Yumurtalık kisti, yumurtalıklarda gelişebilen sıvı yapılardır. Çok yaygındır; çoğu kadın, hayatlarında bir süre en az bir kez yumurtalık kisti sorununa sahip olmaktadır. Çoğunlukla, yumurtalık kistleri hayatı tehdit edici veya rahatsız edici değildir.

Yumurtalık kisti sebepleri nelerdir?

Ergenlik ve menopoz dönemi arasında olan kadınların yumurtalık kistleri geliştirmeleri olasılığı oldukça yüksektir. Bu zaman sürecinde  yumurtalıklarda oluşabilecek çeşitli kist türleri vardır. En yaygın olanı, fonksiyonel tip kistlerdir. Yumurtalıklarda, olgunlaşmamış yumurtaların geliştiği, folliküller adı verilen yapılar gelişir. Folikül açılmazsa ve yumurtayı bırakmazsa, sıvı ile dolup bir kiste neden olur. Bu, foliküler kist adı verilen fonksiyonel bir kist türüdür. Eğer yumurta bırakıldıktan sonra kistler oluşursa buna ‘’korpus luteum kisti’’ denir. Polikistik over sendromu (PCOS), vücut yumurta bırakmak için follikül için yeterli miktarda hormon üretmediği zaman folliküler kistlere neden olur. PCOS, çeşitli problemlere neden olabilen vücuttaki normal hormon üretimini bozar.

Diğer kistler doku ve hücrelerden oluşur. Bazıları sulanmış bir sıvı veya mukoza gibi bir madde ile doldurulmuş yumurtalık dokusu ile oluşur . Bu tip kistlere ‘’kistadenom’’ denir. Dermoid kistler saç, deri veya diş içerebilen yumurtalık kistleridir.  Bazen kistlere dış faktörler de neden olabilir. Örneğin, doğurganlık ilaçları yumurtalıklarda çok sayıda, büyük boyutta kiste neden olabilir. Bu durum yumurtalık hiperstimülasyon sendromu olarak adlandırılır. Bir kist kansere dönüştüğünde, yumurtalık kanseri denir.

Yumurtalık Kisti Belirtileri Nelerdir?

Yumurtalık kistleri olan birçok kadın herhangi bir semptom yaşamamaktadır. Bu özellikle fonksiyonel kistler için geçerlidir. Semptomlar genellikle kistlerin yapısında bir şeyler ters gittiğinde ortaya çıkar. Örneğin; kist büyür, kanama başlar, kopar, fallop tüpü bükülür veya yumurtalık kan akışına müdahale eder. Bazı semptomlara, cinsel ilişki sırasında bir kist çarptığı zaman da sebep olur.

Olası semptomlar, bir kistin mesaneye baskı yaptığı, pelvik hassasiyet veya alt karın sağ veya sol tarafında ağrıya neden olabileceği olası belirtilerle pelvik dolgunluk hissi içerebilir; bu da alt bacaklara sırt üstü ve aşağı doğru yayılabilir, arındırma sırasında ağrı, göğüs hassasiyeti , adet döngüsünde değişiklikler, örneğin aybaşı beklendiği zamanlar dışında lekelenme veya kanama olması, ve mesanenin boşaltılmasında zorluk olması gibi.

Yumurtalık kistlerinin belirtilerinden haberdar olmak aslında önemlidir, çünkü bazı semptomlar acil tıbbi yardıma ihtiyaç olduğunu gösterir. Ani gelişen, ciddi karın veya pelvik ağrı, mide bulantısı veya kusma veya ateş varsa, derhal tıbbi yardım istemek gerekir.

Yumurtalık kisti tedavisi nasıl yapılır?

Çoğu kist, 8 ila 12 hafta içinde tedaviye ihtiyaç duymadan kendiliğinden temizlenir. Ancak, 5 santimetreden daha büyük ve daha da büyüyen kistler torsiyon (Fallop tüpünün çevresinde dönme) için daha büyük risk taşır. Erken gözlem, yumurtalık kistleri bir sorun haline gelmeden önce önemli bir anahtardır. Tüm kadınlar jinekoloğunu düzenli olarak ziyaret etmelidir. Rutin pelvik muayene, yumurtalık kistlerini veya yumurtalıktaki diğer değişiklikleri mümkün olan en erken zamanda algılanmasını sağlar. Vücudunuza dikkat etmeniz ve aylık döngünüzdeki değişiklikleri doktorunuza bildirmeniz önemlidir.

Doktorlar çoğunlukla kistleri ultrason kullanarak kontrol eder, ancak CT taramaları veya MR gibi diğer görüntüleme cihazları da kullanılabilir. Kan testleri, hormon düzeylerindeki değişiklikler, gebelik belirtileri ve kanser olasılığını araştırmak için de bunlar yapılabilir. Bir kist  oluşumu teyit edildiğinde, cerrahi olarak daha büyük, kanserli veya persistan kistler çıkartılabilir. Kadın menopoz yakınındaysa kistler de alınabilir.

Bazı kadınlar kist geliştirmeye daha yatkındır. Bu vakalarda, bir tıp uzmanı, genellikle, ovülasyondan sonra ortaya çıkan belirli türde fonksiyonel kistler geliştirme riskini azaltmaya yardımcı olmak için östrojen içeren doğum kontrol haplarını reçete eder.

Fonksiyonel yumurtalık kistleri için östrojen (E) / progestin tedavisi klinik uygulamada yaygın olarak kullanılmaktadır, ancak bu tedavinin etkinliği kontrollü çalışmalarda belirlenmemiştir.

Yumurtalık tümörleri üç ana gruba ayrılabilir:

• Işlevsel
• Benign
• Malign

Fonksiyonel kistler tüm yumurtalık kistlerinin yaklaşık% 24’ünü, benign kistlerin% 70’ini ve maligniteyi% 6’yı oluşturur. Benign yumurtalık tümörleri, kadınların% 30’unda (örn. Pelvik taramalarda tesadüfen bulunan bulgular olan luteal kistler) ve düzensiz adetli adetlerin% 50’sinde düzenli adet dönemleri vardır. Çoğunlukla premenopozal kadınlarda görülürler; Perinatal olarak da ortaya çıkabilirler. Çocuk doğurma çağındaki kadınlarda kötü huylu olma olasılığı düşüktür ve kistlerin büyük bir kısmı fonksiyonel kökenlidir, zamanla gidermeye eğilim gösterir.  Germ hücreli benign neoplastik kistik tümörler, genç kadınlarda en yaygındır. Tüm yumurtalık neoplazmalarının% 15-20’sini oluştururlar.