Kısırlık Çeşitleri Nelerdir?

Kısırlık, günümüzde kadın ve erkeklerde yaygın olarak görülebilen ve çiftlerin doğal yollardan çocuk sahibi olmasını etkileyen oldukça önemli sağlık sorunlarının başında gelmektedir. Günümüzde her 100 çiftten 15’i, kısırlık sorunu sebebiyle çocuk sahibi olamamaktadır. Beslenme düzeni, stres, sigara kullanımı, yaşın ilerlemesi, çalışma ortamı ve diğer dış faktörler kısırlığı tetikleyebilmektedir.

Kısırlık; kadının 35 yaşından küçük olması durumunda, bir sene boyunca düzenli ve korunmasız cinsel ilişkiye rağmen gebelik sağlayamadığı durumlarda akla gelen sorundur. Ancak sağlıklı bir çiftin, bir adet döngüsü içerisinde gebe kalma şansı yalnızca %25 olduğu için bir sene doğal yollardan gebelik için beklenmelidir. Ancak anne adayının cinsel hastalığı, enfeksiyon ya da polikistik over sendromu gibi hastalıkları mevcut ise bir sene beklenmeden bir uzmana başvurulabilir.

Kadının 35 yaşından büyük olması durumunda ise doğal yollardan gebelik için yalnızca 6 ay beklenmeli ve daha sonra gebelik sağlanamıyorsa mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır.

Kısırlık neden olur?

Kısırlık günümüzde oldukça yaygın bir sorundur. Bununla beraber kısırlığa yol açabilen birçok faktör bulunmaktadır. Bu faktörler arasında kısırlığa hangi etkenin yol açtığını tespit etmek için titiz bir çalışma gerekmektedir. Çifte kısırlık araştırmaları eş zamanlı olarak yapılmalıdır. Baba adayın sperm analizi ve gerekli durumlarda ürolojik muayene yapılabilir. Kadınlarda ise kısırlık birçok faktörden kaynaklanabileceği için araştırma daha detaylı yapılmaktadır. Çifte yapılan araştırmalar sonuncunda kısırlığa yol açan faktör tespit edilir ve en doğru tedavi yöntemine karar verilir.

Günümüzde teknolojik imkanların gelişmesi sayesinde kısırlık sorunlarının %80’i tüp bebek gibi yardımcı üreme yöntemleri ile çözülebilmektedir. Çiftlerin uygun zamanda, doğru bir tüp bebek merkezine başvurulmalıdır. Bu sayede kısırlığa yol açan faktörler en doğru şekilde tespit edilebilir ve en doğru tedavi yöntemi uygulanabilir.

Kısırlık (infertilite) çeşitleri nelerdir?

Kısırlık erkeklerin %45’inde, kadınların da %45’inde görülen, doğal yollardan gebe kalamama sorunudur. Geriye kalan %10’luk kısımda ise yapılan muayene ve tetkiklere rağmen kısırlığa yol açabilecek herhangi bir sorun tespit edilememiştir. Ancak çiftin doğal yollarda çocuğu olmamaktadır. Bu durum açıklanamayan kısırlık olarak ifade edilmektedir. Bazı çiftlerde kısırlık sorunu iki taraf kaynaklı olabilir. Kısırlık sorunu sebebiyle tüp bebek tedavisine başvuran çiftlere ilk olarak kısırlık çeşidinin belirlenmesi için araştırmalar uygulanmaktadır.

• Geçici infertilite (enfertilite)

Erkek adaya ait sperm hücresi, anne adayının yumurta hücresini dölleyebilecek yetide olmayabilir. Ya da erkeğin kaliteli spermi olmayabilir. Sperm sayısı, gebelik için yeterli olmayabilir. Bu durumda anne adayı gebe kalsa dahi düşükle sonuçlanacaktır. Bu tür vakalar tüp bebek tedavisi ile çocuk sahibi olabilmekle beraber, sorunun kesin olarak çözümü olmadığı için 2. Çocuk isteminde yeniden tüp bebek tedavisine başvurulmasını gerektirmektedir.

• Primer infertilite

Özellikle yeni evli çiftlerde yaygın olarak görülen bir kısırlık çeşididir. Daha önce hiç hamilelik elde etmemiş çiftlerde görülmektedir. Biyolojik sorunlar kaynaklı olmayan ve tamamen psikolojik kökenli bir kısırlık çeşididir. Çift, ilk aylarda çocuk istiyorsa ve bu durum gerçekleşmiyorsa strese girerek kısır olduğunu düşebilir.  Yapılan araştırmalara göre yeni evlenen çiftlerin %30’u ilk 3 ay, %70’i 1 yıl, %80’ni 2 yıl ve %90’nın iki yılın sonunda çocuk sahibi olabilmektedir.

