1 ) Tüp bebek tedavisinde dış gebelik nasıl anlaşılır?

Tüp bebek tedavisinde, embriyo transferinden 12 gün sonra anne adayına hamilelik testi yapılır. Hamilelik testinin uygulandığı zaman zarfında, ultrasonda hamilelik gözlenmez. Bu durum oldukça normaldir. Çünkü hamilelik şu an için oldukça çok küçüktür. Bu sebepten dolayı da, hamilelik testinin uygulanmasının ardından, ortalama 15 gün sonra hasta ultrason takibine çağrılır. Ultrason aracılığı ile yapılacak olan kontrolde, hamilelik kesesinin görülmesi gerekir. Transferden 15 gün sonra yapılan ultrason kontrolünde, hamilelik kesesinin görülmemesi, dış gebelik bakımından en önemli uyarıcıdır. Bu durumda kanda hamilelik testi (B-HCG) seviyesi incelemeye devam edilir. Buna istinaden dış gebelik olduğunun netleşmesi halinde, anne adayına uygun tedavi verilir.

Dış gebelikte çok fazla karşılaşılan belirti, kasık ağrısıdır. Ama tüp bebek uygulamalarında, genellikle belirtiler başlamadan hamilelik testi ve ultrason yardımı ile teşhis konur. Genel olarak belirtiler daha sonra başlar Diğer dış gebelik belirtileri ile ilgili, makalenin alt sayfalarında söz edeceğiz.

2 ) Tüp bebek tedavisinde dış gebelik ihtimali ne kadardır?

Genel olarak, Türkiye’de ki verilerde dış gebelik seviyesi, % 1 ile % 2 oranındadır. Ancak tüp bebek tedavisinde dış gebelik şansı biraz daha yüksek oranlardadır. Tüp bebek tedavisi ile elde edilen hamileliklerde, % 2 oranında dış gebelik riski mevcuttur.

3 ) Dış gebelik kimlerde daha yaygın olarak görülür?

Dış gebelik, hamilelik ürününün rahim içine ulaşım yolunun tıkanması haline meydana gelen bir durumdur.

Dış gebeliğin vuku bulabilmesi için tüplerde meydana gelen daralma öyle bir şekilde olmalıdır ki, sperm vajinadan uterusa ve buradan da tüplere geçerek, yumurta hücresini dölleyebilmeli, ancak döllenme sonucunda ortaya çıkan embriyo, tüp içinde ilerleyerek rahim içine ulaşamamalıdır.

Kısacası, tüp içinde ya bir miktar tıkanıklık oluşmalı (tam tıkanıklık olursa döllenme de oluşamaz), ya da tüplerin “dalgalar” şeklinde embriyoyu uterusa götürücü doğal hareketleri yavaşlamış olmalıdır. Bu durumların meydana gelmesine neden olan bütün faktörler, tüplerde dış gebelik meydana gelmesine sebebiyet olabilmektedir.

4 ) Tüp bebek ardından dış gebelik geçirenler nasıl tedavi edilir?

Bazı durumlarda, sadece gözlemek kafi olurken, dış gebelik kendi kendine de ortadan kaybolabilmektedir. Bazı durumlarda ise, ilaç tedavisine veya ameliyata ihtiyaç duyulabilir. Ameliyat genellikle laparoskopik uygulanır. Tüp bebek sonrasında meydana gelen dış gebeliklerin tedavisi, normalde görülen dış gebelikler ile aynı olmaktadır.

5 ) Dış gebelik geçirenlere yeniden tüp bebek uygulanabilir mi?

Bir kaç aylık iyileşme sürecinden sonra, tekrar tüp bebek denemeleri yapılabilir. Geçirilen dış gebelik operasyonu ya da ameliyatta tüpün alınması, tüp bebek ile hamilelik oluşma ihtimalini azaltmaz. Tüp bebek uygulamasında hastanın tüplerinin (yumurtalık kanalları) bulunmaması bir zarar getirmez.

6 ) Kimlerde tüp bebek tedavisi sonrasında dış gebelik oluşma riski daha fazladır?

• Tüplerinin tıkalı olması nedeni ile, tüp bebek uygulanan hastalarda risk daha fazladır (%3 ile %4).
• Daha önce pelcik enfeksiyon (PID) geçiren kişiler
• Daha önce dış gebelik geçirmiş olan kişiler

7 ) Dış gebelik nasıl belirti verir?

Dış gebeliğin belirtileri şöyledir:

• En erken dönemlerde dış gebelik hiçbir belirti ile kendini göstermez.
• Normal bir hamilelik gibi adet gecikmesi ortaya çıkar ve hamileliğin diğer belirtileri de görülebilir.
• Ancak kısa süre içerisinde, hamileliğin ilerlemesi ile beraber tüp gerilmeye başladığı andan itibaren kişilerde belirsiz ağrılar ortaya çıkar.
• Bu ağrılar duyarlı bir hastanın doktora başvurmasını sağlayarak en erken dönemde teşhis koyulmasını mümkün kılabilir.
• Hamilelik ilerledikçe bu ağrılar da artmaya başlar.
• Bu durumun da nedeni embriyonun tüpün içinde büyümeyi sürdürmesi ve gerilme ile ilgili olarak ağrı oluşturmasıdır.
• Hamilelik daha da ilerlediğinde hamileliğin yerleştiği tüp gerginliği daha fazla kaldıramaz ve bir yerinden yırtılır.
• Yırtık giderek boyutunu arttırır ve bölgedeki damarlardan karın içine kanama meydana gelir.
• Bu dönemde hastanın rahatsızlıkları da değişim gösterir. Artık ağrının yerini kan kaybına bağlı belirtiler almaya başlar.
• Ortaya çıkan kan kaybının seviyesine göre, hafif baş dönmesinden bayılmaya ve çok ileri dönemlerde kan kaybı ile ilgili şok gelişimi ile alakalı belirtiler meydana gelir.
• Yırtılma ardından hamilelik ürününün gelişimi durur bu sebeple kandaki hamilelik hormonları da hızla azalır ve hormon desteğini kaybeden endometrium (rahim iç tabakası) vajinal kanamayla beraber dökülmeye başlar.
• Ne yazık ki bütün dünya çapında dış gebelik, kadının rahatsızlıkalrını gözardı etmesi ya da eşinin doktora götürmemesi sebebiyle en yaygın bu evrede anlaşılır.

Heterotopik gebelik nedir?

Hetorotopik gebelik, normal gebeliğin ve dış gebeliğin aynı anda oluşmasına verilen addır. Ancak bu durum ile çok nadir karşılaşılır. Görülme sıklığı 30 bin gebelikte birdir. Ancak tüp bebek uygulamalarında bu oran daha da artmaktadır. Yüz hastadan birin de görülme olasılığı vardır. Genellikle embriyo transferinde fazla sayıda kullanılan embriyolardan dolayı risk artış göstermektedir.

Bu nedenle embriyo sayısı titizlik ile seçilmelidir ve oluşabilecek risklere karşı hasta korunmalıdır.