Doğum esnasında yaşanabilecek en kritik durumlar arasında yer alır. Rahimin yırtılması aşırı kanamaya yol açarken, hem anne hem de bebeğin sağlığı açısından hayati riskler taşımaktadır. Bunun dışında;

• Mesane yaralanması,
• Histerektomi,
• Neonatal morbidite,
• Anne karnındaki bebeğin oksijensiz kalması gibi sorunlara neden olabilir.
• doğumların olması gereken süreden daha uzun sürmesi ve başarılı olmamış operatif doğum aşamasında meydana gelebilir. Daha önce sezaryen ile doğum gerçekleştirmiş, normal doğum aşamasındaki hastalarda meydana gelmesi daha muhtemel olmaktadır. Ancak, sezaryen ile doğum ya da farklı bir operasyon geçirilmesi nedeni ile skar dokusu olmayan rahimde de yırtılma meydana gelebilir.

Daha önce sezaryen ile doğum yapan hastalarda bir sonraki hamilelik aşamasında rahim yırtılması oranları yaklaşık %1 oranlarında karşımıza çıkmaktadır. Daha önce sezaryen ya da miyomektomi gibi cerrahi müdahaleler yaşamamış kişilerde, rahim yırtılma riski ise daha fazla olmaktadır. Rahim yırtılma sorunu, az gelişmiş ülkelerde daha yaygın olarak görülen bir sorundur. Olası nedenlerle doğumun zorlaşması, uzun sürmesi, daha çok sayıda doğum yapmak gibi faktörler sebebiyle daha yaygın olduğu görülmektedir.

İlk gebeliğinde sezaryen ile doğum yapan kadınların bir kısmı sonraki gebeliklerinde normal doğumu denemek ister. Bu kadınların ortalama olarak %1’lik bir kısmında rahim yırtılması gibi sorunlar meydana gelir. Sezaryen doğumdan sonra geçen süre, gebeliğin ağırlığı,  rahme uygulanan kesinin yöntemi, anne adayının yaşı, gebeliğin kaçıncı haftasında olunduğu gibi etkenlerle rahim yırtılması arasında doğrudan bir ilişki bulunamamıştır. Daha önce uygulanan sezaryen ile doğumda yapılan kesi klasik ya da T-insizyon ise VBAC aşamasında- yırtılma olasılığı çok daha fazladır. Bu oran yaklaşık olarak %10 civarında olmaktadır.

Rahim yırtılması belirtileri

• Yoğun karın ağrısı,
• Rahmin çok fazla kontraksiyonu,
• Vajinal kanama,
• Bebeğin strese girmesi, gibi belirtiler görülebilir.
• Bu belirtiler arasında yer alan vajinal kanama her kadında görülmeyebilir. Görülse dahi oldukça az olabilir.
• Gerçekleşen doğumun ardından, kanama ve ağrının yaşanması rahim yırtılması belirtisi olabilir.
• Yırtılma, eğer mesaneye kadar gitmiş ise belirtilere kanlı idrar da eklenebilir.

Rahim yırtılmasına neden olabilecek risk faktörleri nelerdir?

• Daha önce sezaryen ile doğum yapmak,
• Daha önce kürtaj operasyonu geçirmiş olmak,
• Daha önce miyomektomi, kornual rezeksiyon gibi cerrahi müdahalelerin yaşanması,
• Çok sayıda doğum yapmak,
• Zor ve uzamış doğumlar,
• Vakum ile doğum,
• OHSS,
• Bebeğin suyunun fazla olması,
• Çoğul gebelikler,
• Plasentanın erken ayrılması,
• Rahime baskı uygulaması,
• Plasentanın yerleşim bozukluğu,
• Sık ve ardı ardına olan gebelikler,

Araba kazası veya eksternal sefalik versiyon ya da zor forseps doğum gibi bir işlemden kaynaklanan travma, plasentanın elle zor alınmasının yapabileceği gibi rahimde yırtığa neden olabilir.

Düşük sosyoekonomik bölgelerdeki gebelerin imkânları doğrultusunda, rahim yırtılması söz konusu olabilir.

Rahim Yırtılması Tanısı

• Yırtılma sırasında şiddetli kasılma ile ağrı duygusu
• Bebeğin kalp hızındaki yaşanan ani değişimler
• Karın içine gerçekleşen kanamada, karın ve göğüs ağrısı
• Gebeliğe ait dönemlerin karından hissedilmesi

Rahim Yırtılması Tedavisi

Doğum esnasında gerçekleşen bu durum, teşhis edildikten sonra hızlı bir şekilde tedavi edilmesi gerekir. Bundan sonraki yaşanacak doğum için planlı bir tedavi aşaması izlenir. Rahim onarılması, kadının isteğine göre tekrar çocuk sahibi olabilecek şekilde tedavisi gerçekleştirilir. Hedef her zaman rahimi onarmaya yönelik müdahaleler yapılır.

Risk faktörleri içerisinde ki durumlardan dolayı yaşanan yırtılmalar, daha ciddi operasyonlar gerektirebilir. Tekrar gebe kalmak istemeyen yani çocuk yapmayı düşünmeyen kadınların, rahimleri büyük tahribata uğramış ve onarılamayacak gibi ise rahimlerinin alınmasıyla bu sorun çözümlenebilmektedir.

Rahim yırtılmasını kapsayan risk grupları için alınabilecek önlemler

• Gebe takibinin kontrollerini sıklaştırma
• İstenmeyen gebelikler için önlem alınması
• Gebe kalma aralıklarının uzatılması
• Doğum takibinde donanımlı yerlerin tercih edilmesi
• Sezaryen ile doğumdan sonra ki doğumlarda epidural anestezi kullanılmaması gerekmektedir.