Tüp bebek tedavisi oldukça başarılı sonuçlar elde edilen bir tedavidir. Ancak çiftler için elbette ki stresli, maddi ve manevi açıdan külfetli bir dönemdir. Ancak bebeğinizi kucağınıza alınca tüm kaygılar ve endişeler silinecektir. Tüp bebek tedavisine başlayan hastalar da tedaviye aktif olarak katılmak, başarı şansını arttırmak için yapabilecekleri en ufak ayrıntıya dahi dikkat ediyorlar. En yaygın olarak merak edilen sorulardan biri de embriyo aşamasından sonra neler yapabilecekleri, neleri yapmamaları gerektiği…

Çiftlerin hepsi için her aşamada geçerli olan kesin kuralımız, sigara ve alkolden uzak durmak şartı ve tüp bebek ilaçlarını düzenli olarak kullanmak tedaviye zaten yapabilecekleri en büyük katkılardır. Elbette ki bu kuralların dışında başarıyı arttırabilecekleri çeşitli soruları da sormaktadırlar. Bunlar:

• Embriyo transferi sonrası yatmalı mıyım?
• Embriyo transferi ardından cinsel ilişkide bulunmak sakıncalı mı?
• Embriyo transferi ardından spor yapabilir miyim?
• Embriyo transferi ardından işten izin almam gerekir mi?

1.Embriyo transferi sonrası yatmalı mıyım?

Tüp bebek tedavilerinin henüz yeni uygulanmaya başladığı zamanlarda standart uygulama, embriyonun endometriuma tutunamadan ‘düşmesini’ önlemek için embriyo transferi ardından anne adaylarına oldukça uzun bir yatak istirahati vermek idi. Ancak artık teknoloji gelişti ve embriyonun tutunma şansının yatmakla arttırılamayacağı öğrenildir.

Yapılan çeşitli araştırmalarda transfer ardından bir günden süre ile yatan ve bir saatten az yatan kadınlar kıyaslandı. İki tarafta da gebelik oranları açısından belirgin bir fark olmadığı anlaşıldı.

Yapılan çalışmalar göz önüne alındığında, kısa süreli ya da yatak istirahatinin tutunmayı olumlu ya da olumsuz etkilemediğini söyleyebiliriz. Ancak burada kadının psikolojisi ve neye inandığı oldukça önemlidir. Embriyonun bu şekilde tutunmasının engellenmeyeceğini bilmesine rağmen ayağa kalkmak istemiyorsa, zorlamak oldukça yanlıştır. Aynı şekilde kadını yatakta dinlenmeye zorlamak da öyle. Bu gibi durumlar anne adayının strese girmesine neden olabilir. Ve embriyo tutunmaları için kanıtlanmış olumsuz bir durum varsa, bu da stres faktörüdür.

2. Embryo transferinden sonra cinsel ilişkide bulunmak sakıncalı mıdır?

Tüp bebek tedavisine başlayan anne adayları, embriyo transferi ardından cinsel ilişkide bulunmanın tedaviyi kötü etkileyeceğini düşünür. Özellikle de orgazm anında embriyonun tutunmasının bozulacağı düşünülür. Kadınların büyük bir çoğu orgazm esnasında güçlü rahim kasılmaları yaşamaktadır. Bu da rahim içi basıncını arttırır.

Embriyo transferi ardından cinsel ilişki konusunda çeşitli araştırmalar ve çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmlardan bir tanesi cinsel ilişkide bulunan ve bulunmayan hastalar ile yapılmıştır. bu araştırmanın sonucunda cinsel ilişkinin tüp bebek tedavisinin başarısı üzerinde olumsuz bir etkisi olmadığı ortaya konmuştur. Hatta embriyo transferi ardından cinsel ilişkide bulunan kadınların, embryo tutunma şanslarının daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Bunun sebebi olarak da erkeğin menisi ile kadına geçen bağışıklık baskılayıcı çeşitli etkenlerdir. Bu maddeler sayesinde rahmin embriyonun reddedilme riskini azaltmış olmaktadır.

