Dış gebelik nedir, belirtileri nelerdir?

İstatiksel verilere göre gebeliklerin %1-2’si dış gebelik ile sonuçlanmaktadır. Aynı zamanda müdahale edilmez ise, dış gebeliğin hayati tehlike içerdiği de belirtilmiştir. Dış gebelik sperm ve yumurtanın döllenmesinin ardından meydana gelen embriyonun rahim dışında bir bölgeye yerleşmesi ve gelişmesi anlamına gelmektedir. Genellikle ilk haftalarda herhangi bir şikayete yol açmadan gelişim gösterirken, dış gebeliğin ilerleyen dönemlerde ortaya çıkan belirtileri aşağıdaki gibi olmaktadır:

• Tek taraflı karın ağrısı
• Omuz ağrıları
• İshal ve kusma
• Vajinal kanama
• Baş dönmesi ve gözlerin kararması dış gebeliğin neden olduğu semptomlardan birisidir.

Dış gebeliğin riskleri nelerdir?

Dış gebeliğin neden olabileceği hayati risklerden korunabilmek için erken teşhis çok önemlidir. Ayrıca fallop tüplerine yerleşmesi halinde dış gebelik erken teşhis edilmez ise tüplerin zarar görme oranı artar ve daha sonraki gebeliklerde olumsuz etkilenerek, dış gebeliğin tekrar etmesine neden olabilir. Embriyonun tüplere yerleşmesi halinde büyüyerek fallop tüplerinin çatlamasına ve iç kanamaya neden olabilir. İç kanama anne adayında tansiyonun aniden düşmesine ve şoka girmesine neden olurken, bu durum dış gebeliğin erken dönemlerde teşhis edilmesi ile nadir olarak karşılaşılmaktadır.

Anne adayının yaşadığı fiziksel yıpranmaya ek olarak özellikle suçluluk duygusu, öfke, tepkisizlik, halsizlik, iştah kaybı ve uyku problemleri gibi üzüntüye bağlı psikolojik sorunlar görülebilmektedir. Bu gibi durumlar dış gebeliğin teşhis edilmesi ve müdahale edilmesinin ardından anne adaylarının ruh halinin olumsuz yönde etkilenmesinin bir göstergesi olarak, bazı anne adaylarında oldukça uzun bir süre devam edebilmektedir.

Dış gebeliğin neden olduğu komplikasyonlar nelerdir?

Dış gebelik günümüzdeki kadın ölümlerinin dörtte üçünü kapsamaktadır. Hamileliklerin yaklaşık %9-13’ü dış gebelik vakası ile karşı karşıya kalmaktadır. Gelişmiş ülkelerde dış gebelik nedeni ile anne ve bebek ölümleri yüz binde 3’e düşerken, henüz gelişmekte olan ülkelerde bu tehlike oranı artmaktadır. Dış gebeliğin neden olduğu komplikasyonlar aşağıdaki gibi olmaktadır:

• Dış gebeliğin tekrar oluşma riski artmaktadır.
• Fallop tüplerinin zarar görmesi sonucunda kısırlık sorunu meydana gelebilir.
• Rahim boynunda gelişim gösteren dış gebeliklerin öncelikli tedavisi rahmin alınması ile sonuçlanabilir.
• Dış gebeliğin tedavisi cerrahi bir müdahale gerektirdiği için ameliyat ve anesteziye bağlı olarak tıbbi riskler içermektedir.

Dış gebelik riskini arttıran faktörler nelerdir?

• Önceki gebeliklerde dış gebeliğin yaşanmış olması tekrar etme riskini arttırmaktadır.
  Uzmanlar sigara kullananların fallop tüplerinin fonksiyonelliğinin olumsuz yönde etkilendiğini vurgulayarak, sigara içen anne adaylarında dış gebelik riskinin arttığı belirtmiştir.
• Daha önce geçirilmiş iltihaplı pelvik hastalıklar üreme sisteminde ciddi hasarlar bırakarak, dış gebelik riskini arttırmaktadır.
• Yapılan araştırmalara göre konumlandığı çevre dokularına zarar veren endometriozis yani çikolata kisti, dış gebelik riskini arttırmaktadır.
• Daha önce infertilite (kısırlık) tedavisi ya da tüp ligasyonu nedeni ile fallop tüplerine yapılan cerrahi müdahaleler, dış gebelik riskini arttırmaktadır.
• Rahim ve fallop tüplerini etkisi altına alan enfeksiyonel hastalıklar dış gebelik riskini arttırıcı nedenler arasında yer almaktadır.
• Kısırlık tedavisinde kullanılan bazı ilaçların (superovulation) dış gebeliğe neden olabileceği düşünülmektedir.
  Doğuştan fallop tüplerinde anormalliklerin olması, dış gebelik riskini arttırmaktadır.
• Progesteron hormonu ihtiva eden doğum kontrol haplarının kullanılması nadir olarak dış gebelik riskini tetikleyebilir.
• İlerleyen yaş nedeni ile kadınların üreme sisteminin fonksiyonelliğini kaybetmesi sonucunda özellikle 35 yaş ve üzeri kadınlarda dış gebelik riski artış göstermektedir.
• Doğum kontrol yöntemlerinden biri olan spiralin, doğru ve hijyenik bir şekilde rahim içine yerleştirilmemesi sonucunda dış gebelik riskinin artacağı yönünde düşünceler yer almaktadır.