Doğacak bebekte görülmesi muhtemel rahatsızlıkların önceden tespit edilebilmesi için hamilelik dönemi içinde pek çok test yapılır, muayene uygulanır. Bu sayede hepsi olmasa da bebeğin bazı hastalıklardan korunması, daha bebek doğmadan önlem alınabilmesi mümkün olmaktadır. Bu testlerden birisi de üçlü tarama testidir. Üçlü tarama testi; down sendromu (trizomi 21), nöral tüp defekti ve trizomi 18 şeklinde adlandırılan genetik hastalıkların anne karnındaki bebekte olma olasılığını saptamak amaçlı uygulanmaktadır. Üçlü tarama testi bu genetik rahatsızlıkların dışındaki bazı anomalilerin de tespit edilebilmesine olanak tanır.

Aslında ikili test ile de bebekte trizomi 21 (down sendromu) ve trizomi 18 (edwards sendromu) olma riski belirlenebilmektedir. Fakat ikili testtin sonucuna göre bu kromozomsal anomalilerin varlığından şüphe duyulduğunda üçlü testi yaptırma yoluna gidilir. Ancak çoğu durumda ikili testte elde edilen risk yüksek olmasa da üçlü test yapılabilir. Eğer üçlü test sonucunda bu kromozomal anomalilerin bebekte olma riskinin yüksek olduğu kanısına varılırsa, kesin tanı için CVS veya amniyosentez yapılması uygundur. Bu durumda B-HCG ve serbest Estriol (uE3) ölçümü bu risklerin oranını belirleyecektir.

İkili test ve üçlü test arasındaki fark

İkili testi üçlü testten ayıran bir özellik daha ayrıntılı olmasıyken, ikincisi ise nöral tüp defekti denilen anomalilerin de risk oranının tespit edilebiliyor olmasıdır. Üçlü testte ölçülen AFP (alfafötoprotein) değeri bebeğin nöral tüp defekti riskini gösterir.

Nöral tüp defekti

Nöral tüp defekti; anne karnındaki bebeğin sinir sistemi ile ilgili omurilik anomalisi, hasarı, yani halk arasındaki tabiri ile bebeğin sırtında açıklı olması ya da bebeğin beyin hasarı olması gibi durumlardır.

Trizomi 21 – 18

hem ikili hme de üçlü test ile ölçülebilen Trizomi 21 ve 18; anne karnındaki bebeğin zeka geriliği, kalp anomalileri ve diğer bir çok organ anomalilerini içeren hastalıklardır. Bu testlere halk arasında zeka testi adının verilmesinin sebebi de budur. Yoksa anne karnındaki bebeğin IQ’sunu ölçen bir durum söz konusu değildir. Sadece normale ne kadar yakın, normal dışı bir oluşum var mı, yok mu gibi soruların yanıtları bulmaya çalışılır.

Üçlü test ne zaman yapılır?

Gebelikte üçlü testin yapılma zamanı ile ilgili en doğru dönemin hamileliğin 16 -20 haftaları arası olduğu bilinmektedir. Ancak bazı kadın hastalıkları ve doğum uzmanları, bazı laboratuarlar testi hamileliğin 15 -22 haftalar arasında da yapabilmekteler.

Üçlü test nasıl yapılır?

Üçlü test, tıpkı ikili test ve diğer kan tahlilleri gibi anne adayından bir miktar kan alınarak gerçekleştirilmektedir. Anne adayı sadece kanı verip bekleyecektir.

Üçlü tarama testin başarı oranı nedir?

Günümüzün tıp teknolojisiyle uygulanmakta olan hiçbir test, % 100 sonuç vermemektedir. Bu bakımdan üçlü tarama testinde riskin yüksek çıkması bebeğin kesinlikle anomalili doğacağı anlamına gelmiyor, anomali ihtimalinin yüksek olduğunu gösteriyor. Üçlü tarama testi sonucunda kromozomsal anomali riski yüksek çıkmasına rağmen, tamamen normal özelliklerde doğan bebekler de görülebilmektedir. Ancak risk yüksekse daha kesin bir sonuca ulaşabilmek için CVS veya amniyosentez yapılmaktadır. Bu arada eğer anne adayının yaşı 35’in üzerindeyse genelde doktor üçlü teste gerek duymadan, amniyosentez yapabilir. Zira anne adayının yaşı arttıkça, bebekte anomali olma riski de yükseliyor.

Üçlü tarama testi sonucunda, down sendromlu bebek taşıyan gebeliklerin maalesef hepsi belirlenemiyor, sadece % 70 kadarı belirlenebiliyor. Bu bağlamda aslında down sendromlu bebek taşıyan annelerin, yaklaşık üçte birinde üçlü test sonucunda risk yüksek çıkmıyor, daha normal çıkıyor. Bu bakımdan testin güvenirliğinin yüksek, ancak kesinliğinin o kadar da yüksek olmadığı yargısına varılabilir.