Tüp bebek tedavisinde anne ve baba adaylarından üreme hücreleri alınır, bazı işlemlerden geçirilir. Ardından en kaliteli sperm ve yumurtalar laboratuvar ortamında bir araya getirilir ve döllenme gerçekleştirilir. Döllenen bu yumurtalardan oluşan embriyolardan en kaliteli olan 1 ya da 2 tanesi anne adayının rahmine yerleştirilir. Bu işlemin ardından da gebeliğin gerçekleşip gerçekleşmediğinin öğrenilebilmesi için 12 gün beklenir, bu sürenin ardından kanda gebelik testi (Beta HCG testi) yapılır. Bu testin embriyo transferinden 12 gün sonra yapılmasının sebebi ise, hamilelik hormonu olan Beta HCG hormonun kana ancak bu süreç içerisinde geçebilmesidir. Bu bakımdan 12 gün öncesinde, yani daha erken dönemde yapılan gebelik testleri, gebelik gerçekleşmiş olsa dahi negatif sonuç verecektir.

Tüp bebekte gebelik, aslında yumurta toplama aşamasından bir hafta son oluşmuş kabul edilir. Çünkü yumurta, sperm tarafından laboratuvar ortamında döllenir. Bu bakımdan eğer embriyo transferinde gerekli olan her koşul sağlanmışsa ve embriyo anne rahmine tutunacaksa, gebelik olayı yumurta toplanma aşamasından bir hafta sonra gerçekleşmiş sayılmaktadır. Tüp bebek tedavisinde embriyo transferinden 12 gün sonra yapılan kanda gebelik testinin sonuçlarına göre, kadının hamile olduğu tespit edilirse, iki hafta sonra ultrason kontrollerinin yapılması gerekir. Yapılan bu ultrason muayenesinde gebelik kesesinin izlenmesi durumunda gebeliğin var olduğu kesin olarak tespit edilir. Fakat kanda gebelik testi pozitif çıktığı halde, ultrason muayenesinde gebelik kesesi görülemiyorsa dış gebelik söz konusu olabilir. Böyle bir durumda acilen müdahale edilir ve gebelik sonlandırılır.

Tüp bebekte geç tutunma nedir?

Normal adet kanamaları 28 günde bir yaşayan bir kadının yumurtlamasının gecikirse, bundan dolayı adet göreceği tarih de gecikmektedir. Zira adet kanamasının olması demek, yumurtlamanın gerçekleşmiş olması demektir. Adet kanaması, zaten yumurtlama sonucunda yaşanmaktadır. Bu bakımdan yumurtlama gerçekleştikten yaklaşık olarak 14 gün sonra, kadın da adet görmektedir. Ancak adetleri düzenli olarak gerçekleşen bir kadının adet kanamasının beklenenden geç olması, geç yumurtlama yani toplum arasında tüp bebekte geç tutunma olarak adlandırılır.

Tüp bebekte geç tutunma olursa gebelik haftası yanlış mı tahmin edilir?

Geç yumurtlama olması durumunda, kadın zaten o ay içinde adet görmez. Dolayısıyla da geç yumurtlama olan aylarda yumurtalamanın geç olduğu tespit edilemez. Kadının adet görmesi durumunda ise, adet tarihinin ilk gününe göre hesaplanan gebelik haftası da, ultrasonda görülen gebelik haftasından farklı olabilir. Bu şekilde gebelik haftasının tespitindeki yanılma payı ise yaklaşık olarak 1 hafta kadardır. Bu bakımdan halk arasında geç yumurtlama olarak adlandırılan durum, tüp bebekte geç tutunma olarak ifade edilir.

Tüp bebekte geç tutunma hangi sorunlara yol açar?

Tüp bebekte geç tutunma olması, bebeğin ya da anne adayının sağlığı için, gebeliğin seyri için herhangi bir soruna sebep olmaz. Geç tutunma ile gebelik oluşmuşsa bu durumda da erken doğum, düşük ya da bebekte anomali gibi her hangi bir risk yoktur. Diğer gebeliklerdeki riskler nelerse, geç tutunma durumundaki riskler de aynı şekilde ve aynı orandadır. Fakat doğru olan, gebelik haftasının mutlaka bir uzman tarafından hesaplanmasıdır.

Embriyo transferi sonrası rahim duvarına tutunma (implantasyon ) ne zaman olur?

