Tıbbi terminolojide kadınlarda adet yerine regl, mens, menses, siklus, periyod gibi terimler kullanılır. Menstrual döngü adetin ilk günü başlar ve bir sonraki adetten bir gün önce sona erer. Ortalama uzunluğu 28 gündür, fakat 21 ila 35 gün arası görülen adetlerde normal olarak kabul görür.
Adet olmaya yeni başlayanlarda düzenli bir döngüye kavuşmak bir veya iki yıl kadar bir süreyi bulabilir. Düzenli adet döngüsü yaşanmaya başladıktan sonra da 50’li yaşlarda menopoz dönemine yani adetin sonlandığı zamana girene dek hamile kalınmadığı sürece ayda bir defa adet görülür. Adet döngüsünü ay boyunca hormonların artan ve azalan düzeyleri kontrol altında tutar.
Adet olduğunda vücut rahim astarını döker. Adet kanı, rahim boynundaki küçük açıklıktan geçip, rahimden akar ve vajina yoluyla vücuttan çıkar. Genellikle adet kanamaları 3 ya da 5 gün boyunca devam eder. Ancak 2-7 arası da normal sayılmaktadır. Adet görmeye başladıktan birkaç ay sonrasına kadar adet kanama süreleri genellikle daha uzundur. Adet döngüsü ilerleyen yaşla birlikte kısalmaya ve daha düzenli görülmeye başlar.
Kadınlarda her ay görülen “adet kanı nasıl oluşur, nereden gelir?”
Ergenlik döneminde beyinden gelen uyarılar, yumurtalıklardan östrojen ve progesteron isimli hormonların salınmasını sağlar. Adet dönemi de söz konusu hormonlar tarafından düzenlenir. Kadınlar yumurtalıklarında 400.000 civarında yumurta ile doğarlar. Ergenlik dönemi ile birlikte her ay bir yumurta olgunlaşarak atılır. İlk adet 9-16 yaşları arasında başlar.
1–14.Gün; Östrojen fazıdır. Adetin başladığı ilk gün östrojen hormonu en düşük düzeydedir. FSH hormonu salınır, bu hormon yumurtalıklardan östrojen üretimini uyarır.
2– 5. Gün; Adet kanamasında azalma yaşanır.
7–12. Gün; Östrojen hormonu üretimini devam ettirirken rahmin iç tabakası da giderek kalınlaşır.
13–14.Gün; Olgunlaşan yumurta yumurtalıklardan salınır. Şayet cinsel ilişkiye girilirse bu süreçte gebelik oluşabilir.
15–28. Gün; Yumurtalıklardan progesteron hormonu salınır. Progesteron hormonunun etkisi ile rahmin iç tabakası kalınlaşarak hamileliğe hazırlık yapar.
15–18.Gün; Yumurtalıklardan salınan yumurta tüpler aracılığı ile rahme gelir. Bu arada östrojen düzeyi düşmeye başlar ve yumurtalıklardan progesteron adı verilen hormon salınır.
19–20.Gün; Rahim hormonların etkisi ile gebeliğe hazırdır.
21–28.Gün; Progesteron ve östrojen hormonlarının seviyelerindeki yükselme devam eder. Göğüslerde ağrı ve hassasiyet, vücutta şişlik gibi şikayetler yaşanır. Eğer cinsel ilişkiye girilmez yumurta döllenmez ise bu dönemde gebelik gerçekleşmediği için yükselen progesteron ve östrojen düzeyi artık azalır ve adet kanaması başlar.
Adet kanaması olayı rahim içi zarının dökülmesidir. Bunun için rahim içi zarının yeterli kalınlığa ulaşması gereklidir. Her ay, her kadının normal şartlar altında yaşadığı adet döneminde görülen kanama, rahimden gelmektedir. Dışarı atılan, parçalanarak yok edilen endometrium tabakası yani rahim içi dokusu ve içinde bulunan bir miktar kandır.
Halk arasında adet kanının pis olduğu şeklinde bir düşünce hatta halk arasında kadınların adet dönemleri için kirlenmek diye yaygın bir söylem vardır. Ancak bu düşünce ve söylemin doğruluk payı yoktur. Çünkü rahim içi, içinde bir bebeğin yaşatabileceği kadar steril bir ortamdır. Bu yüzden rahimden gelen adet kanamasının pis ya da kirli olma bir olasılığından söz edilemez.
Adet kanaması, vücutta bulunan fonksiyonları birbirinden farklı hormon salgılayan çok sayıda salgı bezinin uyum içinde çalışması neticesinde olur. Bu salgı bezlerindeki herhangi bir düzensizlik kendisini adet gecikmesi ile gösterebilir.
Adet gecikmesi nedenleri?
İlk adet görme (Menarş), kız çocuklarının puberte gelişimi sırasında üreme çağına geçiş döneminin bir işareti olarak ifade edilir. İlk adet menarş olarak da adlandırılmaktadır. Yaklaşık olarak 11 ile 14 yaşları arasında, ilk adet kanamasının olması gereken genç kız, 16 yaşına gelmesine rağmen henüz ilk adetini görememiş ise, bu duruma gecikmiş menarş ismi verilir. 16 yaşına geldiği halde daha ilk adetini görmemesi durumuna, primer amenore denir. Bu durumda mutlaka bir kadın doğum uzmanından destek alınmalıdır.
İlk adetin yaklaştığını ifade eden vücuttaki değişimler ise şunlardır?