Doğal yolla bebek sahibi olamama şikayetiyle gelen çiftlere bazı test, muayene ve tahliller yapılır, bunlardan elde edilen verilere göre de kısırlık sebebi belirlenir. Kısırlıktan erkekten kaynaklanan sebepler genel olarak; sperm sayısının, akışkanlığının, yoğunluğunun beklenenden düşük olması şeklindedir. Böyle durumlarda erkeğe sperm testi yapılır. Bu test ile erkeğin sperm kalitesinin gebeliğe uygunluğu değerlendirilir. Bunun için erkekten meni örneği alınır ve spermler incelenir. Sperm yıkama işlemiyle de spermler kaliteli ve kalitesiz olarak ayrılır, kaliteli olanlar aşılama ya da tüp bebek tedavileri için seçilir.
Sperm yıkamak için en sık kullanılan teknik, spermlerin farklı yoğunlukta olan sıvılardan meydana gelen bir katmanın içinden spermlerin filtrelenmesi işlemidir. Bu sayede gebelik için uygun olmayan şekli bozuk spermler ayrılır. Ardından spermlerin sıcaklığı ve pH değerlerini kontrol etmek için bir tüp içinden yüzerek geçmeleri sağlanır. Bu şekilde en hareketli, calı ve düzgün şekilli spermler seçilmiş olur. Bunlara ek olarak bazı özel durumlarda farklı filtreler ve kimyasallar kullanılarak da sperm ayıklama işlemi gerçekleştirilebilir. Yaklaşık 2-3 saat süren sperm yıkama işlemi sayesinde sperm dışındaki tüm salgılar ve gebeliğe uygun olmayan spermler ayrılır.
Erkeğin sperm kalitesinin gebelik için yeterli olmadığı durumlarda sperm yıkama işlemi yapılır. Bu işlemle seçilen spermler, kadının yumurtasını dölleyebilme kabiliyeti en yüksek olanlardır.
Sperm testlerinde ve sperm yıkama işleminde, meni örneğinin klinikte verilme nedeni, hijyenik açıdan doğru koşulların sağlanma gerekliliği ve sperm sıcaklığının korunma zorunluluğudur. Klinik ortamda meni örneğinin alındığı kap steril koşullarda saklanmıştır ve erkeğin bu koşullarda meni örneği vermesi istenir. Zira bu örneğe bulaşabilecek en küçük bir mikrop ya da bakteri sperm kalitesini olumsuz etkileyecek, sonucu değiştirebilecektir. Sperm hareketliliği de en doğru şekilde sadece vücut sıcaklığında kendini gösterir. Bu sebeple meni örneğinin verildiği anın üzerinden ne kadar fazla süre geçerse ve ısı düşerse sperm hareketliliği de o oranda düşecektir. Bu bağlamda klinik ortamda alınmış sperm örneği oda sıcaklığında en fazla 20 dakika bekletilerek ayıklama işlemi uygulanır. Ancak başka seçenek yoksa ve sperm örneğinin evde alınması gerekiyorsa, erkeğin koltukaltında ya da avuç içinde saklanarak 10 dakika içinde kliniğe ulaştırılması gerekir.
Boşalması için erkeğe verilen kap, meni örneğinin tamamını alabilecek boyuttadır. Ayrıca sperm testinin ve sperm yıkama işleminin istenen sonucu vermesi için mutlaka meninin tamamının kabın içine boşalmış olması gerekir. Özellikle de erkeğin boşalmaya başladığı ilk anda dökülen sıvılar, sperm kalitesini bildirmesi açısından çok önemlidir. Bu bakımdan her hangi bir sebeple meninin küçük ya da büyük bir bölümü kabın dışına taştığında mutlaka uzmana haber verilmelidir. Aksi halde testin sonuçları gerçekçi olmayabilir.
Erkeğin menisinde sperm oranı ve kalitesi erkeğin beslenme alışkanlıklarına, yaşam şartlarına ve duygusal, zihinsel, fiziksel pek çok özelliğine göre değişiklik gösterebilir. Bu sebeple o günkü koşulların tam olarak gerçek değerleri yansıttığından emin olmak çok da mümkün değildir. Sperm testinin 3-4 hafta aralıklarla birkaç kez, en az 2 kez yapılması önerilir.