Kadının adetinin gecikmesiyle birlikte hamile olup olmadığı kuşkusu başlar. Adetin 1 hafta, 10 gün kadar gecikmesinin ardından yapılacak gebelik testi ile de gebe olup olmadığı anlaşılır. İşte bunun sonrasında doktora giden kadın için gebelik takibi başlamaktadır. Zira gebelik takibi hamile olduğu anlaşıldığı andan doğumdan sonraya kadar olan süreci kapsamaktadır. Gebelik takibini yapacak olan doktor öncelikle anne ve baba adayını hamilelik ile ilgili bilgilendirir ve olası durumlar hakkında önceden bilgi verir. Özellikle de ilk kez hamile kalan anne adaylarının bu konuda bilgilendirilmesi çok önemlidir.

Anne adayının gereksiz kuşkulara kapılmaması, bu sürecin daha sağlıklı bir şekilde geçirilebilmesi için doktor ve anne adayının anlaşabilmesi çok önemlidir. Zira kadının doktoruna güvenmesi gebeliğin çok daha mutlu ve huzurlu geçmesini sağlayacaktır. Kadına tamamen yabancı olan hamilelik dönemini daha yaşanır ve daha normal geçirmek, çoğu zaman doktor ve gebe arasındaki iletişimin güçlü olmasına bağlıdır.

Hamilelik takibi nasıl yapılır?

Gebelik testini evde idrarda yapan ve pozitif sonuç alan kadın, birkaç gün sonrasında bir sağlık kuruluşuna gidip kanda gebelik testi yaptırırsa sonucu kesin olarak öğrenmiş olacaktır. Ardından doktoruyla birlikte gebelik takibi planlaması yapılır. Hamilelik dönemi boyunca doktor, anne ve bebek sağlığı için düzenli olarak kan tahlilleri ve bebeğin gelişimini kontrol eden birtakım testler uygular. Bu testler gebeliğin sağlıklı, düzenli ve olması gerektiği gibi ilerleyip ilerlemediğini tespit etmeye yarayacaktır. Anne adayının sağlığındaki küçük bir aksaklık bile bebeğe etki edebileceğinden gebelik takibi yaparken aslında annenin sağlığının takibi de yapılıyor.

Aralıklarını doktorun belirleyeceği her muayenede anne adayının kilosu, kan değerleri ve tansiyonu gibi değerler ölçülüp not edilir ve bu sonuçlar doğrultusunda doktor anneye önerilerde bulunur. Anne adayı bu dönem boyunca sağlığına ekstra özen göstermelidir. Çünkü hamilelikte grip, enfeksiyon, kızamık gibi çeşitli sorunlar sadece anne adayını değil, bebeğin sağlığını da olumsuz etkileyecektir.

Anne ve bebek kontrolü genellikle hamilelik evreleri denen aylık periyotlarla yapılıyor olsa da riskli durumlarda veya çoğul gebeliklerde bu kontroller hafta hafta gebelik takibi şeklinde de gerçekleştirilebilir. Hamilelik evreleri bebeğin embriyo halinden sağlıklı doğum anına kadar olan süreçte göstermiş olduğu gelişme evrelerinin tamamını kapsıyor. Bu bağlamda hafta hafta gebelik aşamalarında anne adayları her randevuda bebeğin gelişimini yakından görme şansına sahip oluyor. Bu sayede gebeliğin haftalık süreci ve kısa süredeki ilerleme görüldüğünden gün gün gebelik takibi yapmak, gelişmeleri takip etmek mümkün oluyor.

Hafta hafta yapılan gebelik takibi ile anne adayının beslenme düzeni ve kilo artışı sağlıklı bir şekilde takip edilir ve anne, bebek sağlığını olumsuz etkileyebilecek bir durum söz konusu ise erken dönemde önlem alınır. Bu bağlamda gebelikte anne adayının aldığı kilo miktarı çok yakından takip ediliyor. Zira bebeğin sağlığı ve hamileliğin seyri açısından çok büyük önem taşıyor. Genellikle çevre baskısından dolayı “iki kişilik” yemek yiyen kadınlar, yanlış ve sağlıksız bir yaklaşım izliyorlar. Uzmanlar bu konuda, anne adayının az ve sık yemesini öğütlüyor ve genelde her anne adayları için kişiye özel beslenme listesi sunuyorlar. Bu bağlamda anne adayı sağlıklı bir hamilelik süreci geçirmek, kolay bir doğum anı yaşamak için doktorların önerilerine kulak vermelidir. Bu öneriler genellikle; bol sıvı tüketmek, yürüyüş yapmak, düzenli beslenmek ve temiz hava almak şeklinde çok basit ve uygulanabilir tavsiyelerdir. Tüm bunlar, hamileliğin daha sağlıklı geçmesini sağlayacak, doğumun daha ağrısız ve kolay olmasına yardım edecektir.

Hamilelik takibinin unsurları nelerdir?

Hamilelik takibindeki asıl amaç; sağlıklı bir gebelik dönemi, sağlıklı bir bebek ve rahat bir doğum sürecidir. Bu amaca ulaşabilmek için de;

• Anne ve bebeğin genel sağlık durumu belirlenir.
• Hamilelik haftası belirlenir.
• Ortaya çıkabilecek tehlikeler bakımından, risk altında olan gebelikler belirleniri ve bu risk faktörleri en aza indirilir.
• Sağlık sorunları ortaya çıkmadan önce öngörülür ve mümkün olduğunca önlenir.
• Anne ve baba adayları süreç konusunda bilgilendirilir, sorunlarda desteklenir.

