Progesteron Hormonu

Kadınlarda ön hipofiz bezinden salgılanan LH hormonu kontrolünde, yumurtalıklardan salgılanan hormona progesteron adı verilir. Progesteron; cinsiyet hormonudur. Düzenli olarak her ay rahmi hamileliğe hazırlamak için rahim iç tabakasını yani endometirumu kalınlaştırır. Gebeliğin 2 ayından itibaren progesteron onu hiç olmadığı kadar yükselir. Adet kanaması başladığında ise progesteron oranları düşmeye başlar. Kullanılan doğum kontrol hapları ise progesteron hormonunun sentetik halleridir. Progesteron, yumurtalıklardan salgılanmaktadır. Bu sebeple de cinsiyet hormonu olarak bilinir. Ön hipofizden salgılanmakta olan lutein yapıcı hormonun kontrolü ile salgılanmaktadır.

Progesteron, östrojenin etkilerini bastırır. Bu sayede östrojenle beraber çeşitli değişimlere yol açar. Döl yatağı, rahim kas dokusun uyarılını en aza indirir. Bu sayede kasılmalar kontrol altında tutulur. Bu salgının artması da kasılmaların azalması ile olmaktadır. Döl yatağının ağzında yer alan serviks bezlerinin salgısunun birleşmesi sayesinde döl yatağında döllenmiş olan yumurta daha kolay şekilde rahme yerleşir.

Progesteron testi nedir? Ne işe yarar?

Progesteron hormonunun değerlendirilmesi için uygulanan bir test olan progesteron, kan tahlili sonucunda ortaya çıkar. Yapılan testin sonucuna göre rahimde yumurtlama olup olmadığı tespit edilir. Testin sonucuna göre yumurtlamanın mevcudiyeti tespit edilir. Test neticesinde 10 ng/mg ve üstünde çıkması durumunda yumurtlama olduğu anlaşılabilir. Bununla beraber kısırlığa yol açan faktörlerden olan ve progesteronun düşmesine yol açan luteal faz defekti problemlerinin tespit edilmesi durumunda da progesteron testi yapılabilir.

Progesteron ölçümü (tahlil) hangi durumlarda yapılır?

• Kısırlık tedavilerinde yumurtlamanın olup olmadığını anlamak için progesteron seviyesindeki düşüklük tespit edilir.
• Dış gebelikten şüphe duyulursa dış gebelik olup olmadığını anlamak için test yapılabilir.

Hangi durumlarda Progesteron kullanılması sakıncalıdır?

• Kadının hamile olması durumunda,
• Emzirme döneminde,
• Meme kanseri teşhisi almış olan kadınlarda,
• Depresyon tedavisi için ilaç kullananlarda,
• Damar hastalığı öyküsü olanlar,
• Karaciğer hastalığı olan kadınlarda,
• Adet dönemi ile alakalı vajinal kanama var ise bu durumlarda Progesteron kullanılmamalıdır.

Progesteron değerleri nelerdir?

Progesteron değerleri yapılan testler sonucunda farklı dönemlerde farklı sonuçların ortaya çıkmasına yol açabilir. Şayet adet döneminin ilk yarısında progesteron testi yapılırsa, değerlerin yüksek çıktığı görülecektir.

Normal kabul edilen değerler ise:

Erkeklerde;

0.1-1 ng/ml

Kadınlarda:

• Faliküler Faz: 0.2-1.4 ng/ml
• Luteal Faz: 4-25 ng/ml
• Menopoz: 0.1-1 ng/ml

Progesteron düşüklüğüne yol açan faktörler ise:

• Gebelik,
• Adregenital sendrom,
• Cushing sendromu.

Progesteron seviyesinin yüksek olmasına yol açan faktörler ise:

• Turner sendromu
• Yumurtlamanın gerçekleşmediği düzensiz adetler
• Hipofiz besinleri

Progesteron hormonunun kadın vücudundaki etkileri:

• Vajen epitelinde glikojen biriktirmesini azaltmayı sağlar. Bu sayede vajenin doğal pH dengesi korunur. Alkali ortam oluşur.
• Servikal mukusun kalınlaşmasını sağlar. Bu sayede pH oranını azaltır ve asitleştirir. Bu durum hamilelik durumunu güçleştirebilir.
• Endometrium gland ile stromasında antiproliferatif etki gösterir.
• Endometriumda östrojen reseptörün ortaya çıkışını engeller.
• Memelerde lobüler ve alveolar doku gelişimini arttırır.

Progesteron ilaçları (progestin) hangi durumlarda kullanılır?

• Düşüklerin tedavisinde,
• Habitüel abortus,
• Preterm eylem (erken doğum) proflaksisi,
• İnfertilite (kısırlık) tedavisi ile birlikte IVF (tüp bebek) tedavileri,
• Adet düzensizliğinin tedavisinde,
• PCOS (Polikistik over sendromu),
• Endometrial hiperplazi,
• Adeti ertelemek için,
• Katameniel epilepsi,
• İstenmeyen gebeliklerin önlenmesi için doğum kontrol hapları içerisinde,
• Acil kontrasepsiyon sebebiyle,
• Hiç adet görememe durumunda kullanılabilir.

