1 ) Bebekte gelişme geriliği nedir?

İntra uterin (Rahim içi) gelişme geriliği (İUGG) terimi genellikle doğum esnasında çocuk ağırlığının hamilelik haftasına göre en az %10’un içinde olmasıdır. Bu miadında doğumlarda, bebeğin kilosunun 2500 gramın altında olması demektir. Hamileliklerin yaklaşık % 3 ile % 7 sinde karşılaşılmaktadır. İUGG’de bebek, anne rahminde olması gereken gelişimini ve kilo alımını gerekli oranda yapamamıştır. Bebek hayatı ve gelişimi ciddi anlamda risk altına girer.

2 ) Bebeklerde olan gelişme gerilikleri kaç türlü olur?

2.1 Simetrik gelişme geriliği: Ultrason ortamında değerlendirilen bebeğin baş, karın ve bacak boyunun ölçümleri bebeğin olması gereken haftasına göre biraz daha geride kalmıştır. Bu tarz gelişme geriliği ile daha az karşılaşılmaktadır. Bu gelişme gerilikleri, hamileliğin erken döneminde daha çok kendini belirtmektedir. Bunlar daha önemli problemlere yol açarlar. Bu gelişme geriliklerinin nedenlerinin içerisinde kromozom anomalileri, hamilelik döneminde yaşana enfeksiyon hastalıkları, anatomik problemler, annede olan beslenme problemleri ile beraber sigara kullanma alışkanlığı etkili olmaktadır.

2.2 Asimetrik gelişme geriliği: Bu tür gelişme geriliği, simetrik gelişme geriliğine göre daha geç dönemde kendini gösterir. Çok fazla karşılaşılan gelişme geriliği türüdür. Bebeğin karın çevresinin ölçümü, bacak ve baş çevresine nazaran daha küçük kaldığı için, asimetrik gelişme geriliği söz konusu olur. Bu tür gelişme geriliğinin nedeni, anne adayından bebeğe giden kan akımının azalmasıdır. Şeker hastalığı ve yüksek tansiyon gibi problemlerde, genel olarak bu tür gelişme geriliği görülmektedir.

3 ) Bebekte gelişme geriliği olduğu doğumda nasıl belirlenir?

Bebeğin doğumda 2500 gr altında doğmuş olması durumunda, gelişme geriliğinden bahsedilebilmektedir. Ancak bu net bir saptama değildir. Ailesel olarak bebekler minyon yapıda da dünyaya gelmiş olabilmektedir. Bu durumda bebeğin yapılan incelemesinin ardından net tespit yapılır.

4 ) Bebekte gelişme geriliği olmasının nedenleri nelerdir?

Bebeklerde gelişme geriliği meydana gelmesinde, % 75 civarında yapısal gelişme gerilikleri olduğu bilinmektedir. Bunun dışında kalanlar, bebeğe giden kan akımının azalmasından ve simetrik gelişme geriliğine neden olan faktörlerden kaynaklanır. Gelişme gerilikleri anneden, bebekten ve plasentadan kaynaklanabilir.

5 ) Anneye bağlı etkenler nelerdir?

Anne adayının sigara içme alışkanlığı: Hamilelik döneminde anne adayının sigara içme miktarının artması, bebeğin normal kilosunun altında doğma ihtimalini arttırır.

Anne adayının düzgün beslenmemesi: Bebeğin büyüme göstermesi anne adayının tükettiği gıdalar ile yakından ilgilidir. Yeterli miktarda ve düzgün bir şekilde beslenmeyen anne adaylarının bebekleri, daha az kilolu doğmaktadır. Anne adayının hamilelik döneminde günlük 1500 Kcal altında bir beslenme düzeni oluşturması, yetersiz beslenmenin olduğunu gösterir.

Fazla oranda ruhsal ve bedensel aktivitede bulunmak: Anne adayının fiziksel koşulları ağır olan işlerde çalışması durumunda, ruhsal bakımdan stresli bir ortamda bulunması durumunda da, bebeğin düşük kilolu doğması riskini yükseltir.

Anne adayında gebelik döneminde oluşan ve gebelik öncesinde var olan çeşitli hastalıklar: Bebeğin düşük kilolu doğmasında etkili olacak olan gebelik zehirlenmesi, romatizmal hastalıklar ve yüksek tansiyon gibi rahatsızlıklar dikkate alınmalıdır. Bunlar gelişme geriliğinin nedenleri arasındadır.

Anne adayının yapısal olarak küçük olması ve yetersiz kilo alması: Gebelik öncesi anne adayının 45 kg altında olması halinde bebeğin küçük doğma olasılığı artmaktadır. Gebelik sürecinde de annenin yetersiz kilo alması ya da yedinci aydan itibaren az kilo alması gelişme geriliğinin olma olasılığını yükseltir.

6 ) Bebeğe ait olan nedenler nelerdir?

• Bebeğin anne karnında yaşamış olduğu enfeksiyonlar gelişme geriliğine sebep olmaktadır. Bu süreçte geçirilen kızamıkçık hastalığı en fazla görülen viral enfeksiyonlar arasındadır. Bu gelişme geriliğine neden olur.
• Kromozom hastalıkları ve kalp hastalıkları da gelişme geriliği yaparlar.
• Alkol, sigara ve bazı kimyasalların kullanılması da gelişme geriliğine neden olur.

7 ) Plasentaya ait olan sebepler nelerdir?

Plasenta yani halk tarafından bilinen bebeğin eşi, anne tarafından gelen besinlerin bebeğe transfer edilmesinde yardımcı olur. Aynı zamanda anneden kan akımının geçişini de düzenler. Bu yapıda herhangi bir problem bulunması halinde, bebekte çok fazla gelişme geriliği ortaya çıkabilir.

8 ) Bebekte gelişme geriliği tanısı nasıl konur?

Bebekte görülen gelişme geriliğine net bir teşhis konulabilmesi için, ilk olarak bebeğin hangi haftada olduğu bilinmelidir. Bu sebepten dolayı hamileliğin ilk 2 ayında yapılan ultrason muayeneleri çok büyük önem taşır. Anne adayından alınacak detaylı öykü tanı koymada faydalı olur. Anne adayının daha önceki hamileliğinde aynı şekilde gelişme geriliği öyküsünün bulunması, anne adayında var olan hastalıklar değerlendirilir. Gelişme geriliği bakımından tehlike arz eden her konu değerlendirme altına alınır. Bebeğin içerisinde bulunduğu hamilelik haftasına göre ölçümlerinde geri kalması durumunda, gelişme geriliği teşhisi konulabilir. Ultrason muayenesinde yapılan ölçümlerde simetrik veya asimetrik gelişme geriliği tespit edilir. Daha sonra bebeğin organları ve vücut yapısı detaylı bir şekilde ultrason değerlendirmesi altına alınır. Aynı zamanda renkli doppler uygulaması yapılır. Yapılan değerlendirmeler neticesinde ihtiyaç duyulan tedaviler belirlenir.

9 ) Tedavi nasıl yapılıyor?

Bebeğe IUGG tanısı konduğunda hamilenin daha çok takip edilmesi gerekir. Hamilelik dönemi içerisinde yapılan ultrason, doppler ve NST, biyofizik profil (BPP) testleri, bebeğin hayatının risk altına olduğuna dair belirti verirse, doğum işlemi yapılır. Her ne kadar gelişme geriliği görülen bebekler normal doğum ile de dünyaya gelebilseler, sezaryen ile alınmaları normal hamileliklere nazaran daha fazladır.