Hamilelik takibi neden önemli?

Hamilelik dönemi, anne adayının hayatını ruhsal, fiziksel ve psikolojik açıdan çok fazla değiştiren bir süreçtir. Anne adayı, çoğu kez hiç de deneyimlemediği bir olayla ve durumlarla karşı karşıyadır. Hamilelik döneminin hem anne adayı hem de bebek için en sağlıklı ve en konforlu şekilde geçebilmesi için bir uzmanın yönlendirmesi ve takip etmesi çok önemlidir. Özellikle de bu döneme özgü olarak anne adayının beslenmesinde, yaşam koşullarında yapılacak değişiklikler ve bu sürecin çok daha başarılı bir şekilde atlatılmasını sağlayacaktır.

Hamilelik takibinde hangi testler yapılır?

Anne adayının hamile olduğu kesinleştikten sonra bütün kadınlardan istenen rutin tahliller, tetkikler vardır. Bunlar; ultrasonografi, tam kan sayımı, kan grubu testi, kızamıkçık ve Hepatit B taraması, idrar tahlili, idrar kültürü, pap testi olarak sıralanabilir. Bu testlerin ardından yapılan doktor kontrolleri, gebeliğin 28. haftasına kadar 4 haftada bir kez, 28  ile 36. haftalar arası 2 haftada bir kez,  daha sonrasında ise, haftada bir kez şeklinde gerçekleştirilir.

Hamileliğin 16.  ile 18. haftaları arasında yapılan test ve takipler nelerdir?

Gebeliğin 16. ve 18. haftaları arasında fetüste anomali taraması yapılır. Bunun için detaylı ultrasonografi yapılır ve bebeğin omuriliğinin çevresinde yer alan kemik gelişiminin gözlenmesi için, kanda ki alfafetoprotein adlı hormon incelenir. Yine bu haftalar arasında bebekte DOWN sendromu taraması yapılır. Bunun için de üçlü test olarak adlandırılan bir kan testi yapılır. Burada tespit edilen risk, belli bir oranın üzerindeyse hamilelik kesesinin içerisinden su alınıp incelenir (amniyosentez). Anne adayının 35 yaşın üzerinde olduğu hamileliklerde, DOWN sendromu riski daha yüksek olduğundan genellikle rutin olarak amniyosentez önerilir. Ancak amniyosentezin yaklaşık % 1 riskle düşüğe sebep olabilmesi de mümkündür. Bu bakımdan doktorlar sadece gerekli olduğunda amniyosentez yaparlar.

Hamileliğin 24  ile 28. haftaları arasında yapılan test ve uygulamalar nelerdir?

Gebeliklerin tamamında 24. ve 28. haftalar arasında gizli şeker taraması yapılır. Bunun için, anne adayına tok karnına 50 gr glikoz içren şeker solüsyonu içirilir. Bunun ardında 1 saat geçtikten sonra tespit edilen değer, beklenenden fazla ise anne adayına tam şeker yüklemesi yapılır ve sonuç incelenir. Tam şeker yüklemesi genel olarak; ailesinde, birinci derece akrabalarında şeker hastalığı olan, geçmişinde daha önce düşük yapan ve iri bebek doğuran kadınlara yapılır.

Hamileliğin 28. ve 32. haftaları arasında  yapılan test ve uygulamalar nelerdir?

Anne adayına bu haftalar arasında yeniden kan sayımı ve idrar kültürü yapılır. Kan uyuşmazlığı (anne Rh-, baba RH+) tespit edilirse kontroller esnasında gerekli olan kan tahlili tekrarlanır.

Son 3 ayda mutlaka doktora gidilmesi gereken durumlar nelerdir?

• 10 dakikada bir başlayan, düzenli olarak seyreden ve git gide daha da sıklaşan kasılmalarda,
• Su gelmesinde,
• Vajinal kanamada,
• Anne karnındaki bebeğin hareketleri azaldığında vakit kaybetmeden doktora gidilmelidir.

Hamilelik döneminde kaç kilo alınmalı?

Hamilelik dönemi boyunca anne adayının alacağı toplam kilo; zayıf bir şekilde gebe kalanlarda 12 – 16 kilo, şişman anne adaylarında 7  – 11 kilo, normal kilolularda ise 11 – 16 kilo şeklindedir. Anne adayı hem kendi sağlığı hem bebeğin sağlığı hem de hamileliliğin başarılı olabilmesi için bu kiloları aşmamaya özen göstermelidir.

Hamilelik döneminin 9. ayında önemli olan konular nelerdir?

• Su gelirse doğum başlar ve acilen hastaneye gidilmelidir.
• Vajinal kanama olursa hemen hastaneye gidilmelidir.
• Belirli bir düzende gelen ve aralığı sıklaşan sancılar doğum habercisidir ve hemen hastaneye gidilmelidir.
• Bebeğin hareketlerinin hissedilmiyorsa hemen hastaneye gidilmelidir.