybolan ikiz sendromu olarak adlandırılır. Diğer bebeğin kaybı anne ve baba adayları için yıkıcı olabilse de bu duruma neyin neden olduğuna dair kesin bilgiler bulunmamaktadır.

Çoklu gebelikte nelere dikkat etmek gerekir?

Çoklu gebelik yaşıyorsanız bu süreci atlatmanın en iyi yolu bebeklerinize iyi bakmaktır. Bunun için ise dikkat etmeniz gerekenler şunlar olmaktadır:

Daha sık sağlık kontrolüne gitmek: Çoklu gebelik yaşamıyor olsanız da düzenli olarak doktorunuzu ziyaret etmeniz gerekecektir. Ancak özellikle çoklu gebelik varsa bebeklerinizin büyümesini ve gelişimini daha sık gözlemlemek ve erken doğum ihtimalinin olup olmadığını tespit etmek için doktora daha sık gitmeniz gerekecektir. Hamileliğiniz ilerledikçe daha sık ultrason ile görüntüleme yapılması ve gerekli testlerin uygulanması gerekebilir.

Daha çok kilo almak: Hamilelik döneminde kilo almanız bebeğinizin sağlığı açısından önemlidir. İkiz gebeliklerde genelde anne hamile kalmadan önce normal kilosundaysa 17-25 kilo kadar bir artış yaşaması beklenmektedir. Bu da günde yaklaşık 600 ekstra kalori almanız gerekmektedir. Gerekli kalori ihtiyacınızı sağlıklı bir şekilde nasıl karşılayabileceğinizi doktorunuza danışabilirsiniz.

Erken doğum: Doğum doğal yollarla kendiliğinden başlamazsa doktorunuz sezaryen yapılmasını önerebilir. Ayrıca üçünü trimesterde annenin ve bebeklerin sağlığını tehdit eden bir durum görünüyorsa bu dönemde komplikasyonlar yaşanmaması için sezaryen gerekebilir.

Çoklu Gebelikte Karşılaşılan Komplikasyonlar

Çoklu gebeliklerde sağlıklı doğum gerçekleşebilmektedir. Ancak olası komplikasyonların da farkında olmak gerekir.

Prematür doğum: Çoklu gebelik durumlarında bazen erken doğum belirtileri görülebilir. Doktorunuz doğumun beklenenden erken gerçekleşeceğini düşünüyorsa bebeklerin akciğer gelişimlerinin hızlanması için steroid ilaçları enjekte edilmesi gerekebilir. Bu durumda bile bebeklerin nefes almada ve sindirimde zorluk yaşaması, görme problemleri ve enfeksiyon gibi komplikasyonlar gözlemlenebilir. Erken doğum ihtimali varsa da hamileliği uzatacak şeyler önerilmemektedir. Çünkü bu durumun hastalık ve ölüm riskini azalttığı kanıtlanmamıştır.

Gestasyonel diyabet: Birden çok bebek taşıyorsanız gebelik diyabeti olarak da bilinen gestasyonel diyabet yaşama riskiniz daha fazladır. Bu durum, kan şekeriniz yükselmesine ve hamileliğiniz ile bebeklerin sağlığının etkilenmesine yol açabilir. Bu nedenle gestasyonel diyabet yaşıyorsanız kontrol altına almak için neler yapabileceğinizle ilgili doktorunuzla konuşmanız gerekmektedir.

Yüksek tansiyon: Çoklu gebelik durumunda hamilelik boyunca yüksek tansiyon yaşama riskiniz daha yüksektir.

Sezaryen ile doğum: İkiz gebeliklerde normal doğum, eğer bebeklerden ilki baş aşağı pozisyondaysa genellikle mümkün olmaktadır. Ancak bu durum gözlemlenmiyorsa sezaryen ile doğum tavsiye edilmektedir. Bazı durumlarda ise ilk bebek normal doğum ile doğsa da diğer bebek için sezaryen gerekebilmektedir. Üçüz ve diğer çoklu gebeliklerde ise genellikle sezaryen ile doğum gerçekleştirilmektedir.

İkizden ikize transfüzyon sendromu: Tek yumurta ikizlerinde bebekler aynı plasentayı paylaşıyorsa bir bebek çok kan alırken diğer bebeğin çok az kan alabildiği durumlar olabilmektedir. Bu bebekler için çok ciddi bir komplikasyondur ve bu nedenle hamilelik döneminde bazı prosedürler uygulanmasını gerektirebilir.

İkiz gebelik durumunda neler yapılmalıdır?

