Servikal yetmezlik ve serklaj nedir?

Serviks yani rahim ağzının normal olması gereken açıklıktan çok daha geniş bir açıklığa sahip olma durumu, rahim ağzı yetmezliği ya da servikal yetmezlik olarak adlandırılmaktadır. Serklaj ise bu rahim ağzının normalden çok daha geniş bir açıklığa sahip olmasından dolayı ortaya çıkabilecek komplikasyonların önlenmesi amacı ile cerrahi olarak yapılan dikiş işlemidir. Serklaj ile serviks açıklığının normal sınırlar içerisine alınması ile gebelik döneminde rahim ağzının açıklığına bağlı olarak ortaya çıkan erken doğum riski önlenmektedir. Serklaj işleminde McDonald, Shirodkar, modifiye Shirodkar ve transabdominal gibi çeşitli metotları uygulansa da, en sık tercih edilen serklaj seçeneği McDonald’dır.

Serklaj gebeliğin kaçıncı haftasında yapılır?

Serklaj, çoğunlukla gebeliğin 12. ve 14. haftalarında yapılmaktadır. Fakat daha ileri gebelik haftalarında eğer rahim ağzının erken açıldığı fark edilir ise, acil olarak serklaj işlemi yapılabilmektedir. Bu erken doğum riskini tetikleyen durumlardaki acil müdahaleye acil serklaj adı verilir. Gebelik döneminde ortaya çıkan bu risk tablosu karşısında uygulanan serklajın yaklaşık %90’nı başarılı bir şekilde gerçekleştirilmektedir.

Serklaj nasıl yapılır?

Operasyon genel, spinal ya da epidural anestezi altında yapılabilmektedir. Rahi ağzının etrafını çevreleyen kalın bir tıbbi bant aracılığı ile pratik bir dikiş işlemidir ve rahim ağzı tamamen kapatılarak, açılması engellenmektedir. Operasyondan sonra alt karın bölgesinde kramp tarzında hafif ağrı durumu, lekelenme tarzında kanama ve vajinal akıntı görülebilir. Fakat bu şikayetler müdahale sonucu ortaya çıkan tamamen zararsız ve geçici etkilerdir. İşlemden sonra anne adayının hastanede bir gün istirahat etmesi yeterli olmaktadır. Ancak taburcu olduktan sonra evinde yatak istirahatine devam etmesi ve en az 1 hafta cinsel ilişkiden kaçınması gerekir.

Hangi durumlarda serklaj yapılmamaktadır?

• Eğer doğum eylemi başlamış ve aktif doğum evresine ulaşmış ise
• Amniyos suyunun gelmesi
• Rahim içinde mevcut enfeksiyon
• Bebekte anomali saptanmış ise, serklajın yapılması tercih edilmemektedir.

Servikal yetmezlik (rahim ağzı yetmezliği) neden olur?

Rahim ağzı yetmezliği genellikle rahim ağzına yönelik yapılan cerrahi müdahaleler sonucu ve travmatik olgularda ortaya çıkmaktadır. Bu faktörler doğrultusunda en sık karşılaşılan servikal yetmezlik nedenleri aşağıdaki gibi olmaktadır:

• Rahim içindeki mevcut miyom ve poliplerin çıkartılmasına başvurulan histeroskopi yöntemi ile rahim ağzı genişleyebilmektedir.
• Normal ve zorlu geçen doğumlarda rahim ağzının yırtılması
• Forseps ya da vakumla yapılan doğumlarda karşılaşılabilmektedir.
• Çok sayıda doğum yapmak
• İleri gebelik haftalarında yapılan küretaj operasyonları rahim ağzı yetmezliğine neden olabilmektedir.

Rahim ağzı yetmezliği nasıl teşhis edilir?

Servikal yetmezlik tanısı için yapılan basit jinekolojik muayene yeterli olmaktadır. Ayrıca hamileliğin ve adet dönemlerinin dışındaki günlerde yapılan muayenelerde rahim ağzı açıklığının 8 mm’nin üzerinde olması halinde rahim ağzı yetmezliği söz konusu olmaktadır. Bu değerlendirme için rahim ağzına 8 mm ’lik metal hegar bujisiyle yapılan testle kesin tanı konulmaktadır. Yapılan bu işlem hastanın rahatsız olabileceği herhangi bir ağrı durumu yaratmayan basit bir jinekolojik muayene olmasına rağmen oldukça önemli bir tanı yöntemidir.

Servikal yetmezlik durumunda yapılan serklaj dikişleri ne zaman alınır?

Bu işlemde kişinin doğum şekli belirleyici rol oynarken, normal doğum planı yapılan hastalarda genellikle 37. Gebelik haftasında ya da doğum sancılarının başlaması ve amniyos suyunun gelmesinin ardında dikişler alınmaktadır. Ancak sezaryen ile doğum şekli planlanmış hastalarda, operasyondan hemen önce ya da sonra alınabilmektedir.

Serklaj işleminin risk faktörleri nelerdir?

• Amniyos kesesinin yırtılması ve amniyos suyunun gelmesi
• Doğum sancılarının başlaması
• Rahim ağzında enfeksiyon gelişimi
• Genel anestezi altında yapılmış ise, buna bağlı olarak bulantı, kusma ve diğer komplikasyonlar
• Dikişler alınmadan önce doğum eylemi başlar ise, rahim ağzı yaralanmaları ortaya çıkabilir.

Serklaj işleminden sonra doktora başvurulması gereken acil durumlar nelerdir?

• Ağrı ve kramp
• Doğum sancısını anımsatan geçici ağrı durumları
• Amniyos sıvısının gelmesi
• Anormal vajinal kanama durumu
• Yüksek ateş
• Kötü kokulu anormal vajinal akıntı durumu
• Bulantı ve kusma halinde vakit kaybetmeden doktorunuza başvurmanız önerilmektedir.