Tüp bebekte embriyo transferi sonrasında embriyonun rahim duvarına tutunması özellikle de 5. gün (blastosist ) transferi ise 2 – 5 gün içinde gerçekleşir. Embriyo transferi günü değil de, yumurta toplama günü göz önüne alındında ise işlemden sonraki 6 – 10 gün içinde embriyo rahme tutunur. Diğer bir deyişle eğer tüp bebek tedavisi başarılı olmuşsa embriyo; yumurta toplama sonrasında en geç 10. gün tutunmuş olacaktır. Doğal yolla gebelik elde etme durumunda ise anne adayının 28 günde bir adet olduğu bir adet düzeni içinde bu 20 – 24. günler arasında embriyo rahme tutunur.

Embriyo tutunması ne kadar zamanda gerçekleşir?

Döllenmiş yumurta blastosist evresindeyken embriyo dış kabuğundan ayrılmasından sonra tutunma gerçekleşir. Embriyonun rahim zarı içine girip yuvalanması transferden sonraki yaklaşık 24 saat içinde gerçekleşecektir.

Tüp bebek tedavilerinde geç tutunma nasıl olur, neyi değiştirir?

Kanda gebelik testi olan Beta HCG testi pozitif sonuç verdiğinde gebeliğin gerçekleştiği anlaşılmış olur. Bunun ardından gerçekleştirilen ultrason muayenesinde de gebelik kesesinin görülmesi gebeliği kanıtlar. Kanda gebelik hormonunun yükseleceği ve gebelik kesesinin ultrasonda görüleceği süreler de gebeler arasında ufak tefek farklılıklar gösterebilir. Ancak bu konuda herkes tarafından kabul edilen rahmin tutunma penceresi (implantation window) teorisine göre yumurta çatladıktan sonraki en geç 5 – 6 gün içinde embriyo rahim içine ulaşamazsa rahme tutunma imkanı kalmayacaktır. Yani gebelik olması için yumurta çatladıktan sonraki 5 – 6 gün içinde rahme tutunmuş olmalıdır.

Doğal yolla elde edilen gebeliklerde ise bu durum tamamen kadının yumurtlama gününe bağlıdır. Kadının doğal döngüsü içinde yumurtlama süreci dış etkenlere, beslenmeye, ruhsal duruma, hormonsal etkenlere ve daha pek çok faktöre bağlı olduğu için yumurtlama, yumurtanın çatlaması bazen beklenenden daha uzun süre alabiliyor. Dolayısıyla da gebelik hormonu düzeylerinin yükselme süresi, gebeliğin ultrasonda görülme süreleri beklenenden daha uzun zaman alabilir. Fakat bu tür durumlarda geç tutunmadan değil, geç yumurtlamadan bahsedilmektedir.

Embriyo transferi sonrası kanama olur mu?

Embriyo transferi sonrasında bazı kadınlarda vajinal kanama olabilir. Bu kanamaların başlıca sebeplerinden birisi; embriyo transferi sırasında gerçekleşen travma, yani kateterin (özellikle de zor transferlerde) rahim ağzından geçip ilerlemesi sırasında oluşan tahriştir. Kanamaya sebep olan diğer faktör ise tam embriyonun tutunması sırasında oluşan ve tıpta implantasyon (tutunma) kanaması diye adlandırılan durumdur. Bu kanamaların her ikisi de kısa sürelidir ve az miktardadır, sürüntü, lekelenme şeklindedir. Bu kanamalar gebeliği olumsuz etkileyecek özellikte değildir.

Tüp bebek transferi işlemlerinde nelere dikkat edilir?

Tüp bebek tedavisinde transfer işlemi gerçekleştikten sonra tutunmanın olması, gebeliğin gerçekleşmesi için bazı hususlara dikkat edilmesi gerekir. Bu esnada dikkat edilen detaylar gebeliğin gerçekleşmesi ve bebeğin daha sağlıklı büyümesine yardım eder. Bu süreçte uygulamayı yapan doktorun tüm önerilerine uymak başarı açısından çok önemlidir. Dikkat edilmesi gereken hususlar genel olarak;

• Uygulama sonrası en az 1 saat kadar yatak istirahati yapılması gerekir.
• Tüp bebek uygulaması kapsamında kadının günlük yaşamının doğal temposunda neleri değiştireceği ve temponun ne düzeyde olacağı konusunda doktorun önerileri önem taşır.
• Embriyo transferi yapıldıktan 12 gün sonrasında kanda gebelik testi yapılır. Test yapılıncaya kadar cinsel ilişkiye girilmemesi önerilir.
• Embriyo transferi sonrasında da doktorun reçete ettiği ilaçlar eksiksiz ve doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
• Tüp bebek tedavisinin en başından doğuma kadarki süreçte meydana gelebilecek olan her türlü sıkıntıda, normal dışı durumda mutlaka uzmana başvurmak gerekir.