Gebelik dönemi, kendi içinde pek çok faktörü ve değişimi barındıran, anne adayının genel sağlık durumunda da değişiklere yol açan bir dönemdir. Bu bağlamda anne adayının kan basıncının, kalp atışlarının, tansiyonunun yükselmesi, düşmesi gibi normal dışı seyreden her durum önem arz eder. Gebelikte tansiyon düşüklüğü de kesinlikle dikkate alınması, yakından izlenmesi gereken bir durumdur. Gebelikte tansiyon düşüklüğüne sebep olan etkenler çok çeşitli olabilir. Öncelikle tansiyon düşüklüğünü tespit etmek, ardından buna sebep olan etkeni bularak tedavi etmek faydalı olacaktır. Zira tansiyonun normalden düşük olması hem anne adayının hem gebeliğin hem de bebeğin sağlığı açısından önemlidir.

Özellikle hamileliğin ilk üç ayında meydana gelecek olan psikolojik etkenler, hormonsal ve fiziksel değişimler, dolaşım bozuklukları anne adayını fazlasıyla zorlar. Bunların yanında gebelikte bir de tansiyon düşmesi gibi nedenlere bağlı olarak baş dönmesi ve baygınlık hissi yaşanabiliyor. Gebelikte tansiyon düşüklüğü; bacak damarlarında kan toplanması, ani ruhsal değişimler, yorgunluk ve kan şekerinin düşmesi gibi durumlara sebep olabiliyor. Gebeliğin ilerleyen aylarında ise eğer kadın sırtüstü pozisyonda yatarsa tansiyon düşüklüğü yaşayabiliyor.

Düşük tansiyon nedir?

Tansiyon, kanın damarlar içinde yaptığı basınç, kan basıncı demektir. Normal sağlık standartlarında olan bir yetişkinin tansiyon değeri ortalama 120 / 80, büyük 12, küçük 8 olarak bilinir. Eğer bir yetişkinin tansiyon değerleri 90 / 60 gibi bir seviyedeyse tansiyon düşüklüğünden bahsedilir. Ölçülen bu değer kişinin kesin olarak herhangi bir tehdit altında olduğunu göstermez. Bununla birlikte tansiyon düşüklüğünün farklı bir probleme neden olup olmayacağı da kişinin bu konuda bir şikayet yaşayıp yaşamaması ile ilgilidir. Tansiyonu düşük olan kişinin aynı zamanda kalp atışlarının anormalleşmesi, bayılma ve kansızlık gibi durumların görülmesi gibi durumlarda ise bazı tedbirler almak gerekir. Kişinin tansiyonunun çok fazla düşmesi ise, kan akışının organlara yeteri kadar oksijen ve besin taşıyamamasından kaynaklanmaktadır. Böyle bir duruma bağlı olarak da kişilerde bilinç kaybı ve şok gibi durumlar yaşanır.

Tansiyon neden düşer?

Normal olarak kabul edilen 120/ 80 tansiyon değerinin düşmesi; yaşın ilerlemesi, hava sıcaklığı ve yaşanan stresli durumlar gibi pek çok farklı sebebe bağlanabilir. Bununla birlikte kişinin uzun süreli yatakta kalması da tansiyonu düşürebilmektedir. Ancak sayılan bu durumlar tansiyonu aşırı şekilde düşürmez, ancak kişinin günlük yaşamını olumsuz etkiler, yaşam kalitesini düşürebilir, hatta bazı durumlarda sersemleme hissi yaşatabilir. Tansiyon düşme sebepleri genel olarak;

• Gün içinde yeterince su tüketilmemesi,
• Yetersiz ve sağlıksız beslenme,
• Tansiyon, kalp rahatsızlıkları için kullanılan ilaçlar,
• Anti-depresan kullanımı,
• Şiddetli korku, kaygı ve stres,
• Ani ya da kronik kalp yetmezliği, anormal kalp ritmi ve bunlara bağlı olarak görülen kalp hastalıkları,
• Kansızlık,
• Şiddetli enfeksiyonlar,
• Karaciğer hastalıkları,
• Şeker hastalığı,
• Tiroit sorunları şeklinde sıralanabilir.

Düşük tansiyon nasıl tedavi edilir?

Düşük tansiyon, tıpkı diğer rahatsızlıklar gibi öncelikle sebebi belirlenmesi gereken, sebebi ortadan kaldırmaya yönelik yaklaşımlarla da tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Bu bağlamda tansiyonun düşmesine sebep olan durumlara göre, tedavi de değişkenlik gösterebilir. Düşük tansiyona sebep olan faktörler ortadan kaldırıldığında rahatsızlık da geçecek, tansiyon normale dönecektir. Bununla birlikte ani tansiyon düşüşlerinde hafif tuz tüketimi ve alınan sıvı miktarını arttırmak düşük tansiyonun önüne geçebilir. Ayrıca sık sık tansiyonu düşen kişiler sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlığı edinerek bu sorunu hayatlarından çıkarabilirler ya da en azından şiddetini azaltabilirler.

