Normal üreme fonksiyonlarına sahip olan üreme çağındaki bir kadın, 28 günde bir adet olmaktadır. Kadının adet kanaması başladıktan 28 gün sonra bir sonraki adet kanaması başlar. Buradaki süre kesinlikle kanama bittikten sonra değil, kanamanın başladığı günden itibaren hesaplanır. Ancak her kadının hormonsal dengesi, fiziksel ve psikolojik özellikleri de adet döngüsünde etkili olduğu için bu 28 günlük süre birkaç gün artabilir ya da azalabilir. Bu bağlamda iki adet kanamasının başlangıcı arasındaki süre ortalama 21-35 gün şeklindedir. Fakat iki adet kanaması arasındaki zaman diliminin 21 günden kısa ya da 35 günden uzun sürmesi normal kabul edilmez ve bir sorunun varlığına işaret eder.

Adet kanaması neden olur?

Her kız bebek belli bir sayıda yumurta rezervi ile dünyaya gelmektedir. Doğuştan sahip olunan bu yumurtalar zaman içinde belli bir miktarda azalır. Kız çocuk ergenliğe girdiğinden menopoza girinceye kadar ki süre içinde de ayda bir kez adet kanaması görür. Burada genç kız yumurtlama dönemi içine irdiğinde yumurtalıklarından bir yumurta folikülden çıkar ve rahme doğru ilerler. İşte bu dönem içinde eğer korumasız bir cinsel ilişki yaşanırsa ve folikülden çıkan yumurta spermle karşılaşırsa döllenme gerçekleşir ve gebelik oluşur. Bu olası gebeliğin rahme, rahim duvarına tutunabilmesi için de, kadının hormonları rahim duvarını kalınlaştırarak gebeliğe hazırlar. Yumurtlamadan önce başlayan bu rahim duvarının kalınlaştırılması işlemi, yumurtlama ile birlikte sona erer. Bu süreçte eğer yumurta ve sperm karşılaşmadıysa, bir embriyo oluşmadıysa, vücut kalınlaşan bu rahim duvarını incelterek dışarı atma eğilimindedir. Kadınların adet kanaması şeklinde yaşadıkları bu durum, kalınlaşan rahim duvarının pul pul dökülerek vücuttan atılmasıdır. Bu sayede rahim duvarı bir sonraki yumurtlama için temizlenmiş olur, yeni bir gebelik için yeniden kalınlaşacak hale gelir.

Adet kanaması neden düzensiz olur?

Adet kanamasının her ay düzenli olarak seyretmesi kadının vücudundaki pek çok fonksiyonun, üreme işlevinin sorunsuz ilerlediğinin en önemli işaretlerinden birisidir. Düzenli bir adet dönemi kadınlık hormonlarının istenen şekilde salgılandığını, üreme organlarının olası bir gebeliğe hazır olduğunu gösteren etkenlerdir. Kadının adetinin normal bir döngü içinde olabilmesi için öncelikle adet görmeyi sağlayan hormonların dengeli bir şekilde salgılanması gerekmektedir. Ancak kadının yaşadığı aşırı stres, kullandığı doğum kontrol hapları, rahimde oluşan polip ve miyomlar, endometriozis (rahmi kaplayan dokunun rahim dışında oluşması, yayılması), iltihaplı pelvik rahatsızlıklar, Polikistik Over Sendromu, yumurtalık yetmezliği, aşırı zayıf ya da kilolu olma gibi daha pek çok sorun kadının normal düzende adet görmesine engel olabilir.

Normal şartlar altında adet döneminde yumurtlama ne zaman olur?

Bir kadının gebe kalma ihtimalinin en yüksek olduğu dönem yumurtlama dönemidir. Çünkü bu dönem içinde yumurta folikülünden çıkar ve spermle birleşip döllenmeyi gerçekleştirmek için hazırdır. Yumurtlama süreci, kadının adet döngüsünden 14 gün önce gerçekleşmektedir. Kadının adet döneminin 28 gün sürdüğünü, yani 28 günde bir adet olduğunu düşünürsek; yumurtlama süreci, en son adetin başladığı günden itibaren sayıldığında 14. günde gerçekleşmektedir. Fakat adet döngüsü 30 günde bir olan kadının ise en son adet kanamsının başladığı günden itibaren sayıldığında 16 gün sonra olacaktır. Eğer adet döngüsü 35 günde bir gerçekleşiyorsa, adet başladıktan sonraki 21. günde yumurtlama süreci başlamış olur. İşte bu sınırlar dışında oluşan yumurtlamada bir şeylerin yanlış, ters ya da sorunlu gittiğini söylemek mümkündür.

