–

Anne adayları hamile olduklarını öğrendikleri andan itibaren bebeğin hafta hafta, hatta gün gün gelişimini merak ediyorlar. Anne karnındaki bebeğin gelişimi ile ilgili genel bilgiler olmakla birlikte, her bebeğin anne karnındaki gelişimi birbirinden farklı özellikler gösterebiliyor. Bu bağlamda bebeğin organlarının ne zaman oluşacağı, hangi haftalarda muhtemelen hangi gelişimlerin yaşanacağına dair bilgiler verilebilmektedir. Özellikle de günümüz koşullarında teknolojinin hızlı bir şekilde ilerlemesi ile birlikte bebeğin anne karnındaki gelişimini oldukça yakın bir şekilde takip edebilmek mümkündür. Aslında anne karnında bebeğin gelişimi, döllenmeden sonraki ilk 1 ay içerisinde başlıyor. Anne adayı kanda ya da idrarda gebelik testi pozitif çıktıktan sonra, ultrason muayenesiyle birlikte doktor öncelikle gebelik kesesinin, ardından da bebeğin gelişimini izliyor.

Gebelik süresince, bebeğin anne adayının karnında ilk oluşumundan 10. haftaya kadar olan dönemi embriyonal dönem olarak adlanmaktadır. Zira döllenmiş yumurtaya embriyo adı verilmektedir. Bu 10. haftanın bitiminden en son bebek doğana kadarki dönem ise fetal dönem olarak adlanmıştır. Çünkü döllenmiş yumurta artık, fetüs haline gelmiştir. Emriyonal dönem şeklinde adlandırılan gebeliğin ilk 10 haftasında bebeğin bütün organları genel itibari ile oluşmuştur. Yani aslında çok minik olmakla birlikte 10 hafta içinde bir fasulye kadar bebek anne adayının karnındadır. Fetal dönem diye adlandırılan 10. haftadan sonraki dönemde ise oluşan bu organlar gelişir ve doğuma hazırlanır. Bebeğin organları fonksiyonel bir şekilde çalışmaya, işlev göstermeye başlar. Gebelik dönemi genel olarak 9 ay civarında sürmekle birlikte, 7. ayını dolduran bebeklerin yaşaması mümkündür. Ancak bebeğin sağlıklı gelişimi için bir hafta değil, bir gün bile çok önemlidir. Bu bağlamda yumurtanın döllenmesinden itibaren bebek her hafta hızla gelişir ve tüm organları çalışır hale gelir. Ardından bebek doğuma hazırlanır, doğum kanalına girer ve doğar. Bu doğuma kadar geçen süre içinde annenin beslenme ve yaşam koşulları, doktor kontrollerinin de ne kadar düzenli olarak takip edildiği önem taşır.

Hem anne adayı hem de bebek ile ilgili tüm koşulların normal seyretmesi durumunda 38 – 39. hafta civarında bebek doğacaktır. Ancak anne karnında bebeğin herhangi bir sağlık sorunu var ise, bebekte bir takım sıkıntılar oluşabilir ve bebek normal seyrinde büyüyüp gelişemez. Düzenli olarak doktor kontrollerine giden anne adaylarının bebeklerinde bu tür kusurlar tam oluşmadan görülebilir. Doktor, bebekteki muhtemel sorunları çok erken dönemde fark eder ve önlemleri alır. İşte bu durum da çoğu zaman bebeğin lehine gelişir.

Yukarıda da bahsedildiği üzere bebeğin anne karnında bir gün bile fazla kalması onun gelişimi ve sağlığı için çok önemlidir. Bu bağlamda zamanından daha önce, erken doğan bebeklerde birçok sıkıntılar oluşabilir. Bu sorunların en sık yaşananı bebeğin sağlıklı bir şekilde solunum yapamamasıdır. Bu durumdaki bir bebek doğum sonrasında gelişimlerini tamamlayana kadar yoğun bakım ünitesinde kalmak durumundadır. Erken doğan bazı bebekler ise yaşamını yitirebilir. Özellikle de 24 haftadan önce doğan bebeklerin yaşama ihtimalleri hiç yoktur. Bu açıdan da gebeliğin hafta hafta düzenli olarak takip edilmesi önemlidir.

Anne karnındaki bebeğin ay ay izlenmesi

Gebeliğin 1. ayında yumurtanın döllenmesi, döllenen yumurtanın rahim iç tabakasına yerleşmesi söz konusudur. Bebek için gerekli olan besin maddeleri ve oksijen alışverişini sağlayacak olan plasenta oluşur. Anne adayı da bu dönemde adet olmayı bekler.

