AMH (anti-müllerian hormon) nedir?

AMH kadın ve erkekte bulunan glikoprotein yapısına sahip, Transforming growth β (TGF-β) üyesinde bir maddedir. Birçok fonksiyonelliğe sahip olsa da, en çok cinsiyet farklılaşmasında rol oynamaktadır. Müller, dişi fetüste fallop tüplerinin, rahmin ve vajinanın oluşmasını sağlayan bir kanaldır. Sperm ve yumurta hücresinin döllenmesinde sonra meydana gelen gebeliklerde eğer erkek fetüs oluşmuşsa testislerden anti- müllerian yani AMH hormonu salgılanarak bu dişi organ gelişimini sağlayan müller kanalının gelişmesi engellenmektedir. Kısacası erkek bebeklerin anne adayının karnındaki gelişim aşamasında kadına ait genital organların gelişmemesi için salgılanan bir hormondur. İsmi de bu etkisinden dolayı Müllerian inhibiting substance (MIS) ya da Müllerian inhibiting Factor (MIF) olarak ifade edilmektedir.

AMH anne karnındaki erkek bebeğin gelişim aşamasında testislerdeki sertoli hücrelerinden salgılanmakta ve böylece müller kanalının oluşumu engellenmektedir. Ancak anne karnındaki bebek kız ise, testis olmadığı için AMH salgılanması gerçekleşmez ve müller kanalı yani rahim, rahim ağzı, fallop tüpleri ve vajina gelişimi meydana gelir.

Anti- müllerian salınımı ne zaman başlar?

Kadınların anti müllerian hormon salınımı anne karnındaki 36. gebelik haftasından itibaren yumurtalıklardaki granülosa hücrelerinde başlar ve doğumdan menopoz döneminde kadar salgılanmaya devam eder.

Kadınlardaki normal AMH değerinin kaç olması gerekir?

Bu ölçüm aşamasında kan değerleri baz alınsa da, kesin olarak net bir bilgi verdiği henüz bilinmemektedir. Fakat ortak görüş 1-2 ng/dl arasında kabul edilmektedir. Eğer değerler 1 ng/dl arasında ise yumurta rezevlerinin azaldığı kabul edilmektedir.

AMH testi ne zaman yapılır?

AMH salınımı, kadınların adet ve ovulasyon (yumurtlama) sürecince farklılık göstermemektedir. Örnek verilecek olursa; adetin kaçıncı gününde tahlil yapılırsa yapılsın, AMH değerleri standart seviyesini koruyacaktır.  Bu nedenle yapılması gereken belirli bir gün aralığı yoktur. Tahliller kadının kol damarından alınan kan örneği ile kısa bir süre içerisinde sonuçlanmaktadır.

Hamilelik döneminde AMH değerleri değişir mi?

Kadınların hamilelik ve lohusalık dönemindeki AMH seviyelerinde köklü bir değişim izlenmemektedir. AMH değerleri hamilelerde ve hamile olmayan kadınlarda hemen hemen aynı seviyedir. Fakat günümüz teknolojisi ile yapılan gebelik takip ve yöntemlerin AMH seviyelerinin yararlanıldığı bir alan yoktur.

AHM’nin infertilite (kısırlık) ve yumurta rezervleri ile ilişkisi nedir?

AMH kadınların yumurtalık rezevlerinin değerlendirilmesindeki önemli bir aracıdır. Bu amaçla yapılan araştırmalarda kadınların gebelik için uygun hormon şartlarının ve yumurtlama fonksiyonlarının yeterli olup olmadığı hakkında bilgi edinilmesini ve uygun tedavi seçeneklerinin belirlenmesinde etkin rol oynar. Yumurtalık rezevlerinin değerlendirilmesinde baz alınan FSH, E2 ve İnhibin-B hormonlarına göre çok daha güvenilir sonuçlar elde edildiği belirtilmiştir. AMH değerleri overlerdeki folikül sayısı ile doğru orantılıdır. Bu nedenle yumurtalıklardaki folikül sayısının belirlenmesi ile AMH değerleri ölçülürken, kısırlık olgusu incelenmektedir. Kısacası kısır vakalarında teşhis ve tedavi amacı ile AMH değerlerinden yararlanılmaktadır. Fakat günümüzde yapılan hormon testleri ile kıyaslandığında daha pahalı bir yöntemdir. Ayrıca ülkemizde sayılı hastaneler tarafından yapılmaktadır.

AMH hormonu hangi amaçla kullanılmaktadır?

• Yumurtalık rezevlerinin değerlendirilmesi
• Menopoz ve erken menopoz teşhisi
• Kadınların menopoz yaşının belirlenmesi
• Yumurtalıklarla alakalı cerrahi operasyonlardan sonra hasar tespiti
• Kanser tedavilerinden sonra yumurtalık rezevlerinin değerlendirilmesi
• Erken ve gecikmiş puberte teşhisi
• İnfertilite tedavilerinde OHSS riskini değerlendirmek
• Polikistik over sendromu tanısı
• Yumurtalık tümörlerinin tanısı ve tekrarlama ihtimalinin değerlendirilmesi
• Tüp bebek tedavilerindeki başarı oranlarının belirlenmesi
• Erkeklerin sperm üretimi fonksiyonları hakkında bilgi edinme

AMH değerlerinin düşük olması halinde yükseltilmesi için yapılan bir tedavi var mı?

AMH hormonu seviyeleri kadınların yumurtalık rezervlerine paralel olarak hamile kalabilme şanslarının göstergesidir. Bu nedenle test sonuçlarının düşük çıkması halinde kadınların yönelttiği soruların başında tedavisinin olup olmadığı yer almaktadır. AMH seviyeleri diğer hormonlar gibi yumurtalık kapasitesine bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle ilerleyen yaşa bağlı olarak azalan yumurta rezervlerine yönelik tedavi mümkün olmadığı için, FSH ve AMH gibi diğer hormon düzeylerine yapılabilen bir müdahale de yoktur.