Rahim İçi Tohumlama IUI Nedir?
20 Kasım 2018
IMSI Hangi Vakalarda Başarıyı Arttırır?
7 Ocak 2019

Lupus (SLE) ve Hamilelik

Gebelik, çok hassas bir dönemdir ve bu 9 aylık süreç içinde anne adayının sağlık durumu çok önemlidir. Anne adayı gebelikten kaynaklanan olası pek çok rahatsızlık yaşama riski taşımaktadır. Bu risklerin çoğu basit önlemlerle, tedavilerle tolere edilebilir. Ancak anne adayının gebelik öncesinde bilinen bir rahatsızlığı varsa bunun gebelik döneminde ilerleme riski ciddi bir sorun teşkil eder. Bu bakımdan gebelik öncesinde bir hastalığı bulunan kişilerin öncelikle tedavi olması, ardından gebe kalması en doğrusudur. Özellikle de anne adayının bağışıklık sistemiyle ilgili hastalıkların kesinlikle gebelik öncesinde tedavi edilmiş olması, gebelik dönemi içinde de düzenli olarak kontrol edilmesi gerekmektedir.

Gebelikte sorun yaratması muhtemel sağlık sorunlarından birisi de bir bağışıklık sistemi sorunu olan lupus hastalığıdır. Bir kadına lupus hastalığı (SLE) tanısı konulması durumunda gebelik öncesinde önlemlerin alınmış olması gerekir.

Lupus (SLE) nedir?

Lupus; kişinin bağışıklık sisteminin sağlıklı dokulara ve organlara saldırdığı bir otoimmün hastalığıdır. Lupus sorunu iltihaplanma ile sonuçlanır ve gebelik için tehlike arz eder. Lupusta hastanın vücudu kendi organlarını ve fonksiyonlarını ortadan kaldırır ya da onlara zarar vererek, antikorlar üretir. Bu sebeple de lupus hastalığı kişinin; eklemlerine, böbreklerine, akciğerlerine, kalbine, kan damarlarına, beynine dahası vücudun birçok bölgesine zarar verebilir.

Otoimmun hastalık olarak bilinen bir savunma sistem bozukluğu olan lupusta, vücudun savunma sistemi, yani bağışıklık sistemi vücudun içerisinde yer alan, kendi sağlıklı hücrelerine ve dokularına zarar vermektedir. Hücrelerin ve dokuların aldığı bu hasar dolayısıyla da iltihap oluşur, bazı vücut dokuların canlılığını yitirir. Her lupus vakasının semptomları farklılık göstermekle birlikte genellikle aşırı yorgunluk, ağrılı veya şişmiş eklemler, açıklanamayan ateş, deri döküntüleri ve böbrek problemleri lupus sorununa işaret eder.

Lupus hastalığı teşhisi nasıl konur?

hamilelik-3

Lupus teşhisi konması için hastanın lupus hastalığı belirtileri olan şikayetlerle bir sağlık kurumuna başvurması gerekir. Belirtilerin tespit edilmesi durumunda hastalığın teşhisi için öncelikle hastanın tıbbi hikayesi dinlenir, hasta tam fizik muayeneden geçirilir, laboratuvar testleri, tam kan sayımı, idrar testi, kan kimyası yapılır.

Yapılan testlerde tespit edilen eritrosit sedimantasyon hızının fazla olduğunun görülmesi vücutta normal dışı bir iltihaba işaret eder.

Vücutta kompleman seviyeleri, yani C3, C4 normalden az çıkarsa, bu durum lupus haftalığının şiddetlendiğini gösterir.

Hastaya yapılan anti nükleer antikor testinin (ANA) pozitif çıkması da lupus hastalığının varlığını gösterir. Fakat kişinin anti nükleer antikor testinin pozitif çıkması vücuttaki başka sorunlardan da kaynaklanabileceği için bunu direkt olarak lupus teşhisi olarak yorumlamamakta fayda var.

Lupus teşhisi için Anti-dsDNA, anti-SM, anti-RNP, anti Ro (SSA), anti-La (SSB) gibi başka antikor testleri de yapılabilir. Bu testlerin bir tanesi ya da daha fazlasının pozitif olması da lupus hastalığına işaret edebilir.

Lupus tanısında yukarıdakilere ek olarak deri veya böbrek biyopsisi de uygulanabilir. Tüm bu test, tahlil ve muayeneler sonucunda lupus tanısı konabilir.

Lupus hastalığı neden olur?

hamilelik-4

Lupus hastalığı aslında gebelikte çok sık görülen bir sorun değildir. Ancak var olduğunda anne adayının ve bebeğin yaşamı için risk oluşturabilir. Lupusa sebep olan etkenler tam olarak bilinmemekle birlikte, kişinin bazı genlerinin bağışıklık sisteminin işleyişini etkileyerek bu hastalığın oluşmasına ortam hazırladığı düşünülmektedir. Bununla birlikte aşırı maruz kalınan güneş ışığı, mononükleoz (öpücük hastalığı), viral enfeksiyonlar gibi diğer faktörlerin lupus hastalığına sebep olabildiği bilinmektedir. Lupus hastalığının ortaya çıkmasında etkili olan faktörler, her lupus hastasında farklı işlemekte, birinde etkili olan durum diğer hastayı etkilememektedir.