Progesteron:

• Anne adayının rahmini döllenen yumurta için uygun şartlara getirir.
• Gebeliğin devam etmesini sağlar.
• Memelerde süt üretimini destekler.
• Erkeklerin sperm üretimine yardımcı olur.
• Kanın pıhtılaşmasını engeller.
• Kolajen üretimini destekler.
• Kas ve kemiklerin kuvvetli kalmasına yardımcı olur.

Normal progesteron değerleri kaç olmalı?

• Yumurtlama öncesinde: 1 ng/mL’den daha az
• Adet döngüsünün ortasında: 5 – 20 ng/mL
• Menopoz sonrasında: 1 ng/mL’den daha az
• Hamileliğin ilk üçte birlik kısmında: 11,2 – 90 ng/mL
• Hamileliğin ikinci üçte birlik kısmında: 25,6 – 89,4 ng/mL
• Hamileliğin son üçte birlik kısmında: 48 – 300 (veya fazlası) ng/mL

Progesteron yüksekliği ne anlama gelir?

Progesteron hormonu hamilelik ve yumurtlama döneminde yüksek izlenmektedir. Bu gerekçeler dışında herhangi bir sebepten progesteron hormonu yükseliyorsa ciddi hastalıkların belirtisi olabilir.

Progesteron hormonu neden yükselir?

1) Hamilelik

Progesteron, rahim duvarının kalınlaşmasına yardım etmektedir. Bu sayede de hamile kalmayı kolaylaştıran ve devamlılığın sağlanması için yardımcı olan hormonlardan biridir. Hamilelik döneminde progesteron hormonu yükselir.

2) İlaçlar

Kullanılan doğum kontrol hapları ya da hormon tedavileri, progesteron seviyelerinde dalgalanmalara yol açabilir.

3) Kanser türleri:

• Böbreküstü bezi kanseri
• Meme kanseri
• Koryonepitelyom: Nadir bir tür yumurtalık kanseri, yağ yumurtalık tümörü

4) Konjenital Adrenal Hiperplazi

Böbreküstü bezlerinde meydana gelen bir hastalık olan konjenital adrenal hiperplazi, enzim eksiklikleri kaynaklıdır. Kilo kaybı, ergenliğe erken yaşta girilmesi gibi belirtilere yol açabilir.

Progesteron düşüklüğü ne demek?

Progesteron hormonu yumurtlama ya da hamilelik dışında kalan zamanlarda düşmektedir. Anormal progesteron düşüklüğü ise yumurtlama ile ilgili problemlerin habercisidir. Özellikle de düzensiz adet görülmesi, kanamaların şiddetli olması gibi problemler buna işaret edebilir.

Progesteron düşüklüğüne yol açan faktörler nelerdir?

1) Menopoz

Menopoz dönemi birçok hormonal değişimin yaşandığı bir süreçtir. Bu durumda da progesteron hormonunda düşüş meydana gelebilir.

2) Dış gebelik

Dış gebelik, gebeliğin rahim dışında farklı bir yere yerleşmesi sonucunda meydana gelmektedir. Genellikle dış gebelik fallop tüplerine yerleşir. Bu durumda da progesteron hormonunda düşüş meydana gelebilir.

3) Fallop tüpü iltihapları

Fallop tüpü iltihapları çeşitli sebeplerle meydana gelebilir. Bu sebepler ise:

• Yumurtalıkların hareketini kısıtlayan darbeler,travmalar,
• Pelvik bölgeye yapılmış cerrahi müdahaleler,
• Fallop tüpündeki doğumsal anomaliler. Bu durumda da progesteron hormonunda düşüş meydana gelebilir.

4) Yumurtlama ile ilgili sorunlar

Progesteron hormonunun düşmesi, yumurtalıkların olgunlaşmış bir yumurta üretememesine yol açabilir. Bu durumda da progesteron hormonunda düşüş meydana gelebilir.

• Polikistik over sendromu
• Yumurtalık kistleri ve tümörleri
• Çikolata kisti

5) Gebeliğin düşükle sonuçlanması

Düşüğün ilk belirtileri vajinal kanama ve lekelenmelerdir. Bebeğin aldırılması ya da düşükle sonuçlanan gebeliklerden sonra progesteron seviyesinde düşüş görülür.

6) Hipogonadizm

Testislerde ya da yumurtalıklarda meydana gelen fonksiyon yetersizliği olan hipogonadizm, cinsellik hormonlarının ve progesteron hormonunun düşmesine yol açar.

7) Preeklampsi

Gebelik zehirlenmesi olan preeklampsi, bebeğin eşinden salgılanan çeşitli toksin etkili maddelerin damarlara zarar vermesi sonucu meydana gelmektedir. Hafif ya da orta şiddette görülebilir. Preeklampsi progesteron düşüklüğüne yol açar.

8) Sigara

Sigara kullanımı, vücuttaki progesteron alıcılarını kapatmaktadır. Vücudun ihtiyaç duyduğu progesteronu alamaması sebebiyle vücutta progesteron düşüklüğü meydana gelebilir. Bu sebeple de sigara kullanan kişiler daha erken menopoza gitmektedir.