Bu sebeple de yeni evlenmiş olan çiftlerin çocuk sahibi olamama durumları normal kabul edilir. Anne adayının 35 yaşından küçük olması durumunda bekleme süresi uzatılabilir. Ancak anne adayının yaşı ileri ise bu durumda mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır.

• Sekonder infertilite

Çiftin daha önce çocuğu olmuştur ancak ilerleyen yıllarda doğal yollarda çocuk sahibi olamaz. Genellikle kadının yaşının ilerlemesi durumunda meydana gelen bir kısırlık çeşididir. Yapılan cerrahi operasyonlar ya da geçirilmiş hastalıklar kaynaklı olarak da yaşanabilir.  Sekonder infertilite yani sonradan kazanılmış kısırlık durumunda, genellikle yaşam tarzı kaynaklı olarak kısırlık ortaya çıktığı belirlenmiştir. Bunun dışında beslenme düzeninin yetersiz olması, enfeksiyonların tedavi edilmemesi, bazı cerrahi operasyonlar, yumurta rezervlerinin ve sperm üretimini etkileyen faktörler sonucunda sekonder infertilite görülmektedir.

• Kalıcı infertilite (sterilite)

Kadınlarda ve erkeklerde görülebilen, sebebinin açıklanamadığı ve tedavinin yapılamadığı bir kısırlık çeşididir.

Kadınlarda en sık karşılaşılan kısırlık nedenleri nelerdir?

Kadınlarda meydana gelen kısırlık sebepleri daha çeşitlidir. Ancak yaygın olarak görülen kısırlık sebepleri ise; yumurtalık rezervlerinin azalması, pelvik sistemde meydana gelen ve tedavi edilmeyen enfeksiyonlar, cinsel hastalıklar, yaşın ilerlemesi olarak sayılabilir. Genellikle yumurtla fonksiyonlarının bozulması kadınlarda kısırlığa yol açmaktadır.

Bunun dışında kadınlarda yaygın olarak görülen kısırlık sebepleri ise:

• Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
• Karın içi organlarda meydana gelen iltihaplı hastalıklar
• Genital sistemde yer alan enfeksiyon
• Hiperprolaktinemi (süt hormonu yüksekliği)
• Trioid hormon bozuklukları
• Anti sperm antikorlar
• Kadın hastalıkları
• Daha önceden geçirilmiş rahim ve yumurtalıklarla alakalı operasyonlar
• Kalıtımsal olarak doğuştan kanalların olmaması
• İleri yaş nedeni ile yumurta rezervlerinin azalması
• Bağışıklık sistemi hastalıkları, kadın kısırlığına neden olmaktadır.

Erkeklerde en sık karşılaşılan kısırlık nedenleri nelerdir?

Erkeklerin %30’unda sperm kalitesi ve sperm sayısı gebelik sağlamak için yetersizdir. Bunun dışında erkeklerin %1’lik oranında azospermi sorunu görülmektedir. Kısırlık kapsamında incelenen erkeklerin ise %15’inde azospermi mevcuttur. Azospermi menide hiç sperm bulunamamasıdır. Bu durumda baba adayının testilerinden Mikro TESE yöntemi ile doku örneği alınır. Alınan doku örneğinden sperm elde edilebilir. Bunun dışında morfolojik özellikler, hormonal denge, genetik hastalıklar, cinsel hastalıklar, geçirilmiş enfeksiyonlar da erkek kısırlığına yol açabilmektedir. Bunun dışında cinsel işlev bozukluğu nedeni ile retrograd ejekulasyon (geriye boşalma) ve hipospaidas (sertleşme sorunu) kısırlık sorunu olarak değerlendirilir.

Erkek kaynaklı kısırlık sorunları ise:

• Sperm sayısının yetersiz olması,
• Sperm hareketliliğin düşük olması,
• Sperm hücrelerinin kalitesiz olması,
• Sperm hücrelerinde morfolojik bozukluklar,
• Genetik hastalıklar,
• Hormonal dengesizlik,
• Sperm kanallarının tıkalı olması,
• Menide hiç sperm olmaması,
• Testislerle ilgili problemler,
• Cinsel ilişkiye girmeyi engelleyen problemler,
• Varikosel olarak sayılabilir.