Dismenore nedir?

Kadınların adet dönemlerinde yaşadıkları ağrı hissine tıp literatüründe ‘’dismenore’’ adı verilir. Genellikle adet kanamaları başlamadan bir gün önce hissedilmeye başlar ve adetin ilk günü şiddetlenerek en fazla 2- 3 gün arasında sürer. Bu sancı alt karın bölgesinde yoğunlaşır ancak bel, sırt ve bacakları da etkileyebilmektedir. Ayrıca adet sancısının yanında baş ağrısı, bulantı, ishal veya kabızlık gibi şikâyetlerde ortaya çıkabilir.

Dismenore çeşitleri nelerdir?

Primer dismenore

• Adet sancıları bazı hastalıklar sonucunda yaşanabilir veya şiddetin arttırabilir. Ancak dismenore nedenlerine bağlı olarak yapılan araştırmalarda herhangi bir hastalık durumu tespit edilmemiş ise bu duruma ‘’primer dismenore’’ denir. Primer dismenore genellikle ilk adet kanamaların başlamasında itibaren yaşanan sancı türüdür. Bu durum kadınların yaklaşık olarak %50’sini kapsamaktadır. Adolesan dönemi ile birlikte başlar ve ilerleyen yaş ile birlikte doğum sayısı arttıkça şiddetini azaltır ya da sancılar artmadan aynı düzeyde devam eder.

Sekonder dismenore

• Primer dismenorenin tam tersi olarak bir hastalık sonucunda yaşanan adet sancılarına ‘’sekonder dismenore’’ denir. Bu sorun hastalığa bağlı olarak kişinin sonradan kazanmış olduğu bir sorundur. Nadir görülmesine rağmen ilerleyen yaş ile birlikte herhangi bir dönemde ortaya çıkabilir.

Adet sancılarının nedenleri nelerdir?

Kadınların doğurganlık sistemi dâhilinde vücudun yapmış olduğu davranışlar yani adet kanının dışarı atılması amacı ile rahimdeki kasılmalar ve rahimdeki dolaşımın azalmasından dolayı kaynaklanmaktadır. Rahim içinde prostaglandin adı verilen maddelerin salgılanması ile sinir uçları uyarılarak ağrı hissedilmesine neden olur. Bu maddeler vücudumuzdaki birçok dokuda yer alan ağrı çıtasını oluşturmaktadır. Bazı kadınlarda adet ağrıları ile birlikte bulantı ve kusma şikâyetleri de prostaglandin etkilerinden dolayı oluşabilir. Bu durum şiddetli dismenore belirtisidir.

Genellikle ovulasyon ( yumurtlama ) dönemlerinde sancılı adet görülür. Kısacası bu dönemlerde yaşanan sancılar normal kabul edilir ve kişinin o adet döneminde yumurtladığını ifade eder.
Servikal kanalının normalden daha dar olduğu zamanlarda rahim kanı dışarı atarken ya da rahim retrovert yani ters pozisyonlarda olduğu zamanlarda kan çıkışı zor olabilir. Bu nedenle rahim kasları kasılarak kanı dışarıya çıkarma çalışmalarında ağrıya neden olabilir.

Sekonder dismenore genellikle üreme sistemine ait bazı hastalıkların sonucunda ortaya çıkmaktadır. Özellikle endometriozis sorunu adet sancısına neden olan ve ileri yaşlarda görülen bir hastalıktır.
İkincil dismenorenin diğer nedenleri ise; adenomyozis, miyomlar, uterus ve tüplerde meydana gelen enfeksiyonel hastalıklar sonucu ortaya çıkabilir.

Daha önceden geçirilmiş kürtaj operasyonları sonucunda bir daralma söz konusu olabilir. Bu daralmaya bağlı olarak adet kanının çıkışı engellenerek, adet sancısına neden olur.

Dismenore tanısı nasıl konulur?

Adet sancısı şikayeti ile başvuran hastalara kolaylıkla dismenore tanısı konulabilir. Fakat yapılan muayene ve ultrason tetkikleri ile şikayete neden olan sorunlar incelenmektedir. Eğer ihtiyaç duyulursa bazı kan ve hormon testleri de yapılabilmektedir. Bazı durumlarda hem tanı hem de tedavisi için laparoskopik yöntem uygulanabilir.

Sancılı adet görmenin tedavisi nasıl yapılır?

Primer dismenore vakalarında oldukça etkili ağrı kesicilerden non-steroid anti inflamatuar ( NSAİ ) kullanılır. Bu ilaçlar adet kanamalarına başlamadan bir gün önce kullanılması ile etkisini gösterir. Kullanılan ilaçlara rağmen ağrılarda bir azalma söz konusu değil ise, doğum kontrol hapları önerilir. Doğum kontrol hapları ile ovulasyon döngüsü baskılanarak ağrının etkili bir şekilde ortaya çıkması engellenir.
Sekonder dismenore de ise, sancının neden olduğu hastalıklara yönelik tedavi şekli belirlenir. Özellikle miyom, endometriozis, polip, spiral kullanımı, endometrit ya da servist gibi nedenlerin varlığı saptandıktan sonra laparoskopi uygulanarak karın içi organların durumu incelenirken, tedavisi yapılabilir.

Akıllı telefonunuza Pepapp uygulamasını indirerek adet ve yumurtlama dönemlerinizi kolayca takip edebilirsiniz.