Çocuk sahibi olmak isteyip olmayanların umutlarını gerçekleştirmede uygulanan tüp bebek tedavisi; kısırlık sorunu yaşayan çiftlerin ön değerlendirilmesi ve muayenesi ile başlayan ardından kadındaki yumurtalıkların uyarılması ve yumurta olgunlaştırma amaçlı ilaç tedavisi ile devam eden, olgunlaşan yumurtalar toplanırken erkekten mastürbasyon ile sperm alınarak laboratuvarda döllenmenin gerçekleştirildiği döllenme ardından sağlanan embriyonunda rahme transfer edilmesi ile oluşturulan gebelikle sonuçlanmaktadır.

Tüp bebek tedavisinin amacı canlı doğumun gerçekleşmesidir. Bu amaca ulaşmak için tüp bebek tedavisinin başarısı önünde engel olan faktörlere çözüm bulmak için araştırma ve çalışmalar yapılmaktadır. Tüp bebek tedavisinde başarıyı arttıran pek çok yöntem ortaya konulmuş, tedaviyi geliştirilen bu yöntemler sayesinde gerçekleşen gebelik oranı artırılmaktadır.

Dünyada 1971, ülkemizde ise 1989 yılından itibaren uygulanan “tüp bebek hangi durumlarda yapılır?”

• Kısırlık sorunu yaşandığında
• Tüplerinin her ikisinin tıkalı olduğunda
• Yumurta bozukluğu sorununda
• Menide sperm bulunmadığında
• Sperm kalitesi düşüklüğünde
• Servikal etkenlerde
• Cerrahi işlemle tüpler alındığında
• Sperm veya yumurta miktarı yetersizliğinde
• Yumurtalıkta kist oluştuğunda
• Hormon bozukluğunda
• Cinsel ilişki ile sorun oluştuğunda
• Sperm hareketliliği sorununda
• Sperm formu bozukluğunda
• Tekrarlayan gebelik kayıplarında
• Kadınlarda yaş ilerlemesinde tüp bebek yapılır.

Peki, hangi aşamada tüp bebek tedavisine başvurulur?

Normal şartlarda kısırlık tedavilerinde öncelikle aşılama yöntemi uygulanır. Şayet hastaya 2 veya en fazla 3 defa aşılama yapılmış ve gebelik gerçekleşmemiş ise üp bebek tedavisi uygulanmasında yarar vardır.

Kısırlık sebebi ile tedaviye alınmış olan hastaların genelinde tüp bebek tedavisine başlamadan önce aşılama yöntemi ile % 15-18 oranında gebelik gerçekleştirilebilmektedir. Şayet bu yöntemlerden bir netice sağlanamaz ise tüp bebek tedavisine başlanılması gerekmektedir ve tüp bebek tedavisinde önemli olan zamanı iyi yönetmektir.

Hangi koşullarda tüp bebek tedavisi başarısız kabul edilip iptal edilebilir?

• Yumurtaların fonksiyonlarının yeterli olmaması
• Yumurtaları erken çatlaması
• Elde edilmiş yumurtaların döllenmemesi
• Bölünmesi gerektiği halde döllenmiş yumurtaların bölünmemesi
• Erkekte sperm bulunamaması
• Embriyoda sorun saptanması durumlarında tüp bebek tedavisi başarısız kabul edilip iptal edilebilir.

Başarısız tüp bebek tedavilerinin ardından yeni uygulanacak olan tüp bebek tedavisine ne zaman başlanmalıdır?

Tüp bebek tedavisinde başarısız sonuç elde edilebilir. Bu doğal bir durumdur. Başarının elde edilmesi kadar edilememesi ihtimali de tüp bebek tedavisinde söz konusudur. Tüp bebek uygulamasının sonucunda başarılı bir netice sağlanamamış ise yeni bir tüp bebek tedavisine başlanmadan önce ortalama olarak 2 ila 3 ay ara verilebilir. Ancak kadının yaşı 35’ten ileri ise bir ay yeterli bir süredir.

Tüp bebek tedavisinden önce bazı hususlara dikkat edilmelidir. Bunlar:

Tüp bebek tedavisi uygulanmadan önce tedavinin sağlıklı ilerlemesi adına çiftlerin dikkat etmesi gereken birtakım hususlar vardır.

• Tüp bebek tedavisinin uygulanacağı merkezin seçimi yaparken merkezin elde ettiği başarı oranları hakkında bilgi sahibi olunmalıdır.
• Kadında yaş ilerlemesi faktörü tüp bebek tedavisindeki başarıyı olumsuz yönde etkileyeceği için tedaviye başvurma konusunda zaman kaybetmemeye özen göstermelidir.
• Tüp bebek tedavisinde embriyonun transfer edileceği rahim içinde olası sorunların tedavi edilmesi için histeroskopi yöntemine başvurulmalıdır.
• Tüp bebek tedavisinden 3 ay kadar önce kullanımı söz konusu ise sigara alışkanlığından, yapılan yoğun egzersiz programlarından vazgeçilmelidir. Ayrıca erkek yine aynı süreç itibariyle geçirdiği ateşli hastalık varsa doktora bildirmeli ve sauna, hamam gibi aşırı sıcaklığa sahip ortamlarda bulunmamalıdır.
• Tüp bebek tedavisinden önce çift sağlıklı ve düzenli beslenilmelidir.
• Kadın fazla kiloya sahip ise tüp bebek tedavisi öncesinde zayıflamalıdır.
• Tüp bebek tedavisinden 3 gün önce itibariyle cinsel ilişki yaşanmamalıdır.

Tekrarlayan tüp bebek başarısızlıkları nedir?

Standart olarak kabul edilen ve en az 3 tüp bebek uygulamasında iyi kalitedeki embriyo transferine karşın gebelik oluşmadı ise, ya da 10 veya daha fazla sayıda embriyonun transferine karşın gebeliğin oluşmaması: tekrarlayan tüp bebek başarısızlıkları olarak ifade edilmektedir. Her tüp bebek denemesinin ardından tekrarlayan tüp bebek denemelerinde, bir diğerinin yarısı kadar şans vardır. Başarısız tüp bebek tedavisi için ilk neden embriyonun yapısında genetik bir bozukluğun olma olasılığı söz konusu olabilir. İkinci neden, kadın rahminin içerisinde bazı bozuklukların olması da, tüp bebek tedavisinde başarısızlığında etken olabilmektedir. Üçüncü bir neden de, çikolata kistleri, tüpte görülen tıkanıklıklar, iltihap ve karın içi yapışıklıklarda transfer edilen embriyonun tutunmasını zorlaştırmasıdır. Assisted Hatching (destekli yuvalama), PGT (Preimplantasyon Genetik Tanı), Embriyo Glue (embriyo yapıştırıcısı), Magnetik Sperm Seçimi (sperm mıknatısı) ve Ko-Kültür yöntemlerine tekrarlayan tüp bebek başarısızlıkları durumunda başvurulmaktadır.