Hamile olduğunuzu öğrendiğinizde sevinmiş olsanız bile çoklu gebelik durumu varsa ne yapacağınız hakkında endişeleriniz olması normaldir. Çoklu gebelik yaşayan pek çok kadının bu durumda ne yapacağına dair çok bir fikri yoktur.

İkiz bebekler hakkında konuşmak gerekirse her ne kadar anne ve baba adaylarını sevindiren bir durum olsa da bazı riskler bulunmaktadır. Böyle bir durumda hazırlıklı olmanız için yapmanız gereken bazı şeyler bulunmaktadır.

30 ve 40’lı yaşlarınızda hamile kaldıysanız ikiz hamilelik yaşama olasılığınız daha yüksektir.

Yaş ilerledikçe hamile kalmak zorlaşsa da ilerleyen yaşlarda hamile kalındığında ikiz hamilelik yaşama oranı daha yüksektir. 25 yaşından sonra özellikle 40’lı yaşlarda kadınların adet döngüsü artık eskisi kadar düzenli olmamaya başlar. Bu durumun sonucu olarak da her ay düzenli yumurtlamayan kadının bazen ise yumurtalıklarından iki tane yumurta salınabilir. Bu durumda ikiz gebeliğin gerçekleşme ihtimali oluşur.

İkiz gebelikte şunlara dikkat etmelisiniz:

• İkiz bebeklere hamileyseniz daha çok folik asit almanız gerekebilir

Hamilelik döneminde folik asit kullanımı, doğum kusurlarını önlemek açısından çok önemlidir. Normal gebeliklerde günde 0.4 mg folik asit yeterli olsa da ikiz gebeliklerde bu miktar günlük 1 mg olmaktadır. 

• Sabah bulantıları daha kötü olabilir

Sabah bulantısının nedenlerinden biri HCG hormonu olmaktadır. Bu hormonun seviyesi ikiz gebeliklerde daha yüksektir. Bu nedenle hamileliğin özellikle ilk trimesterinde ikiz bebek bekleyen kadınların sabah bulantısı ve kusma ile karşılaşma olasılığı daha yüksektir. Ancak neyse ki genellikle hamileliğin 12-14 haftalarından sonra sabah bulantısı ortadan kalmaktadır.

İkiz bebek bekleyen hamilelerin yaşadığı tek sıkıntı sabah bulantısı değildir. Pek çok kadın sırt ağrısı, uyumada zorluk ve mide yanması gibi şikayetler yaşayabilmektedir. Ayrıca ikiz gebelik yaşayan kadınlarda hamilelik anemisi daha fazla görülmekte ve doğum sonrası kanama daha çok olmaktadır.

• İkiz gebeliklerde lekelenme daha sık görülebilir

Hamileliğin özellikle ilk trimesterinde lekelenme görüyorsanız bu durum, düşük yaşadığınızın belirtisi olabilir. Çoklu gebelik yaşayan kadınlarda düşük riski daha yüksek olduğu için ilk trimesterde yaşanan lekelenmeler konusunda dikkatli olmak gerekmektedir.

Ancak hafif miktarda lekelenme görüyorsanız hemen panik yapmamalısınız. Krampların görülmediği hafif lekelenmenin olduğu durumlarda endişe etmeniz gerekmez. Ancak lekelenme fazlaysa ve aynı zamanda kramp yaşıyorsanız ve pıhtılarla birlikte kanama varsa bir an önce medikal destek almanız gerekmektedir.

• Bebeklerin hareketlerini normalden daha erken hissetmezsiniz

İkiz gebelik yaşıyorsanız bebeklerin hareketleri genelde hamileliğin 18. Haftasından sonra daha belirgin hale gelmektedir. Ancak bu durum çoklu gebelik yaşamıyorsanız da aynı şekildedir. Ayrıca ilk kez hamile kaldıysanız bebeklerin hareketlerini sindirim sistemi aktivitesiyle karıştırmanız olasıdır.

• Doğum daha erken gerçekleşebilir

İkiz bebeklere hamile olan kadınların doğumları genelde 36 ya da 37. Haftada gerçekleşmektedir. Normal doğumda ise bu durum 40. Haftayı bulabilmektedir. Hamileliğin 34. Haftasından itibaren doğan ikiz bebekler için genelde endişe etmek gerekmez. Ancak her prematüre bebek gibi bakımlarını iyi bir şekilde gerçekleştirmek gerekir. İkiz bebeklerde erken doğum riksi daha yüksektir ve erken doğan bebekler diğer bebeklere göre daha fazla sağlık sorunu yaşayabilir ve kiloları daha düşük olabilir.