Gebelikte tansiyon neden düşer?

Gebelikte en sık görülen rahatsızlıklardan birisi tansiyonun düşmesidir. Normal dönemde bir yetişkinin tansiyonunun 120 / 80 olması gerekirken, hamile bir kadında tansiyon değeri 90/60 düzeyinde seyretmelidir. Gebelikte daha çok göz kararması, halsizlik ve baş dönmesi gibi şikâyetlerle birlikte ortaya çıkan düşük tansiyon mutlaka kontrol altına alınmalıdır. Gebelikte tansiyonu düşüren etkenlere baktığımızda şu sebepler öne çıkmaktadır;

• Gebeliğin ilk aylarında anne adayının sık sık kusması, düşük tansiyon riskini de beraberinde getirir. Anne adayı kendisini aşırı derecede bitkin ve yorgun hisseder ve böyle bir sorunla doktora başvurulduğunda genellikle serum verilerek müdahale edilebilir.
• Hamilelikte anne adayı sırt üstü ya da sağ tarafa doğru uzandığında, rahim büyük damarlara baskı yapar ve bu durum aynı zamanda tansiyonun düşmesine neden olur. Bu tür bir durumda gebeliğin ilk aylarında anne adayı istediği yöne doğru kıvrılabilmelidir.
• Gebelikte zaman zaman kanama olması da düşük tansiyon sebepleri arasındadır. Örneğin; düşük yapan bir anne adayında fazlaca kanama olur ve bu süreçte anne adayının tansiyonu çok düşük değerlerde seyreder. Bu bağlamda hamilelikte görülecek tüm kanamalarda acil olarak doktora başvurulması önemlidir.
• Anne adayı uyurken ya da otururken, aniden ayağa kalktığında, hareket ettiğinde tansiyonu düşebilir. Bununla birlikte aniden göz kararması ve baş dönmesi gibi sorunlar da yaşanabilir.
• Gebelikte hormonsa değişimlerden dolayı anne adayının vücut ısısı genellikle yüksek seyreder. Bu bağlamda aşırı sıcak ortamlarda yaşan terleme ve sıvı kaybı da gebe kadının tansiyonunun düşmesine sebep olur. Bunu önlemek adına gebelikte bol sıvı tüketmek önerilir.

Gebelikte düşük tansiyon için hangi tedbirler alınmalıdır?

Gebelikte anne adayının düşük tansiyondan dolayı yaşadığı baş dönmesi ve bayılma gibi durumlarda ilk olarak yapılacak müdahale, hastayı sırt üstü yatırıp başının altına herhangi bir şey koymadan bacaklarının yukarıya doğru kaldırılmasıdır. Hamile bir kadın, baş dönmesi hissettiği anda ya oturmalı ya da sakince uzanmalıdır. Böyle bir durumda ayakta kalması hem kendi sağlığını hem de bebeğin sağlığını olumsuz etkileyebilir. Ani tansiyon düşüklüğünde hamile kadının yüzüne soğuk bir bez ile masaj yapılabilir, kolonya sürerek kendine gelmesi sağlanabilir. Bu süreçte kadının nabız kontrolü yapılmalı, ani pozisyon değişikliklerinden kaçınılmalı ve temiz havanın bulunduğu ortamda rahatlaması sağlanmalıdır. Gebelikte tansiyon düşmesi anne adayının dinlenmesi, bolca meyve ve su tüketmesi gereken bir durumdur. Bu önlemler alındığında tansiyon kısa bir sürede kontrol altına alınabilir.

Gebelikte düşük tansiyon belirtileri nelerdir?

• Halsizlik, fenalaşma ve göz kararması,
• Baş dönmesi ve bayılma hissi,
• Yorgunluk, bitkinlik ve uyku hali,
• Kimi zaman zihin bulanıklığı şeklinde sıralanabilir.

Gebelikte tansiyon düşüklüğüne ne iyi gelir?

Gebelikte düşük tansiyon sorunu yaşamak istemeyen anne adayları;

• Tuz kullanımında aşırıya kaçılmamalılar.
• Uzun süreli aç kalınmamalılar. Gebelik boyunca 3 ana öğün ve 3 ara öğün şeklinde bir beslenme düzeni izlenmeliler.
• Aşırı karbonhidrat içeren gıdalardan uzak durmalılar.
• Bolca su ve sıvı tüketmeliler.
• Doktorun önerdiği ve reçete ettiği vitaminler, mineraller ve folik asit düzenli olarak kullanmalılar.
• Çok yorucu olmayan ve gebelikte önerilen spor ve egzersizler düzenli olarak uygulanmalılar. Bu sayede kan basıncı dengede tutulabilir.
• Kafein içeren içeceklerden, hazır meyve sularından, enerji içeceklerinden ve asitli içeceklerden kesinlikle uzak durmalılar.
• Ani ve yorucu hareketlerden kaçınmalılar.
• Uzun süre ayakta kalmamalı, uzun süre de aynı pozisyonda oturmamalılar.