1 ) Adet düzensizliği nedir?

Adet kanamasında beyinden salgılanan hormonlar yumurtalıklara östrojen ve progesteron hormonlarını salgılar ve bu hormonlar da rahim içi tabakası olan endometriumun gelişimine katkı sağlar. Üreme çağında yumurtalıklar her ay düzenli bir şekilde yumurta üretir. Eğer gebe kalınmamış ise bu hormonların kan seviyelerinde düşme olur ve gelişen endometrium dokusu hormon desteğinden yoksun kalacağından o ay gebeliğe hazırlanan rahim iç tabakası adet kanaması ile birlikte vücuttan dışarı atılır. Bu faaliyet ortalama olarak 3 ila 5 gün arasında devam eder. Bazı kadınlarda daha kısa bazılarında uzun sürebilir. Bu durum adet düzensizliği veya sağlık probleminin etkisi değildir. 21 günden daha önce ve 40 günden daha geç görülen adet söz konusu ise adet düzensizliği olduğunun bir göstergesidir. Adet düzeni takibi; son görülen adetin başlangıç günü ve ardından görülen adetin ilk günü arasındaki gün sayısına göre hesaplanarak yapılır.

Adet kanamalarının gün, süre veya miktarında artış ya da azalma gözlemleniyorsa adet düzensizliğinin varlığından bahsedilebilir. Adet kanamalarında seyrelme, kesilme veya miktarda artış bir hastalığın göstergesi de olabilir.

Sağlıklı bir kadının yılda 11-13 defa adet döngüsü yaşaması normal olarak kabul edilir. Adet düzensizliği de, 1 yılda adet döngüsünün kaç defa görüldüğüne göre değerlendirilmesi ile saptanır.

Adet düzensizlikleri adetin ilk görüldüğü yıllarda ve menopoz döneminde görülebilen bir durumdur. Adet döngüsünde bu dönemlerde yaşanan düzensizlikler; ergenlik ve menopoz döneminde hormonların adaptasyon kurma süreci ile ilgilidir. Adetin ilk görüldüğü yıllarda ve menopoz döneminde görülebilen adet düzensizlikleri normaldir. Yine aynı şekilde menopoz dönemi ile vücudun uğramış olduğu hormonal değişimler sürecinde yaşanmaktadır. Özetle kadınların yaşamında köklü değişim yaşanan ergenlik ve menopoz evrelerinde görülen adetlerde düzensizlik gözlemlenmesi doğal bir süreçtir. Bu iki dönem arasında görülen adet düzensizliklerinde ise doktora başvurmakta fayda vardır.

2 ) Adet düzensizliği nasıl anlaşılır?

• 21 günden daha az ya da 40 günden daha fazla zaman aralıkları ile görülen adet kanamaları söz konusu ise
• 3 ay ya da daha uzun bir mühlet adet görülmemişse
• Adet kanamasının miktarında azalma veya artış oluyorsa
• Adet döngüsü dışında lekelenmeler yaşanıyorsa
• 1 haftadan uzun süreli adet döngüsü beraberinde ağrı, kramp ve kusma şikayetleri mevcutsa
• Cinsel ilişki sonrası az miktarlı kanamalar ile karşılaşıyorsa adet düzensizliği olduğu anlaşılmaktadır.

3 ) Adet düzensizliğine neden olan faktörler nelerdir?

• Aşırı kilo alma ya da zayıflama, düzensiz beslenme, şok diyet olarak adlandırılan programlar metabolizmayı ve hormonları etkiler böylelikle adette düzensizlikler görülebilir.
• Kadın üreme sistemine etki eden iltihaplı pelvik, cinsel yolla bulaşan bu bakterilerdir. Rahim ve üst genital sistemini etkileme, gebeliklerin düşükle sonuçlanması ve kürtaj işleminde üreme organlarına yayılma gibi eğilimleri bulunmaktadır. Bu bakterilerin belirtileri ise başta adet döngüsünde düzensizlik olmak üzere vajinal akıntı ve koku, alt karın bölgesi ağrısı, ateş, mide bulantı, kusma ve ishaldir.
• Polikistik over sendromu, yumurtalıkların androjen hormonunu daha fazla salgılamasını sağlamaktadır. Bu hormon değerindeki artışa bağlı olarak yumurtalık gelişimi ve ovulasyon evresi etkilenerek adette düzensizlik görülmektedir.
• Stres, insan sağlığını etkileyen önemli faktörler arasındadır. Stres metabolizmayı etkileyerek adet döngüsünde düzensizlik oluşumuna neden olmaktadır.
• Doğum kontrol hapları içeriğinde yer alan östrojen ve progesteron hormonlarından kaynaklı olarak adet düzensizliklerine neden olabilir.
• Adet döngüsünde vücuttan dışarı atılan endometrial doku kalıntılarıdır. Endometriumun rahim dışında konumlanması halinde endometriozis yani çikolata kisti meydana gelir. Endometriozis (çikolata kisti) en önemli belirtileri adet düzensizliği, adet öncesi ve sonrası hissedilen ağrılardır.
• Östrojen hormonu desteği

• Tiroit hormonu ile ilgili sorunlar
• Hızlı kilo alma ya da verme
• Şeker hastalığı
• Obezite
• Antidepresan ilaçları
• Hormonlardaki dengesizlik
• Karaciğer sirozu
• Sistemik lupus
• Kan sulandırıcı ilaçlar
• Steroidler
• Ağır egzersizler
• Endometrial hiperplazi
• Rahim kanseri

4 ) Adet kanamalarının takibi

• Adet döneminin başlangıç ve bitiş tarihleri
• Adet kanamalarının başlangıç ve bitiş tarihleri
• Adet döngüsünde kullanılan ped ya da tampon sayısı
• Cinsel ilişki sonrası akıntı ya da kanama olup olmadığı
• Normal adet döngüsü dışında karşılaşılan değişimlerin olup olmadığı not edilerek adet kanamalarının takibi kolaylıkla yapılabilir.

Adet dönemindeki meydana gelen kanama miktarının normal adet döngüsünden daha az miktarda görülmesi her zaman patolojik bir durumun söz konusu olduğu gibi algılanmamalıdır. Doğum kontrol hapından kaynaklı adet kanama miktarı ve süresinde düzensizlik olması normaldir. Bazı hormon tedavilerinin de de adet normal döngüsüne göre değişebilir. Bu etkenler dışında aşırı adet kanaması, ağrı ve kramp gözlemlendiği takdirde doktora danışmak da fayda vardır.

5 ) Ameliyat ve narkoz adet düzensizliğine sebep midir?

Cerrahi operasyon sırasında kan pıhtılaşması nedeniyle kullanılan bazı ilaçlar, adette 1 ila 2 günlük düzensizliğe yol açabilir. Kan pıhtılaşması nedeniyle kullanılan bazı ilaçlar dışında narkozdan dolayı oluşan bir adet düzensizliği gibi söz konusu değildir. Bu uygulamaların direkt etkisi yoktur. Sadece ameliyat stresine bağlı hormonlar etkilendiği için adet düzensizliği görülür. Ameliyat sonrası görülen uzun süreli adet düzensizlikleri durumunda doktora danışmanız önerilmektedir.