Lupus (SLE) kimlerde görülür?

Bir tür bağışıklık sistemi sorunu olan lupus hastalığı, 15 ve 64 yaşları arasındaki kadınların yaklaşık 700’de 1’inde görülmektedir. Daha çok 20 – 40 yaşlar arasındaki kadınlarda görülen bu hastalık, zenci kadınlarda, 254 kadında 1 görülmektedir. Lupus hastalığının cinsiyetler arasında görülme sıklığı değerlendirildiğinde ise kadınlarda erkeklere kıyasla daha sık görüldüğü bilinmektedir.

Lupusun hamilelik sürecine etkileri nelerdir?

hamilelik-1

Gebelik isteyen kadınların lupus hastalığına dair komplikasyonlar ve riskler hakkında tam olarak fikir sahibi olabilmesi önemlidir. Gebelik planlayan kadınlar, gebelik başlamadan önce gerekli testleri, muayeneleri yaptırmalı ve doktorun yönlendirmesi ile önlemleri almalıdır. Özellikle de lupus gibi bağışıklık sistemiyle ilgili sorunların tespit edilmesi durumunda anne adayının ve bebeğin sağlığı üzerindeki sonuçları tahmin edilerek davranılmalıdır.

Bağışıklık sistemi sorunu olan lupusun varlığı ya da daha önceden geçirilmiş olması geçmiş yıllarda gebelik için ciddi bir sorun, risk barındırmakta ve bu hastalara gebelik önerilmemekteydi. Ancak son yıllardaki gelişmeler ışığında bu katı görüş az da olsa kırılmış durumdadır. Her ne kadar lupus hastalığın hem anne hem de bebek için oluşturacağı riskler halen ciddiyetini koruyor olsa da, günümüzde başarılı ve güvenli bir gebelik dönemi geçirmek de mümkündür. Bu bağlamda lupus hastalığı yaşayan çoğu kadın, düzenli kontrol ve izleme sayesinde normal bir hamilelik dönemi geçirebiliyor ve sağlıklı bir bebek sahibi olabiliyor. Fakat bunun için hamile kalmadan önce anne adayının doktoruyla birlikte yeterli planlama yapmış ve gerekli tıbbi yardımı almış olması gerekmektedir.

Lupus hastalığında plansız gebelik riskli midir?

Lupus (SLE ) hastalığında plansız bir gebelik ciddi risk taşımaktadır. Bu bakımdan uzmanlar plansız hamileliğe izin vermezler. Öncelikle lupus hastalığında kontrolsüz bir gebelikte; hastanın o dönem içinde aldığı çeşitli ilaçlar bebek için çok ciddi risk yaratabilir. Bunun yanında gebelik gerçekleştiği dönem hastalığın çok ciddi seyrettiği bir dönemse yaşanan komplikasyonların da şiddeti artar. Bu durumda hem anne adayının hem de bebeğin göreceği zarar da artar. Bunlardan dolayı lupuslu hastanın tedavi tam olarak gerçekleşinceye kadar çok ciddi bir doğum kontrol yöntemi kullanması önemlidir. Gebelik isteyen kadınların tedaviye genel olarak içerisinde estrojen bulunan doğum kontrol haplarını kullanmaları sakıncalı olabilir. Ancak bu konuda en doğru kararı hastayı takip eden doktor verecektir.

Lupus hastalığı gebeliğe engel midir?

hamilelik-2

Lupus hastalığı, kadının üreme yeteneğini azaltan, düşüren ya da engelleyen bir hastalık değildir. Ancak lupus hastalığı için kullanılan ilaçlar anne adayının gebe kalmasını zorlaştırabilir. Tedavi döneminde gebe kalınması durumunda yukarıda anlatıldığı gibi komplikasyonlar artabilir, bebek ve anne adayının sağlığı tehlikeye girebilir. Bu bakımdan lupus hastası olan kadınlarda hastalık gebelikten önce kontrol altına alınırsa, risksiz, sorunsuz bir gebelik geçirmek mümkün olabilir.

Gebelikte lupus hangi riskleri yaratır?

