Sağlıklı her kadının doğuştan getirdiği yumurta rezervi, onun üreme kapasitesini belirleyen en önemli etkenlerden birisidir. Kadınlar doğumla birlikte bu yumurtaları getirmekle birlikte, ergenliğe girişten, menopoza girişe kadar her ay bir tane yumurta içinde bulunduğu folikülden (kesecikten) salınır. Bu işleme yumurtlama adı verilir. Normal şartlar altında aylık döngüde folikülün içinden çıkan yumurta kadının fallop tüpleri tarafından yakalanır. İşte o günler içinde korumasız cinsel ilişki yaşanırsa erkekten gelen sperm ve folikülden çıkan yumurta buluşur, döllenme işlemi gerçekleşir.

Yumurtlama, yani yumurta kesesinin çatlayıp da yumurtayı dışarı atması olayı kadının iki adet döneminin yaklaşık olarak ortalarında yaşanır. Bu dönem içinde kadının östrojen ve Luteinleştirici Hormon seviyeleri maksimum düzeye ulaşır. Bu sayede yumurta keseciği büyür, çatlar ve yumurtayı dışarı çıkarır. Normal üreme sağlığı koşulları içinde yumurtlama işlemi bu şekilde gerçekleşmektedir.

Üreme ve yumurtlama yeteneğinde her hangi bir sorun olan kadınlarda ise bu yumurta kesesi istenen büyüklüğe ulaştığı halde folikül (yumurta kesesi) çatlayamaz. Hal böyle olunca da yumurta dışarı çıkamaz ve döllenme, yani doğal yolla gebelik de meydana gelmez. Kadınlar kısırlık şikayetiyle doktora başvurduklarında yumurtlama, yumurta çatlaması sorunu tespit edildiğinde yumurta kesesini çatlatabilmek için geliştirilmiş yumurta çatlatma iğneleri kullanılır. Yumurta folikülünü çatlatıp yumurtayı dışarı çıkarması için kullanılan bu çatlatma iğnesi HCG Hormonu içermektedir. Bu iğneler; kadının yumurtalarının istenen büyüklüğe ulaştığı, kendiliğinden çatlayamadığı durumlarda kullanılır. Yumurta çatlatma iğnelerinin içinde bulunan HCG Hormonu, normal şartlarda kadın vücudunda salgılanan Luteinleştirici Hormon ile aynı yapıya sahiptir. Bu iğne uygulandığında kadının vücudundaki Luteinleştirici Hormon değeri yükselir ve yumurta çatlar.

Yumurta çatlatma iğneleri HCG (human chorionic gonadotropin) ismi verilen hormonu içermektedir. HCG hormonunun beta alt birimi gebelik tespit edilebilmesi için kanda gebelik testinde ölçülen hormondur. Bu yumurta çatlatma iğnelerinin içinde bulunan HCG alfa alt birimi yapı itibariyle beyinde hipofizden salgılanan luteinleştirici hormona çok benzer özellikler gösterir ve onunla aynı etkiyi yapar. Normal bir yumurtlama durumunda da LH hormonu normalde kadın vücudunda yumurtlama olmadan yaklaşık 36 saat önce yükselmeye başlar. Bu hormon değerinin en yüksek değere ulaşması ile yumurtlamayı tetikleyen, yani yumurta çatlamasını sağlayan olaydır.

HCG içeren ilaçlar uygulandığında da, LH hormonunun bu etkisi taklit edilir ve yumurta çatlatma iğnesi uygulandıktan ortalama 36 saat sonra yumurtla çatlaması yani yumurtlama (ovulasyon) gerçekleşir.

Ancak burada yumurta oluşturmak için kullanılan ilaçlarla, yumurtayı (folikülü) büyütmek amacıyla kullanılan ilaçlar farklıdır. Yumurta çatlatma iğneleri, zaten büyümüş folikülün çatlaması ve bu sayede yumurtlamanın gerçekleşmesi amacıyla kullanılan ilaçlardır.  Bu bakımdan yumurta çatlatma iğneleri, yumurta büyüdüğünde tek doz olarak uygulanır, yumurtayı büyütmek için kullanılan ilaçlar ise 1 – 2 hafta boyunca ardışık günler süresince yumurta büyüyene kadar her gün uygulanır.

Yumurta çatlatma iğnesi ne zaman yapılır?

Yumurtanın çatlaması için 18-22 mm büyüklüğe ulaşması beklenir. Ardından yumurta çatlatma iğnesi uygulanır. İğnenin uygulanma zamanının belirlenmesi, yumurtanın istenen büyüklüğe ulaşması ile ilgilidir, burada esas olan kriter yumurtanın ulaştığı büyüklüktür. Bu bağlamda kadının adetinin gününe göre değil, yumurtanın büyüklüğüne göre iğne yapma zamanı belirlenir. Ancak genel olarak yumurta, iki adet döneminin ortalarında, bir sonraki adete 14-15 gün kala yeterli büyüklüğe ulaşabilir ve çatlatılmaya uygun hale gelir.

Çatlatma iğnesi yapıldıktan ne kadar süre sonra yumurta çatlar?

