Tüp Bebek Tedavisinde Kanıta Dayalı Olmayan Tedaviler

Tüp bebek tedavisi, günümüzde yüksek başarı oranları ile uygulansa da çiftler çocuk sahibi olma arzularına sahip olabilmek için başarı şansını arttırmayı sağlayacak alternatif yöntemlere de başvurmaktadır. Ancak unutulmaması gereken; gebeliğin oldukça komplike faktörlerin bir araya gelmesi ile gerçekleşen bir mucize olduğudur. Bu sebeple de doktor önerisi dışında diğer yöntemlere başvurmamak gerekmektedir. Kullanılacak olan alternatif yöntemler, tüp bebek merkezi tarafından uygulanmış ve başarısı oranlarca ortaya koyulmuş olmalıdır.

Kullanılan tedavilerden bazıları:

• Kan pıhtılaşmasını azaltan bazı ilaçlar (aspirin, heparin vb.)
• Embriyo yapıştırıcısı (embriyo glue)
• Magnetik sperm seçici
• Ko-Kültür (yapay rahim)
• Viagra
• Antioksidan kullanımı
• Embriyo transferi sonrasında destekleyici tedavi zamanlaması
• Lenfosit aşısı
• DHEA (Böbrek yakınlarındaki bir bez tarafından üretilen ebeveyn hormon.)

Embriyo Glue nedir?

Embriyo Glue, embriyo transferinden sonra elde edilen bir kültür ortamı olarak tanımlanabilir. Bu kültür ortamı içerisinde Hyaluronan adı verilen bir madde yer almaktadır. Bu madde, embriyonun rahme tutunmasını arttırabilmektedir. Ancak halen çalışmalar devam ettiği için tüp bebek tedavisinde rutin kullanıma girmemiştir. Bu maddenin neden ve nasıl rahme tutunma şansını arttırdığı ise halen araştırılmaktadır. Hücrelerin birbirine tutunmasını sağlayan bir etkisi gözlemlenmiştir.  Tedavide yaygın olarak kullanılmasına rağmen, gebelik oluşturmayı arttırdığını gösteren yeterli sayıda bilimsel kanıta ulaşılamamıştır.

Embriyo glue hakkında uzmanların ortak görüşü ise; embriyonun rahme tutunma şansını yükseltmek amacı ile kaliteli embriyo transferine başvurmak gerektiğidir. Ancak kadının 35 yaşından büyük olması durumunda bu yöntemin kullanılmasında herhangi bir sakınca yoktur.

Antioksidan kullanımı nedir?

Embriyoların geliştirilmesi ve olgunlaştırılması, laboratuvar koşullarında normalinden daha yavaş oluşmaktadır. Yapılan araştırmalar neticesinde kesin bir bilgi edinilememiş olsa dahi bu duruma yol açan faktörün okside edici stres kaynakları olduğu düşünülmektedir.

Bu kaynaklar yüksek oksijen basıncı, ışık ve kültür ortamında kullanılan maddeler olarak tanımlanır. Bu sebeple de antioksidan kullanılarak bu olumsuz faktörün ekarte edilebileceği düşünülmektedir. Gerçekleştirilen pek çok araştırmanın sonunda yine kesin bir sonuca ulaşılamamış olmasına rağmen tüp bebek merkezlerinin çoğunda bu yöntem uygulanmaktadır.

Viagra nedir?

Tüp bebek tedavisinde en önemli faktörlerin başında rahim iç dokusu olan yani endometirumun yapısı gelmektedir. Endometrium yani rahim iç tabakasının kalınlaşması, rahme giden kan akışının artmasına bağlıdır. Embriyo, laboratuarda oluşturulur ve daha sonra anne adayının rahmine transfer edilir. Ancak rahim iç tabakası uygun değilse, embriyo rahme tutunamayacaktır. Viagra ise, rahim içi kanalları yetersiz kaldığında etkisini gösterir ve nitrik oksitin damarların genişlenmesi üzerindeki sürenin uzamasını sağlar. Dolayısıyla rahim içi kalınlaşmanın yeteri kadar gerçekleşmemesi durumunda Viagra’nın gebelik şansını arttırabileceği düşünülmektedir.

Bununla beraber rahim içi kalınlaşmasını engelleyen en önemli faktörün rahimde meydana gelmiş travmalar ya da geçirilmiş cerrahi operasyonlar olabilmektedir. Bu sebeple de rahim içinde yapışıklıklar oluşabilir. Bu sebeple de viagra kullanımından önce mutlaka doktor önerisi ve görüşü alınmalı ve rahim içinde yapışıklık olmadığından emin olunmalıdır.

Magnetik sperm seçici (Sperm mıknatısı) nedir?