  • Zaten hipertansiyon hastası olan anne adayları, bir de lupusla mücadele ediyorsa gebelikte idrarındaki protein içeriğinde artış olabilir.
  • Gebelikte idrarda proteinin artması düşük yapma riskini artırır.
  • Erken doğum riski söz konusu olabilir.
  • Doğum sancıları normalden çok daha erken yaşanabilir.
  • Lupus hastalığının tedavisinde kullanılan ilaçlar bebekte doğum kusurları riskini arttırabilir.
  • Gebelik zehirlenmesi yaşanabilir.
  • Bebeğin zihinsel ve fiziksel gelişimi sekteye uğrayabilir.
  • Bebek normalden daha düşük ağırlıkla doğabilir.
  • Hem lupus hem de tedavide kullanılan ilaçlar, plasentada kan pıhtılaşması sorununa sebep olabilir. Bu gibi bir durumda da kan pıhtıları, bebeğin beslenme ve oksijen kaynağı ile karışabilir.
  • Gebelik süresince bir ya ad birkaç kez hastanede yatarak kontrol altında kalmak gerekebilir.
  • Bazı lupus hastası anne adaylarında “antifosfolipid sendromu” diye ifade edilen, ikinci bir hastalık daha görülebiliyor. Böyle bir durum ortaya çıkarsa kadında; tekrarlayan düşükler veya ölü doğumlar yaşanabiliyor.
  • Lupus hastalığı ya da tedavide kullanılan ilaçların bir sonucu olarak annenin kanında bazı yapısal değişimler, özel proteinlerin ortaya çıkabiliyor. Bu tür bir durumda bebekte kalp anomalileri, işlev bozuklukları da olabilir. lupus hastası anne adayının bebeğinde kalp blokları ve kalp anomalileri ile karşılaşılabilir.
  • Lupus hastası anne adaylarının cildinde bazı değişiklikler olabilir. Bu bağlamda anne adayının avuç içinde kızarıklık ve döküntü en sık olarak yaşanan sorunlardır.
  • Lupus, artrite neden olabilen ve hamilelik dönemi içerisinde anne adayında eklem ağrılarına da sebep olabilen bir hastalıktır. Bu bakımdan gebelikte normal dışı bir eklem ağrısı durumunda lupustan şüphe edilebilir.
  • Lupus, vücutta iltihabik durumlara sebep olabilen bir bağışıklık sistemi hastalığıdır.  Bu bakımdan lupus sorununda en çok etkilenen organlardan birisi akciğerlerdir. Anne adaylarının nefes darlığı, nefes alıp vermede güçlük yaşama riskleri yüksektir.

Lupus hastalığı ile ilgili bilinmesi gerekenler

  • Lupus hastalığı tanısı konan kadınlar, tedavi tamamlanıncaya kadar gebelikten korunmak için çok etki bir doğum kontrol yöntemi kullanmalılar.
  • Lupus tedavisi sontasında gebe kalmak isteyen kadınlarda doktorlar, hamile kalınmadan önceki dönemde lupus hastalığının son 6 aydaki seyrini takip etmeliler.
  • Lupus hastalığı olan ya da daha önceden lupus hastalığı tedavisi görmüş olan kadınlar gebelik için, yüksek riskli gebelikler konusunda deneyimli bir kadın doğum uzmanının kontrolü altında olmalılar.
  • Doktor aksini söylemediği sürece en az ayda bir kez anne adayı tedavi ekibi ve gebeliği takip eden doktorla düzenli olarak görüşmeli, muayeneler yapılmalı ve her türlü normal dışı durumla ilgili iletişim halinde olunmalıdır.
  • Lupus hastalığının aktiflik derecesinde her hangi bir artış olup olmadığını tespit etmek için idrar ve kan testi içeren rutin taramalar aksatılmamalı, düzenli olarak yapılmalıdır.

Günümüzde lupus hastası olan kadınların düzeni kontrol ve takip ile güvenli ve sorunsuz bir gebelik geçirmesi mümkün olmaktadır. Ancak bunun için gebelik boyunca lupus komplikasyonları çok ciddi bir düzen içinde izlenmelidir.

Lupus (SLE) hastalığı nasıl tedavi edilir?

Lupus hastalığı kendi içinde pek çok semptomu, komplikasyonu barındıran ve hastaya özel değişkenler içeren bir hastalıktır. Bu bakımdan tıpkı belirtileri ve teşhisinin kişiye özgü özellikler içermesi gibi tedavide hastaya göre değişiklik gösterebilmektedir. Lupus hastasının yaşadığı şikayetlere göre farklı tedavi ve hastalığın seviyesine göre farklı önlemler söz konusu olabilir. Ancak bu konudaki genel yaklaşım daha çok kortizon kullanımı şeklindedir. Tedavide kullanılması gereken ilaçlar göz önünde bulundurulduğunda lupus teşhisi konan kadının tedavi bitinceye kadar gebe kalmaması en doğru yaklaşımdır.  Lupus hastası olup da gebe kalan kadınlar ise gebelik süresince özel bir bakıma, tedavi sürecine ihtiyaç duyarlar.

Lupus (SLE) hastalığına genel bir bakış!

Lupus (SLE) hastalığı gebelik dışında ve gebelik döneminde hastada ciddi komplikasyonlara sebep olabilmektedir. Bu bakımdan kesinlikle lupus hastalarının düzenli olarak tedavi edilmesi ve kontrol altında tutulması esastır. Gebelik döneminde lupus hastalığı vakalarında ise ciddi ve aktif böbrek sorunlarının görülmediği durumlarda ve bebeğe zarar verebilecek bir ilaç tedavisine gerek duyulmadığında sorun yaşanmaz. Lupus tedavi ilaçlarının kullanılmadığı bir süreçte gebe kalan kadınlar sorunsuz ve güvenli bir gebelik süreci geçirebilirler.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.