Yumurtanın yeterli büyüklüğe ulaştığı tespit edildikten sonra, çatlatma iğnesi yapılır ve iğneden yaklaşık olarak 3 gün sonra yumurta çatlar. Tıpkı doğal yolla gerçekleşen gebeliklerdeki gibi çatlayan yumurta fallop tüpleri tarafından yakalanır ve o günlerde korumasız cinsel ilişki gerçekleşirse, yumurta ve sperm tüplerde bir araya gelir, döllenme gerçekleşir. Bunun için yumurtanın çatladığı günden 1 – 2 gün öncesinde ya da sonrasında korumasız cinsel ilişkiye girilerek spermlerinin bırakılması yeterli olabilir. Çünkü spermler yaklaşık 72 saat canlı kalabilirler.

Yumurta çatlatma iğnesi nasıl uygulanır?

Yumurta çatlatma iğneleri, yumurta yeterince büyüdüğünde kas içine ya da cilt altına uygulanacak şekilde üretilirlerdir. Cilt altına uygulamak amaçlı üretilen iğneler, göbeğin alt kısmına ya da üst kolun arka tarafına enjekte edilirken, kas altına uygulanan iğneler kalçadan enjekte edilir. Genel prosedür bu şekilde işlemekteyken piyasada çeşitli firmaların ürettiği yumurta çatlatma iğnelerinin nasıl ve nereye uygulanacağı prospektüsünde yazmaktadır. Bu konuda zaten doktor da gerekli bilgiyi verir.

Yumurta çatlatma iğnesinin yan etkisi var mıdır?

Yumurta çatlatma iğneleri genel olarak ciddi bir yan etki göstermezler. Ancak kimi zaman iğne ile verilen hormon dolayısıyla yumurtalıkların aşırı uyarılması sonucu OHSS ortaya çıkabilir. Zaten yumurtalıkları uyarmak için kullanılan ilaçların çoğu bu soruna sebep olmaktadır. OHSS durumunda kadında nefes darlığı, mide bulantısı, kusma, ishal ve kısa sürede kilo alma gibi sorunlar görülebiliyor. Bunların yanında kimi vakalarda yumurtalık kisti de oluşabilmektedir. Ayrıca çok sık olmasa da yumurta çatlatma iğnesinin anne adaylarında alerjik sorunlara da sebep olduğu görülebilmektedir. Burada söz konusu olan yan etkiler ciddiye alınması gereken, doktor müdahalesi gerektiren sorunlardır.

Yumurtanın çatlama belirtileri nelerdir?

Yumurta hücresinin içinde bulunan folikül (kesecik) iğne ile çatlatıldığında folikülün içindeki sıvı rahim ve yumurtalıkların bulunduğu alana dağılır. Bu sıvı kasıklarda tek taraflı ya da çift taraflı ağrıya sebep olur. Bu ağrı doğal yolla çatlayan yumurtalarda da kadınlarda kasık ağrılarına yol açmaktadır. Aynı dönemde kadında göğüslerde şişkinlik, vajinal akıntıda artış, vücut ısısının ve cinsel isteğin de artması yaşanır. Her yumurtlama döneminde her kadında bu belirtilerin tamamı görülmese de genel olarak biri ya da birkaçı olabilir.

Yumurta çatlatma iğnesinden sonra aşılama ne zaman yapılır?

Yumurta çatlatma iğnesi uygulandıktan yaklaşık 36 saat sonrasında yumurtlama gerçekleşir. Bu bakımdan genellikle iğneden 36 saat sonra aşılama yapılır. Bu saatler içinde de baba adayı sperm örneği verir ve aşılama uygulanır.

Yumurta çatlatma iğnesi gebelik oluşumunu ne oranda etkilemektedir?

Kısırlık sorunundan dolayı hap ya da iğne ile yumurta büyütme tedavisi gören kadınlarda yumurta büyüdükten sonra çatlatma iğnesi uygulanır. Bu çatlatma iğneleri kadının gebelik şansını yaklaşık % 15 artırır. Burada kesin değil de ortalama bir başarı oranı veriliyor olmasının temel sebebi anne adayının kısırlığa sebep olan diğer koşullarının da bu konuda etkili olmasıdır. Zira diğer tüm kısırlık tedavilerinde olduğu gibi çatlatma iğnesinde de başarı; anne ve baba adayının genel sağlık durumu ve üreme yeterlilikleri, üreme hücrelerinin durumlarıyla yakından ilgilidir.

Yumurta çatlatma iğnesi ile hamile kalanlar ne zaman test yaptırmalılar?

Yumurta çatlatma iğnesi ile elde edilen gebeliklerin doğal yolla gerçekleşen gebeliklerden bir farkı yoktur. Bu bakımdan her hangi bir gebelik belirtisi fark edildiğinde, hatta hiçbir belirti olmasa bile adet gecikmesi yaşandığında doktora başvurulması gerekir. Bu durumda yapılan kanda gebelik testi veya ultrason muayenesinin değerlendirmeleri ile gebelik kesinleştirilir.

Yumurta çatlatma iğnesinden ne kadar sonra hamilelik testi yapılır?

Yumurta çatlatma iğnesinden sonra gebelik testi için adetin gecikmesi beklenir. Bu da ortalama olarak yumurta çatlatma iğnesi (HCG enjeksiyonu) yapıldıktan 14 gün sonrasına denk gelmektedir.