Erkek kaynaklı kısırlıklar için en büyük faktör; sperm sayısının gebelik için yetersiz olmasıdır. Mevcut spermler yeterli hıza sahip değilse ya da morfolojik olarak bozukluklar söz konusu ise gebelik sağlanamayacaktır.

Yapılan araştırmalar neticesinde spermlerin normal değerlendirilmesinde bazı faktörlerin atlandığı görülmektedir. Bu faktörlerin atlanması ya da gözden kaçması ise gebelik şansını düşürmektedir.  Bunun dışında araştırılan spermlerde apoptozis (hücrenin programlı ölümü) oranının arttığı belirtilmiştir. Hücrenin ölümüne yol açan en büyük faktörler ise: radyasyon, kimyasal maddeler ve benzeri durumlardır.

Ko-kültür (Yapay rahim) nedir?

Tüp bebek tedavi kapsamında yaygın olarak kullanılan fakat avantajları ve etkinliği hakkında halen tartışmaların olduğu ko kültür yönteminde; insan embriyosunun büyüyüp gelişebilmesi için besleyici hücre kullanılmaktadır. Teorik açıdan bu besleyici katmanlar, kültür ortamında besleyici hücrelerle desteklenmektedir. Bu bileşenlerin ne fayda sağladığı ya da kesin olarak fayda sağlayıp sağlamadığı hakkında yeterli bilgi olmasa da embriyo gelişimine katkısı olduğu düşünülmektedir. Kullanılan bu besleyici hücrelerin normal hızında artışına izin verilmez çünkü böyle bir durum hücrelerin içinde mevcut oldukları ortamın besinini tüketmelerine ya da ortamı asitleştirmelerine yol açar.. Bu durumda uygun hücre sayısına ulaşıldığı zaman belli bazı yöntemlerle üremeleri kontrol altında tutulur

Kullanılan hücre çeşitleri her laboratuvara göre farklılık sergiler. Yapay rahim alanında farklı çeşitlerde hayvanların farklı doku hücreleri ciddi bir başarı oranı ile uygulanır. Farklı türlerden hücre kullanılmasının dışında çeşitli tüp bebek merkezleri başka hücrelerin ortama zehir ya da virüs bulaştırabileceğini öne sürer. Bu sebeple de embriyo için yalnızca biyolojik anne ve babanın üreme hücreleri kullanılmaktadır. Besleyici olan hücrelerin kullanılması ile başarı oranlarının arttığı yönündeki düşüncelere karşı görüşler de eşlik etmektedir.

Lenfosit aşısı bedir?

Lenfosit aşısı yönteminde embriyonun biyolojik olarak babası olan kişinin kanından lenfosit hücreleri alınır ve ardından anne adayının cildinin altına yerleştirilir. Başarı sağlanamayan çiftlerde denenmiş bir yöntemdir. Ancak tüp bebek tedavisinde başarı oranlarına katkısı bilinmemektedir.

DHEA (Dehidroepiandrosteron) nedir?

Böbrek üstü bezinden salgılanan DHEA, hormondur. Bu hormonun yani DHEA hormonunun vücutta testosteron ve östrojene dönüştüğü bilinmektedir. Yumurtalıklar üzerinde etkisi halen araştırılmaktadır. Ancak yumurtalıkları kullanılan ilaçlara karşı yetersiz yanıt veren anne adaylarında tüp bebek tedavisinde başarı şansını arttırdığı bilinmektedir. Fakat bu konu ile ilgili henüz yeterli çalışma ve araştırma bulunmamaktadır. Bu sebeple de rutin kullanım söz konusu değildir.

Embriyo transferi ardında destekleyici tedavi zamanlaması nedir?

Tüp bebek tedavi kapsamında, anne adayının yumurta hücrelerinin vücut dışına alınması durumunda yumurtalıklarda hasar ya da kullanılması gereken ilaçların beyin ve yumurtalık arasındaki bağı zedelemesi sebebiyle ise hamilelik için ihtiyaç duyulan progesteron yani hamilelik hormonu yeteri oranda salgılanamaz. Bu sebeple de progesteron hormonu dışarıdan hastaya verilmektedir.

Progesteron hormonuna ne zaman başlamak gerektiği ya da ne zaman progesteron tedavisini bitirmek gerektiği üzerinde ortak bir görüşe varılamamıştır. Bu sebeple de kanıta dayalı olmayan tedaviler kapsamında incelenmektedir. Ancak tüp bebek merkezlerinin büyük bir kısmında progesteron tedavisi, 12. Haftaya kadar sürdürülür.

Yapılan bilimsel araştırmalarda hormonun vücuda hangi yolla verileceği konusunda en etkili ve güvenli yöntemin enjeksiyon yoluyla yapılan tedaviler olduğu görüşünde fikir birliği bulunmaktadır.