Korumasız cinsel ilişki yaşayan üreme çağındaki kadınlar, gebelik şüphesi yaşadıklarından gebelik testi yaptırırlar. Gebelik durumu kan testi, idrar testi ve ultrasın muayenesiyle öğrenilebilmektedir. Gebelik testleri arasında en güvenilir sonuç veren test kan testidir. Zira gebelik hormonu denilen Beta- HCG hormonu ilk olarak kanda ortaya çıkar. Glikoprotein yapısında bir hormon olan Beta- HCG hormonu gebelik döneminde kadınların kanında salgılanma seviyesi yükselen bir hormondur. Beta- HCG gebelikte sinsityotroblast adı verilen hücreler tarafından sentezlenir ve salgılanır. Fakat gebelik dışında kimi tümörlerin varlığında da artış gösterebilir. Kan testi için bir sağlık kurumuna gitmek gerektiğinden daha pratik olduğu ve evde yapılabildiği için kadınlar ilk olarak idrarda gebelik testi yapmak eğilimindedirler. Ancak gebelik durumunun idrarda saptanabilmesi için gebeliğin oluşumunun üzerinden en az 1 haftalık bir süre geçmiş olması gerekir. Oysaki kan testi çok daha kısa süre içinde doğru sonuç verir.

Kanda Beta- HCG’nin yüksek çıkması ne ifade eder?

Yapılan kan testinde Beta- HCG yüksek çıktıysa, kadının gebe olduğu söylenebilir. Ancak bu yüksek değer gebeliğin var olduğunu kanıtlarken, normal bir gebelik olduğunu göstermez. Zira normal gebelikler, boş gebelikler, üzüm (mol) gebelikler ve dış gebeliklerde de Beta- HCG değeri yüksek çıkar. Fakat ultrason muayenesi sonucunda gerçek öğrenilir. Bu sebeple de Beta- HCG değeri yüksek çıktıktan sonra, doktor bir de ultrason muayenesi yapar ve gebeliğin durumu hakkında nihai bir kanıya varır.

Kanda Beta- HCG değeri ne zaman yükselir?

Bir kadın hamile değilse veya tümör benzeri bir sorun yoksa kanda Beta- HCG değeri sıfır ya da sıfıra yakın bir değere işaret eder. Fakat gebeliğin gerçekleştiği ilk haftadan itibaren Beta- HCG değeri hızla artmaya başlar. Bu dönem de zaman dilimi olarak embriyonun anne rahmine yerleştiği, rahim duvarına tutunduğu döneme, yani yumurtlamadan ortalama 10 gün sonrasına denk gelir. Kadının normal adet kanamasının başlaması gereken dönemde başlamadığı, geciktiği günlerde ya da bunun birkaç gün öncesinde embriyo rahme tutunur, Beta- HCG’nin salgılanma düzeyi de yükselir. Bunun öncesinde kanda yüksek değerde Beta- HCG çıkmaz.

Hamileliğin ilk haftalarında Beta- HCG değeri iki günde bir iki katına çıkacak kadar hızlı bir yükseliş gösterir. Ancak gebelik 6. -7. haftalara ulaştığında bu yükseliş çok hafif yavaşlamaya gösterir, gebeliğin 10. haftasında ise Beta- HCG kanda olabilecek en yüksek değere ulaşır. Bu haftadan sonra gebeliğin yarısına kadar yavaş bir düşüş izler ve sonrasında doğuma kadar da aynı değerlerde sabit kalır.

Kanda Beta- HCG değeri ne zaman düşer?

Gebeliğin ortasından doğuma kadar annenin kanında sabit kalan Beta- HCG değeri doğumda, bebeğin plasentasının ayrılmasıyla birlikte hızlıca düşer. Kadının düşük yapması durumunda da aynı şekilde yine aniden düşer. Fakat Beta- HCG değeri bir anda direkt olarak sıfıra düşmez, daha çok doğumdan sonraki 20-30 gün içinde gebelik öncesi değerine yani sıfır ya da sıfıra yakın değere ulaşır. Ancak ilk başta Beta- HCG değeri yüksekken, aradan fazla zaman geçmeden, daha gebeliğin başlarında bu değer bir anda düşerse dış gebelik, düşük ya da sağlıksız bir bebek olma ihtimali yüksektir. Bu bakımdan gebelik durumlarında sadece bir kez değil, birkaç gün ya da 1 hafta arayla en az iki kez kanda gebelik testi yaptırmak daha doğru olur.

Beta- HCG’nin hangi değerleri gebeliğe işarettir?

