Amenore, bir veya daha fazla adet dönemi süresince adet görememe durumu olarak adlandırılmaktadır. İki türlü Amenore vardır. İlki, 16 yaşına kadar adet görmemiş olan genç kızlarda görülen amenoredir. Söz konusu adet görememe durumu “primer Amenore” olarak da bilinir. İkincisi ise, düzenli olarak adet gördüğü halde belli nedenlerden ötürü en az üç adet dönemini kaçırmış olan kadınlarda gözlemlenir. Bu ise “sekonder Amenore” olarak bilinmektedir.

Amenore’nin en yaygın sebebi gebeliktir. Diğer sebepleri arasında üreme organları ile alakalı ya da hormon değerini düzenlemeye destek bezler ile alakalı problemler yer almaktadır. Temelinde yatan sebebinin tedavi edilmesi ile birlikte genellikle amenore problemi çözümlenir.

Kadınlarda “adet görememe (anemore)” şikayetinin belirtileri itibariyle tedavisine kadar süreç hakkında bilgi almak için yazımızın devamını okuyabilirsiniz.

Kadınlarda adet görememe (anemore) belirtileri:

Amenore’nin ana belirtisi adet döngüsünün bozulması ve adetin görülmemesi durumudur. Amenore’nin sebebinden kaynaklı olarak, adet yokluğuna paralel gelişen başka bulgulara da rastlanabilir:

• Meme başından sütlü akıntı
• Saç dökülmesi
• Baş ağrısı
• Görme problemleri
• Yüzde aşırı kıllanma

Kadınlarda adet görememe (anemore) durumu için ne zaman doktora görünmelidir?

Şayet arka arkaya en az üç adet dönemi süresince adet görülmediyse ya da 16 yaşına gelindiği halde hiç adet görülmediyse bir kadın doğum uzmanına başvurmakta fayda vardır.

Kadınlarda adet görememe (anemore) nedenleri:

Amenore türlü sebeplerle meydana gelebilir. Bazılarının sebebi kullanılan ilaç ya da diğer tıbbi işlemlerin yan etkisinden kaynaklı olabildiği gibi bazıları ise kadının gündelik hayatının bir parçası da olabilmektedir.

Doğal amenore:

Bir kadın yaşamının normal döngüsü esnasında kimi doğal sebeplerden ötürü amenore ile karşılaşabilir. Bu sebepler şöyle sıralanabilir:

• Gebelik
• Emzirme
• Menopoz

Doğum kontrol yöntemleri:

Doğum kontrol hapları kullanan bazı kadınlarda adet döngüsü gerçekleşmeyebilir. Hapların kullanımı bırakıldıktan yaklaşık 3 ila 6 ay sonra düzenli yumurtlama ve adet görme devam eder. Enjekte edilen ya da yerleştirilen doğum kontrol cihazlarının bazı çeşitleri de amenoreye sebebiyet verebilir.

İlaçlar:

Bazı ilaç çeşitleri de adet görülmesinin durmasına sebebiyet verebilir. Aşağıdaki ilaçlar bu grupta bulunmaktadır.

• Anti psikotikler
• Kanser kemoterapisi ilaçları
• Antidepresanlar
• Tansiyon ilaçları.

Yaşam tarzı faktörleri:

• Stres: Beyinde bulunan ve adet döngüsünü düzenleyen hormonların kontrol edildiği birim olan hipotalamus’un fonksiyonunu geçici olarak değiştirebilir. Bunun neticesinde de yumurtlama ve adet görme durabilir. Genel olarak stres azaldığında yine düzenli bir şekilde adet görülemeye devam edilir.
• Düşük vücut ağırlığı: Kilosu aşırı düşük olan kadınlardaki söz konusu zayıflık, vücuttaki pek çok hormonun işlevlerini de olumsuz yönde etkilemektedir ve bundan kaynaklı olarak da yumurtlama potansiyelini de azaltmaktadır. “Anoreksiya” veya “Bulimia” gibi yeme bozukluğu rahatsızlığı mevcut olan kadınlarda anormal hormon değişiklikleri sık sık yaşandığından dolayı adet dönemleri de durabilmektedir.
• Aşırı egzersiz: Yoğun çalışma gerektiren sporlarla uğraşan kadınlarda adet döngüsü kesintiye uğrayabilmektedir. Atletlerde düşük vücut yağ oranı, stres ve yüksek miktarda enerji harcaması gibi diğer kimi etkenler de adet döngüsünü olumsuz yönde etkilemektedir.

