Anne karnında gelişim gösteren bir bebeğin bağırsak ekojenitesinin artması anlamına gelir. Hiperekojen barsak (ekojenik barsak) ultrasonografi sırasında fetüsün barsakların olduğu bölgede parlak beyaz renkte (ekojenik) oluşumların görülmesidir. Bağırsakların ekojenitesinin artması, çevresinde bulunan komşu doku ve organlara göre daha açık renkli ve parlak görünmesidir.

Genel olarak bağırsakların Ekojenitesi karaciğerden daha çok, kemiklerden ise daha az olması gerekir. Bağırsakların büyük bir çoğunluğunda ekojenin artmasına bağlı olarak, karın içerisinde yaygın hiperekojen intestin bulgusuna rastlanmaktadır.

Hiperekojeniğin görülme sıklığı nedir? Tanısı ne zaman koyulur?

Hiperekojen barsak görüntüsü genellikle ikinci trimesterde yapılan ultrasonografi kontrollerinde yaklaşık yüz gebelikten birinde görülür. Tanı da bu hamileliğin ikinci 3 aylık döneminde konur. Genellikle ilerleyen haftalarda kendiliğinden kaybolur.

Hiperekojenik bulgusunun ardından neler yapılması gerekir?

Yapılan ultrasonografi muayenelerinde hiperekojenik barsak bulgusuna rastlanılmışsa, fetüsün tekrar genetik incelemesinin değerlendirilmesi gerekir. Çünkü bu bulgu Trizomi-21 ( Down sendromu) hastalığı taşıyan fetüslerde daha fazla görülür. Hiperekojenik barsak görüntüsüne ek olarak NT artması, kısa kol-bacak kemikleri, kalpte hiperekojen varlığı, böbrek anomalileri, parmak anomalileri gibi anomalilerin bulunması, Trizomi-21’in olası ihtimalini arttırmaktadır. Bu nedenle hiperekojen barsak görüntüsü karşında, Trizomi-21 riski için ultron markerleri detaylı bir şekilde aranmalıdır.

Tespit edilen patolojiler nelerdir?

Hiperekojen teşhisinde ortalama %1 ile %2’lik bir bölümüne infeksiyonlar neden olabilir. İnfeksiyon nedeni olarak en fazla Cytomegalovirus ( CMV) karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca, toksoplazma, enflüanza, parvovirus gibi diğer faktörlerde, fetal İnfeksiyon nedenleri arasında yer almaktadır. İnfeksiyonun oluşması halinde, hiperekojen barsak daha çok mikrosefali, kafaiçi kalsifikasyonlar, ventrikülomegali, fetusun vücut boşluğunda sıvı toplanması ( hidrops), büyüme-gelişme geriliği gibi yapısal anormalliklere ve patolojilere rastlanmaktadır. Hiperekojen barsak bulgusundan sonra akla gelebilecek bir diğer komplikasyon ise, kisttik fibrozdur. Bunun nedeni ise hiperekojen bulgusunun kisttik fibrozlu hastaların %11’inde görünüyor olmasıdır. Ayrıca hiperekojen barsak tanısı konulan anne adaylarında, bebeğin büyüme ve gelişme geriliğinin daha fazla görülme ihtimali vardır. 

Hiperekojen barsak görüntüsüne sahip olan bebeklerin ortalama %10’unun kan yutması sonucunda, bu durumuna neden olduğu ifade edilmektedir.

Hiperekojen barsak soruna neden olan anomali nedenleri nelerdir?

Bu bulguya rastlanılan fetüslerin yaklaşık %50 ile %80 arasında hiç bir sağlık sorunu meydana gelmemektedir. Fakat hiperekojen barsak sorununun altında yatabilen riskler fazla olduğu için araştırılması gerekir. Bu sorunlarla karşılaşma ihtimali oldukça düşük olmasına rağmen, aşağıdaki anomalilerle bir ilgisi olabilir:

• Kisttik fibrozis
• CMV gibi enfeksiyonlar
• Barsak tıkanıklığı
• Down sendromu ve diğer kromozomal anomaliler
• Amniyon suyunun içerisine doğru bir kanamanın olması ve fetüsün yutması halinde hiperekojen barsak bulgusuna neden olabilir.
• Genellikle ilerleyen gebelik haftalarında bağırsaklardaki mekonyum’da bu görüntüyü verebilir.
• Koryoamniyonit (amnion sıvısı ve zarlarının enfeksiyonu) varlığında amniyon sıvısındaki gaz yapıcı bakterilerin yutulması sonucunda da, hiperekojen barsak görüntüsü olabilir.

Tedavisi var mı?

Yapılan düzenli ultrasonografi değerlendirmelerle beraber bebeğin büyüme ve gelişmesi incelenmelidir. Eğer yapılan incelemelerde gelişme geriliği tespit edilmiş ise, ultrasonografi değerlendirmeleriyle birlikte doppler değerlendirmeleri de yapılmalıdır. Ancak hiperekojen barsak probleminin şu an için bir tedavisi yoktur. Fakat bu soruna ek olarak anomali veya patolojiye rastlanırsa, bu sorunlara yönelik bazı tedavi yöntemleri uygulanabilir. Ancak bazı durumlarda da erken doğum gerekmektedir.