Embriyo transferi aşamasından sonra cinsel ilişkide bulunmanın, tüp bebek tedavisi programında olan kadınlar için sorun olabileceğini öne süren çalışmalar da mevcuttur.

– Birinci sebep olarak, kadının birden fazla korpus luteum içeren ve hiperstimülasyon sendromu (aşırı uyarılma) sebebiyle yumurtalıklarının büyümesi ve cinsel ilişki aşamasında yırtılma riskidir. Bu durumlarda kadın ağrı duyar hatta durum iç kanamaya kadar ciddileşebilir. Bundan dolayı da tedavi aşamasında yumurtalıklarında hiperstimülasyon sendromu (aşırı uyarılma) olan kişilerin cinsel ilişkide bulunmamaları önerilir.

– İkinci sebep olarak da, tüp bebek tedavisi esnasında cinsel ilişkide bulunulması neticesinde tüp bebek gebeliği ile beraber doğal bir gebeliğin de gerçekleşmesi olasılığıdır. Bu gibi ‘öncelikli gebelik durumlarının geliştiği görülmektedir. Fakat bu hastalarda doğal gebeliğin embriyo transferi aşamasından sonra değil, yumurta toplama öncesinde bulunulan cinsel ilişki neticesi gerçekleşmiş olması daha mantıklı bir açıklamadır.

Netice olaraki embriyo transferi ardından cinsel ilişkide bulunmak sakınca değil, faydalıdır. Ancak kadının herhangi bir rahim sorunu, pelvik ağrısı ya da rahatsızlığı yoksa.

3. Embriyo transferinden sonra egzersizlerime devam etmeli miyim?

Spor yapan anne adaylarının en merak ettiği sorulardan biri de budur. Spor ve egzersizle ilgili pek fazla araştırma olmasa da kişilerin hafif tempoda kendilerini çok yormayacakları sporlara devam etmesinde bir sakınc ayoktur. Özellikle yüzme ve yürüyüş, kişiyi dinç tutacaktır. Bu sporlar embriyonun tutunmasını engellemez.

Ancak haftalık olarak 4 saatten fazla, hızlı tempolu kardiyovasküler egzersiz yapmak düşük riskini arttırmaktadır. Hafif tempoda yapılan yoga, yürüyüş, spor gibi egzersizlerin herhangi bir sakıncası olduğu kanıtlanmamıştır.

– Egzersiz, gebeliğin oluşmasını birkaç farklı sebeple engelleyebilir. Birinci sebep, koşu ve temaslı sporlar gibi kişiyi yoran ve oldukça hızlı bir tempoda yapılan egzersizlerin oluşturduğu mekanik titreşimler, tutunmaya çalışan embryonun olumsuz etkilenmesine yol açabilir.

– İkinci sebep ise. hızlı tempolu egzersizler vücut ısısını yaklaşık olarak 2 dereceye kadar yükseltir. Bu vücut ısısı değişiklikleri, çeşitli olumsuzluklara yol açabilir. Bu sebeple de yükske tempolu sporlardan tedavi gebelik süresince uzak durmak gerekir.

4. Embriyo transferinden sonra izne çıkmalı mıyım?

Tüp bebek tedavisine başlayan çifler, embriyo transferi ardından izne ayrılmak isterler. Çalışmanın embriyonun tutunmasını engelleyeceğini düşünürler. Ancak yapılan çalışma ve araştırmalar, çalışmanın tüp bebek başarısını olumsuz yönde etkilemediğini ortaya koymuştur. Ancak elbette ki bu durum çalışma ortamı ile de oldukça yakından alakalıdır. Çalışma ortamı çok stresli ise ve sürekli bir koşuşturma içerisindeyseniz, bu stresten uzak durmak sizin yararınıza olacaktır. Stres faktörü tüp bebek başarısını olumsuz yönde etkileyebilmektedir.