Hormonal dengesizlik:

Pek çok sağlık problemi vücutta hormonal dengesizliklere neden olabilir. Bu nedenler şöyle sıralanabilir:

• Polikistik over sendromu (PKOS)
• Tiroit bezinde fonksiyon bozulması
• Hipofiz tümörü
• Erken menopoz

Yapısal sorunlar:

Cinsel organlara ait problemler de amenoreye sebep olabilir. Rastlanabilecek yapısal problemler için şu örnekler verilebilir:

• Rahim içi yaralanmaları
• Üreme organlarında eksiklik
• Vajinada yapısal bozukluklaR

Kadınlarda adet görememe (anemore) risk faktörleri

Amenorenin meydana gelme riskini arttıran etkenler ise şunlardır:

• Aile öyküsü.
• Yeme bozuklukları.
• Atletik eğitimler.

Kadınlarda adet görememe (anemore) komplikasyonları

Amenore ile bağlantılı olan komplikasyonlar da aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

• Kısırlık.
• Osteoporoz.

Kadınlarda adet görememe (anemore) teşhisi

Muayene esnasında doktorun üreme organları ile alakalı herhangi bir sorun olup olmadığını analiz etmek amacıyla jinekolojik muayene gerçekleştirecektir. Şayet hiç adet görülmediyse doktorun vücuttq ergenlik çağına ait normal değişikliklerin yaşanıp yaşanmadığını gözlemlemek açısından meme ve genital bölgede de değerlendirmeler yapabilir. Amenore komplike bir dizi hormonal problemlere sebebiyet verebilir. Temelinde yatan sebebinin saptanması, vakit alabildiği gibi birden fazla testin yapılmasına da ihtiyaç duyulabilir.

Laboratuar testleri:

• Gebelik testi: Beta HCG
• Tiroit fonksiyon testi: TSH
• Yumurtalık fonksiyon testi: FSH
• Erkeklik hormonu testi

Hormon takviyesi ile test:

Hastaya adet kanamasını tetikleme amaçlı olarak 7 ile 10 gün süresince östrojen hormonu içeren bir ilaç verilir. Bu test neticesine göre de adet görülmemesi nedeninin östrojen eksikliğinden kaynaklı olup olmadığı anlaşılmaktadır.

Görüntüleme testleri:

Amenorenin bulgularına ve yapılan kan testlerinin neticesine göre bazı görüntüleme testleri de başvurulabilir. Bu görüntüleme testleri aşağıdakilerden biri veya birkaçı olabilir:

• Ultrason
• Bilgisayarlı Tomografi (BT)
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR)

Kameralı testler:

Eğer kan testleri ve görüntüleme testleri ile özel bir sebep saptanamadıysa, doktor “histeroskopi” yapılmasını tavsiye edebilir. Bu işlem ince, ışıklı bir kamera vasıtasıyla gerçekleştirilir. Rahim içi değerlendirmek üzere kamera içeren cihaz vajina ve rahim ağzından geçirilir.

Kadınlarda adet görememe (anemore) tedavisi

Amenore için uygulanacak tedavi şikayetin temelinde yatan sebepten ötürü olarak değişir. Bazı durumlarda, doğum kontrol hapları kullanımı ile adet döngüsü yeniden başlatılabilir. Tiroit ya da hipofiz bozukluklarının dolayı gelişen amenore, ilaçlar ile tedavi edilebilir. Bir tümör veya yapısal tıkanıklık söz konusu ise cerrahi girişim gerekli olabilir.

Bazı hayat tarzı etkenleri de amenoreye sebep olabilir. Bu nedenle iş, eğlence ve dinlenme arasında dengeyi bulmaya çalışılmalıdır. Yaşamda stresi tetikleyen unsurları saptayıp, stres azaltılmaya çalışılmalıdır. Kendi başına stresi kontrol edemeyen bir hasta da aile, arkadaşlar ya da doktordan yardım isteyebilir.

Adet döngüsündeki farklılıkların farkında olunmalı ve kaygı durumu söz konusu olduğunda doktora danışılmalıdır. Adet dönemlerinin ne zaman başladığı, ne kadar sürdüğü ve süreçte herhangi olağan dışı bir durumun meydana gelip gelmediği not alınmalıdır.