Kadınların cinsel ilişki sırasında yaşadığı ağrı durumu tıp literatüründe disparoni olarak adlandırılmaktadır. Genellikle cinsel hayatın aktifleştiği ilk aylarda görülen bu durum, normal olarak kabul edilmektedir. Bu aylarda ortaya çıkan ağrı düzeyi, kimi kadında hafif bir şekilde seyrederken, cinsel birliktelik için yeterince hazır olamama durumunda şiddetini arttırabilir.

Ancak cinsel deneyimin üzerinden uzun bir süre geçmesine rağmen, kadınların aktif cinsel hayatında sonradan ortaya çıkmış ağrı ya da halen devam eden bir ağrı durumu söz konusu ise, mutlaka incelenmesi gereken tıbbi bir sorunun göstergesi olarak normal kabul edilmemektedir.

Kadınların ağrı cinsel ilişki nedenleri tedavi kapsamında belirleyici rol oynadığı için sınıflandırılmaktadır. İlk cinsel deneyimin başladığı yıllardan itibaren devam eden ağrı durumu birincil disparoni, sonraki yıllarda kazanılmış ağrı durumu ise, ikincil disparoni olarak tanımlanmaktadır. Tanı programında diğer belirleyici sınıflandırma ise, cinsel ilişki esnasında oluşan ağrı bölgesidir.

Cinsel ilişki sırasında vajinanın giriş kısmında meydana gelen ağrı yüzeysel disparoni, penisin vajina kanalına girmesi ile daha derin noktalarda meydana gelen ağrı durumu ise derin disparoni şeklinde ifade edilmektedir. Ağrılı cinsel ilişki nedenlerinin doğru teşhis edilmesi ve doğru tedavi seçeneği için bu bölgesel ağrı sınıflandırması, yol gösterici niteliğine sahiptir.

Bu nedenle öncelikle disparoni tipinin belirlenmesi, ne kadar süredir devam ettiği ve hangi bölgelerde hissedildiği baz alınarak, disparoniye neden olan hastalıklar belirlenmektedir. Disparoniye neden olan birçok faktör bulunmaktadır. Ancak bu bilgiler doğrultusunda ortaya çıkan ağrılı cinsel ilişki nedenleri aşağıdaki gibi olmaktadır:

Yüzeysel disparoni (vajina girişine bağlı) nedenleri nelerdir?

Genital enfeksiyonlar

Cinsel ilişki yolu ile bulaşan genital hastalıklar disparoni nedenleri arasında yer almaktadır. Özellikle Herpes Simpleks yani genital uçuk, genital bölgede oluşum gösteren ciddi bir lezyondur. Gerekli tedavinin yapılmaması sonucunda yayılarak, ağrılı cinsel ilişkiye ve diğer dönemlerde şiddetli ağrının yaşanmasına neden olabilmektedir.

Menopoz

Kadınların fizyolojik sisteminde meydana gelen köklü değişimler sonucunda vücudun bir takım sistemik döngüsünde şikayetler ortaya çıkmaktadır. Özellikle östrojen hormonun azalmasına bağlı olarak vajinayı nemli ve işlevsel kılan vajen sıvı salınımında meydana gelen azalma, cinsel birliktelik için uygun fonksiyonelliği sağlamamaktadır. Bu nedenle genital dokuların elastikliğini kaybetmesi ve vajinal kuruluk nedeni ile cinsel ilişki esnasında ağrı ve tahriş durumu söz konusu olabilir.

Kızlık zarı

Kızlık zarının doğuştan gelen yapısal pozisyonun sert ya da perdeli olması halinde ağrılı cinsel ilişkiye neden olabilmektedir.

Cinsel ilişki için hazır olmama

Kadınların ilk cinsel deneyimlerinde korku ve endişe halinin hakim olması nedeni ile cinsel birliktelik için vücudun uygun şartları hazırlamasına izin veremezler. Bu nedenle zorlu ve ağrılı cinsel birliktelik ortaya çıkmaktadır. Kadınların uyarılmasının ardından salgılanan hormonlar ve salgılar cinsel birliktelik için uygun ortamı hazırlamaktadır. Özellikle vajen sıvısının fonksiyonelliği, konforlu cinsel ilişki için aranan kriterdir.

Epizyotomi (doğum kesisi) nedenleri 

Kadınların uzun ve zorlu geçen doğum serüvenlerinde, vajina girişinde veya vajina içinde meydana gelen yırtılmalar epizyotomi ile restore edilmektedir. Ancak doğum kesisinin iyileşme sürecinde enfeksiyonel durumlar söz konusu olabilir. Enfeksiyonun tedavisinde bölgede oluşan doku kayıpları alanda deforme izlerine neden olarak, ağrılı cinsel ilişki sorunlarına yol açabilmektedir.

Derin disparoni (vajina içine bağlı) nedenleri nelerdir?

Tümör

Vajina içinde anormal doku davranışı olarak meydana gelen kist ve tümör gibi kitlesel oluşumlar, büyüyerek şiddetli ağrılara yol açabilir. Ayrıca anormal vajina kanamaları arasında yer almaktadır. Bu durum nadir görülen disparoni nedenlerinden olsa da, tümörün büyümesi halinde ciddi hastalıklar ortaya çıkmaktadır.

Alerjik reaksiyon

Bazı kadınlar prezervatifin ana malzemesi olan lateks maddesine karşı alerjik reaksiyon gösterebilir. Prezervatif temas ettiği bölgede ve vajina içerisinde meydana gelen ödem ve hassasiyet cinsel ilişki esnasında ağrıya neden olabilir.

Rektosel ve sistosel

Vajina arka duvarında yer alan kasların zayıflaması sonucunda meydana gelen sarkmalar rektosel olarak adlandırılmaktadır. Cinsel ilişki sırasında penisin temas ve baskısı ağrıya neden olabilir. Yine aynı şekilde vajinanın ön duvarında meydana gelen sarkmalar yani sistosel, cinsel ilişki sırasında ağrıya neden olabilmektedir.

Vajinit

Genital enfeksiyonların ilerlemesinin göstergesi olarak ortaya çıkan vajinit, cinsel ilişki sırasında ağrıya neden olabilmektedir.

Doğuştan vajinal anomaliler

Doğuştan vajina yapısının dar olması ya da kısa olması gibi doğumsal kusurlar, cinsel ilişki sırasında ağrıya neden olabilmektedir.

Hangi hastalıklar ağrılı cinsel ilişki nedenleri arasında yer alır?

Çikolata kisti (endometriozis)

Adet kanamalarını gerçekleştiren rahim iç astar dokusu endometrium, rahim dışında karın içinde yer alan herhangi bir organa konumlanması halinde, adezyonlara (yapışıklık) ve ağrılı adet kanamalarına neden olabilmektedir. Eğer endometrium pelvik organlara yerleşmiş ise, cinsel ilişki sırasında meydana gelen gerilmeye bağlı olarak şiddetli ağrı durumu ortaya çıkabilir.

İdrar yolu hastalıkları

İdrar yolunda meydana gelen enfeksiyonel hastalıklar cinsel birliktelik sırasında şiddetli ağrılara neden olabilir.

Hemoroid, fistül ve fissür

Dışkılama problemleri olarak makat bölgesindeki yer alan hastalıklar, vajina bölgesine yakın olması nedeni ile cinsel ilişki sırasında etkilenerek, ağrıya neden olabilir. Ayrıca diverkülit gibi iltihaplı bağırsak hastalıkları disparoniye sebebiyet verebilir.