Gebeliğin başında Beta- HCG değerinin sıfır olması ya da 1’den düşük olması durumunda gebelikten bahsetmek mümkün değildir. Ancak 1’in üzerindeki her değer aslında gebelik olabileceğini, bu konuda bir ihtimalin varlığını gösterebilir. Bu bakımdan sıfırdan yüksek, ancak beklenenden daha düşük Beta- HCG değerlerinde kan testinin birkaç gün arayla tekrarlanması önemli olabilir. Zira eğer gebelik varsa bu birkaç gün içinde değer yükselecektir. Beta- HCG değeri 1000 mlU/ml’nin altında olduğunda gebeliğin varlığından bahsedilir, fakat gebelik kesesi transvajinal ultrasonla belirlenemeyecek kadar küçüktür. Oysaki bu değer 1000 mlU/ml’nin üzerindeyse transvajinal ultrasonla gebelik kesesi tespit edilebilir. Ancak gebeliğin karından yapılan klasik ultrasonla incelenebilmesi için Beta- HCG değerinin biraz daha yükselmesi, yani gebelik kesesinin biraz daha büyümesi gerekir. Bu değer 1500- 2000 mlU/ml civarında olduğunda karından yapılan ultrasonda da gebelik kesesi görülebilir. Aradan biraz daha zaman geçip de Beta- HCG yaklaşık 7000 mlU/ml olduğunda sadece gebelik kesesi değil, kesenin içindeki yuvarlak oluşumda gözlenebilir. Bebeğin kalp atışlarının duyulması ise bu değerin 10.000 mlU/ml civarına ulaşması ile mümkün olabilir.

Kanda gebelik testi ne zaman yapılmalıdır?

Korumasız cinsel ilişkiye giren kadın, hemen ertesi gün ya da 1-2 gün içinde kanda gebelik testi yaptırdığında çok güvenilir sonuçlar alamayabilir. En güvenilir sonucu alabilmek için kadının adet döneminin geçmesi ya da en azından adet dönemine yaklaşmış olması gerekiyor. Adet gecikmesinden 1-2 gün sonra kanda Beta- HCG testi yaptırılırsa çok daha net bir bilgi alınabilecektir.

Bu bakımdan kadın eğer yumurtlama dönemini biliyorsa hemen o günlerde ya da ilişkiye girdikten hemen 1 gün sonrasında kan testi yaptırıp çoğu zaman hayal kırıklığına uğrayabiliyor. Oysaki yumurtlama döneminde döllenme gerçekleştiyse bile döllenen yumurtanın embriyo olarak rahme ulaşması, oraya tutunması ve hormonun salgılanmaya başlaması kesinlikle zaman alacak, birkaç gün, 10 gün geçmesi gerekecektir. Bu da yaklaşık olarak adetin geciktiği günlere tekamül ediyor.

Bir de kanda gebelik testi yaptırmak için kadının aç ya da tok olmasının her hangi bir önemi yoktur, açlık, tokluk kandaki Beta- HCG değerini etkilemez.

Tüp bebek tedavisinde ne zaman kanda gebelik testi yapılır?

Tüp bebek tedavisi, sadece gebeliğin gerçekleşme şekli olarak normal gebeliklerden farklıdır. Onun dışında gebeliği, hormonların işleyişi, ilerleyişi ya da bütün süreç normal gebelikte de, tüp bebek gebeliklerinde de aynıdır.

Tüp bebek tedavisinde kadın ve erkeğin üreme hücreleri laboratuar ortamında bir araya getirilip döllenme gerçekleştirildikten sonra genellikle çok sayıda embriyo elde edilir. Bu embriyolardan en canlı, en sağlıklı ve gebeliğe en uygun olan 1 ya da 2 tanesi seçilir ve anne adayının rahmin transfer edilir, yani yerleştirilir. İşte bu transfer işleminin ardından tam da 12 gün geçtikten sonra anne adayına kanda gebelik testi yapılır. Zira embriyo kadının rahmine tutunabildiyse kanda Beta- HCG hormonu yükselecektir. Hormon değerinin hem yüksek hem de düşük çıkması durumunda sonucu garantilemek adına birkaç gün sonra yeniden kan testi yapılır.

Gebelik döneminde Beta- HCG hormonu hangi görevdedir?

• Korpus luteumun (adet döneminin başında büyüyen folikül, adet döneminin ortasında çatlar. İçindeki yumurta atılan folikülün yeni hali de korpus luteumdur) işlevinin devam etmesini sağlar.
• Relaksin hormonunun salgılanmasına yardım eder.
• Hamilelik süresince uterusun kasılmasını önler. Bu sayede daha güvenli bir gebelik geçer.
• Erkek bebeklerin testislerinden testosteron sentezini uyarır, işleme sokar.