Tüp bebek merkezlerinin hasta ile iletişimi

Tüp bebek tedavisine başlayan çiftler, endişeli ve kaygılıdır. Bu oldukça doğal bir durumdur. Özellikle de tüp bebek ile ilgili yeterli bilgiye sahip değillerse bu kaygıların stres ile beraber görülmesi oldukça kabul edilebilir. Bu sebeplerden dolayı da çiftler devamlı bir merak hali içindedir. Dolayısı ile merkezdeki uzmanlara birçok soruları vardır. Tüp bebek merkezi, bu konuda neler yapılabileceğini, stresin nasıl azalacağını ve tüp bebek aşamalarından sonra nelerin yapılıp, nelerin yapılamayacağını detaylıca anlatmaları gerekir. Eksik bilgi sebebi ile, örnek olarak transfer aşamasından sonra yataktan kalkan bir kadın endişelenmeye başlayabilir. Embriyonun rahme tutunmasını engellediğini düşünüp vicdan azabı çekebilir. Bu gibi olumsuz durumları engellemek amcıyla merkez, çifte doğru ve yeterli bilgiler vermelidir. Doktorunuz ile hiçbir şeyi konuşmaktan çekinmemelisiniz. Cinsel hayatınız ile ilgili sorular sorabilmelisiniz. Çiftler genellikle transfer aşamasından sonra cinsel ilişkide bulunmazlar. Bu konu ile ilgili konuşmaktan çekindikleri için de doğrusunu ve yanlışını bilemezler. Dolayısıyla güvendikleri ve konuşmaktan çekinmeyecekleri bir merkezi en başta tercih etmelerinin ne kadar önemli olduğu bir kez daha ortaya çıkar.

Tüm bu faktörlerden dolayı merkez ve hasta iletişimi oldukça sağlam olmalıdır. Çiftin endişeleri ve kaygılarını gidermek için her bilgiyi almaları gerekir. Sordukları soruların cevaplarından tatmin olan çiftler, evlerine gittiklerinde içleri rahat bir şekilde bekleme evresine geçebilirler. Ancak bu soruların cevaplarını öğrenemeyen çfitler, her hareketlerinde ”yanlış bir şey mi yapıyorum?” korkusu yaşayıp strese girerler.

Embryo transferinden sonra yapılması gerekenler?

• Embryo transferi ardından bir saat kadar yatak istirahati yapmak yeterli olacaktır.
• Embriyo transferi aşamasından sonra genellikle anne adayları iki gününü yatakta geçirirler. Embriyoların bu şekilde tutacağına inanırlar ancak yatak istirahati gebelik oranlarını arttıran bir faktör değildir. Uzun süre kendini yatağa hapis etmek, kadının psikolojisini bozabileceği için stres ortamı yaratabilir.
• Embryo transferi aşamasından sonra cinsel ilişkide bulunmak gebeliğin gerçekleşmesini olumsuz yönde etkilemez. Yapılan bazı çalışmalar, cinsel ilişkide bulunmanın gebelik şansını arttığını da ortaya koymaktadır.
• Günlük olarak hafif tempolu yarım saat yürüyüş yapmak embriyo transferi için olumsuz değildir. Aksine kişinin psikolojisine ve bedenine iyi gelecektir. Ancak haftalık olarak 4 saatten fazla yoğun bir şekilde kardiyovasküler egzersiz yapmak, tedaviyi olumsuz yönde etkiler. Düşük riskini arttırır.
• Embryo transferinin yapılmasından sonra kişilerin yoğun stresli bir ortamda bulunmaması, üreme sağlığı ile ilgili zarar görebilecekleri kimyasallara maruz kalmaması gerekir. İş ortamı böyle bir ortama sahip değilse, iş hayatı ve günlük yaşam normal olarak devam ettirilebilir.