Gebeliğin 2. ayına girildiğinde anne adayının adeti gecikmiştir ve bir gebelik testi yaptırılır. Bebeğin böbrek, kalp ve sinir sistemi gelişmeye başlar. Bebeğin kalbi dakikada 150 defa atmaktadır. Doppler ultrasonografi ile kalp sesleri duyulmaya başlar, bu dönemde sinir sistemi de gelişmeye başladığı için motor aktivite de fark edilir.

Gebeliğin 3. ayında fetüs hareket edebilir hale gelir. Bebek, küçücük ve yeni yeni oluşan bacaklarını ve kollarını oynatmaya başlar. Gebeliğin 3. ayının sonunda bebeğin ağırlığı 21 gram civarındadır. Biraz daha büyüdüğünde ise ultrasonografide kalp hareketleri de gözle görülür hale gelir.

Bebeğin anne karnındaki gelişim aşamaları kapsamında, 4. ayın ortalarına doğru fetüs ortalama 15 santimetre uzunluğa ulaşır. Bebeğin kolları ve bacakları, tırnaklarıyla birlikte, artık tamamen şekillenmiştir. Hatta saçları bile çıkmaya başlar.

En sevimli gelişmelerden birisi olarak anne karnındaki bebek 5. ayla birlikte sese karşı tepki gösterir. Yani artık, bebek anneyi duyabiliyordur. Bir de saç telleri renklenmeye başlar.

Hamilelik 6. ayına girdiğinde ise bebeğin ortalama boyu 30 santimetre civarındadır. Bebeğin iç kulağı yapısal olarak çalışmaya uygun hale gelmiştir. 6. ay bebek gelişiminde çok önemlidir. Bebeğin başparmağı yakalayama kabiliyetini kazanmıştır. 16. haftasını dolduran bebeğin yüzü yaklaşık olarak 4 santimetre civarındadır ve net olarak görülebilir. Fetüsün fetal kardiyak sistemi, akciğerleri, karaciğeri, böbrekleri, sindirim sistemi ve genital organları buna benzer biçimde tüm sistemleri büyük oranda oluşmuştur.

Bebek, 7. aya girdiğinde ise artık anne adayı için heyecan verici dönemler başlamıştır. Bebeğin belirgin bir şekilde büyümesiyle, anne adayının karnı da büyümüştür, anne adayları bebeklerini çok daha rahat bir şekilde hissedebilir. 6 aydan itibaren başlayan sese karşı duyarlılık 7. ayda çok daha net hale gelmiştir. Bu ay içinde bebeğin tat alma duyusu oluşur. Bebeğin ortalama 33 santimetre olan boyu, daha da artarak doğuma kadar 50 santimetreye kadar ulaşır. 7. aydan itibaren bebek aslında her an doğabilir, 7. aydan sonra her hangi bir hafta içinde, 40. haftaya kadar doğabilir. Bebeğin baş ve organları gelişmeye devam etmekte ve henüz taslak halindedir. 7. ayda bebeğin sinir sistemi hızlıca gelişir. El ve ayaklar büyümeye devam eder ve bebeğin dış üreme organları oluşur. 7. ay içinde kafa hızla gelişir ve bebeğin omurgası son şeklini almaktadır. Mide ve bağırsak sistemi çalışmaya başlar. Anne adayının karnının hızla büyümesiyle birlikte, kan bölgesinde kaşıntılar ve ciltte çizgiler halinde çatlaklar oluşur.

Bu dönemde bebeklerin gözlerinde ışığa karşı bir hassaslık oluşur. Hatta anne adayı karnına bir ışık tuttuğunda bebek başını o yana doğru çevirebilir. Bebek artık bazı solunum hareketlerini yerine getirebilmekle birlikte, akciğerleri henüz yeterince gelişmemiştir. Bebeğin el ve ayak parmak izleri şekillenmektedir. Bebek öksürebilir hıçkırabilir ve bunları kimi zaman anne adayı da hissedebilir. Bebeğin cildi hala kırmızı ve kırışıktır. Anne karnındaki bebek artık karın muayenesinde hissedilebilecek kadar büyümüştür.

8 aya gelindiğinde hem bebek hem de anne adayı hızla kilo alır. Erkek bebeklerin testisleri, testis torbasına inmeye başlar. Bebeğin akciğer gelişimi hızlanır ve bebek artık dış dünyaya uyum sağlayacak hale gelir.

Gebelik ortalama 9 ay, 10 gün süren bir dönemdir. 9. ayda bebeğin tüm organları gelişmiştir ve bebek doğmaya, dış dünyada yaşamaya hazırdır. Bebeğin akciğerleri nefes almak için gerekli olgunluk sürecini geçirmiştir. İç ve dış bütün organları da hali hazırda oluşmuş ve bebek artık doğmaya hazır bir şekilde bekliyordur.