Geç yumurtlama nedir?

Yukarıda bahsedilen normal yumurtlama süreci doğrultusunda adet dönemi 28 günde bir olan kadının, yumurtlaması beklenen güne göre gecikirse, adet kanması da gecikir. Çünkü ancak ve ancak yumurtlama gerçekleştiğinde adet kanaması olması mümkündür. Bu bağlamda 28 günde bir adet gören kadında yumurtlama gerçekleştikten 14 gün sonra adet kanaması başlar. Adet dönemleri hep düzenli olan kadının adeti, beklediği güne göre geç başlarsa o ay yumurtlamanın geç olduğu düşünülebilir.

Geç yumurtlama ya da geç döllenme olursa gebelik haftası yanlış mı tahmin edilir?

Kadının normal yumurtlama sürecinde olduğu bir durumda gebelik haftasını tahmin etmek çok kolaydır. Ancak o ay geç yumurtlayan kadın gebe kalırsa adet görmez. Bu bakımdan da geç yumurtlama olduğunun da fark edilmesi mümkün değildir. Ancak geç yumurtlama ile gebe kalan kadının adet tarihinin ilk gününe göre hesaplanan gebelik haftası, doktorun ultrasonda gördüğü gebelik haftasından fazla çıkabilir. Fakat düzenli yumurtlama ile gerçekleşen gebeliklerde de gebeliğin başlangıcını tahmin etmede birkaç günlük yanılma olabiliyor. Geç yumurtlama durumunda ise gebelik haftasındaki tahmini yanılma ise yaklaşık olarak 1 hafta civarındadır. Her ne kadar gebeliğin haftalarını hesaplarken son adetin başladığı gün baz alınsa da, aslında bu daha çok son adetle değil de, yumurtlamanın yani döllenmenin gerçekleştiği günle bağlantılıdır. Çünkü gebelik, döllenmenin gerçekleştiği günden sonra büyümeye ve gelişmeye başlar.

Normal şartlar altında son adetin başlangıcı ile yumurtlama arasında yaklaşık olarak 2 haftalık bir fark olur. Bu bakımdan gebelik haftası hesaplanırken de bu iki hafta çıkarılarak ortalama bir gebelik haftası belirlenir. Bu bakımdan da geç yumurtlama olması durumunda gebelik haftası hesaplanırken çok fazla sorun olmaz. Zaten bu problem sebebiyle her gebelik haftası, bu ihtimal dahilinde hesaplanır. Eğer geç döllenme olmuşsa adetin başlangıcı ile yumurtlama arasında ortalama 2 değil, 3 haftalık bir süre olacaktır. Son adete göre hesaplanan gebelik haftası da yaklaşık 1 hafta büyük çıkacaktır. Bu sebeple bazı gebeliklerde doktorun ultrasonla tahmin ettiği gebelik haftası ile kadının son adete göre hesapladığı gebelik haftası arasında 1 haftalık bir uyumsuzluk çıkabilir. Ancak böyle bir durumda ultrason verileri göz önünde bulundurulur ve gebelik doğum takipleri de buna göre değerlendirilir.

Basit bir hesaplama ile 30 günde bir adet olan kadın, normal yumurtlama ve döllenme ile gebe kaldığında, son adet tarihine göre gebelik haftası 8 hafta çıkmış olsun. Bu kadında geç döllenme söz konusu olursa, son adet tarihine göre kadın 7 haftalık hamile görülecektir. Ancak kadın aslında kadın 6 haftalık hamiledir. Çünkü beklenene göre döllenme bir hafta gecikmiştir.  Böyle vakalarda son adet tarihini değil ultrasonla ölçülen gebelik haftasını doğru kabul etmek daha gerçekçi olur. Bu sebeple doktorlar gebelik haftalarını hesaplarken bu durumu da göze alır.

Geç döllenme her hangi bir soruna yol açar mı?

Geç döllenme ya da geç yumurtlama aslında sadece gebeliğin biraz gecikmesi şeklinde bir sonuç doğurur. Ancak bebek sahibi olmak isteyen çift yumurtlama günlerini takip ederek cinsel ilişkiye giriyorsa bu durumda gebe kalmak daha uzun sürebilir. Ancak gebelik zaten söz konusu ise; geç döllenmiş olması gebeliğin üzerinde herhangi bir olumsuzluğa yol açmaz. Geç döllenme ne anne adayı ne de bebek için her hangi bir sorun yaratmaz, düşük, kanama ya da diğer sorunlara sebep olmaz. Zaten doktor, ultrason verilerine göre hareket edecek, gebelik haftasını ona göre hesaplayacaktır.