Sağlıklı bir vücuda sahip olmak, tüm organlarının işlevlerini en iyi şekilde desteklemek, uzun ve sağlıklı yaşamak için yeterli ve dengeli beslenmek çok önemlidir. Bir kişinin kendisi için yapabileceği en değerli şeylerden birisi, belki de en önemlisi sağlıklı beslenmektir. Sağlıklı beslenmenin de temel koşulu tüm vitaminler, mineraller ve diğer faydalı elementlerden yeterince almak, en doğalından beslenmektir. İşte bunun için de temelde 8 tane olan B grubu vitaminleri de beslenme programına dahil etmek gerekiyor. Hele bir de gebelik söz konusu olduğunda sağlıklı ve yeterli beslenmek, vitamin ve mineralleri dengeli bir şekilde almak çok önemlidir. Özellikle gebelikte B grubu vitaminlerin hem anne adayının sağlığı hem de bebeğin sağlıklı bir şekilde gelişebilmesi için hayati önem taşıdığı bilinmektedir. Bu bağlamda B grubu vitaminleri tek tek tanımak, vücuttaki işlevlerini, doğada hangi besinlerde bulunduklarını ve gebelikte nasıl bir rol oynadıklarını bilmek gerekiyor.

• B 1 vitamini (Tiamin)

Vücutta karbonhidrat metabolizmasında rol oynayan B1 vitamini, karbonhidratları parçalayarak vücuda enerji sağlayan glikoza dönüşmesini sağlar. Vücutta kalp ve merkezi sinir sistemi, enerji ihtiyacını karbonhidrattan karşılamaktadır. Bu bakımdan B1 vitamini eksikliği kişide nörolojik hastalıklara ve kalp hastalıklarına yol açmaktadır. Gebelikte B 1 vitaminin fonksiyonu da anne adayının vücudunda yine gebelik öncesinde olduğu gibi devam eder. Anne adayının rahmindeki bebeğin beyin gelişiminde B1 vitamini önemli bir rol oynar. Bu bakımdan anne adaylarının vücudunun her gün 1.4 miligram B-1 vitaminine ihtiyacı vardır. Bu ihtiyacı doğal yoldan karşılamak için B 1 vitamini açısından zengin olan kaynaklar; tam tahıllı makarnalar, maya, bezelye ve hatta bazı süt ürünleridir.

• B 2 vitamini (Riboflavin)

B 2 vitamini, yani riboflavin, özellikle vücudun enerji üretiminde ve sinir sisteminin çalışmasında rol oynamaktadır. Vücutta B2 vitamini eksikliğinde; anemi, görme bozuklukları, sinir sistemi sorunları, çeşitli deri hastalıkları, çok şiddetli migren ağrıları ve büyüme geriliği görülebilir. B 2 vitamini vücutta depolanmayan bir vitamin olduğu için her gün besinler ile yeterince alınmalıdır. B 2 vitamini bakımından zengin gıdalar; hayvansal gıdalar ve kırmızı et, tavuk, hindi, balık, yoğurt, mısır gevreği ve yumurtadır. Bu besinler günlük olarak yeterince tüketilmelidir. B 2 vitamini kaynaklarının ışığa ve alkali ortama karşı dayanıksız olduğu bilindiğinden bu besinlerden maksimum faydayı almak adına besinler ışıkta bekletilmemeli ve pişirilme suları dökülmemelidir. B 2 vitamini vücutta, karbonhidrat protein ve yağ metabolizmasında besinlerden enerji üretilmesinde  görev almakla birlikte sinir sisteminin düzenli çalışmasında göz cilt ve deri sağlığında da önemli bir rol oynuyor. Ayrıca B 2 vitamininin büyümeyi de desteklediği bilindiğinden özellikle büyüme çağındaki çocukların her gün alması önerilir. Bir de serbest radikallere karşı antioksidan görevi gördüğü bilinen B 2 vitamininin yaşlanma karşıtı olduğunu da bilmekte fayda var.

İşte tüm bu faydalar göz önünde bulundurulduğunda gebelik döneminde de B 2 vitamininin her gün düzenli olarak alınması çok büyük önem arz ediyor. Özellikle de gebelikte anemi, cilt sorunları, görme kusurları, ruhsal gerginliklerin fazla yaşandığı düşünüldüğünde B 2 vitamininin önemi daha çok anlaşılmaktadır. Bu bağlamda anne adayları günde 1.4 miligram B 2 vitamini almaya özen göstermeliler.

• B 3 vitamini (Niasin)

Suda çözünen bir vitamin olan B 3 vitamini; sağlıklı bir kardiyovasküler sistemin ve metabolizmanın oluşmasında ve özellikle de kolesterol düzeylerinin dengelenmesinde çok önemli bir rol oynamaktadır. Bununla birlikte B 3 vitamini; beyin fonksiyonu, sağlıklı cilt oluşumu, bakımı, diyabetin önlenmesi ve tedavisi, eklem hareketliliğinin sağlanması ve iktidarsızlığı önlemek gibi pek çok hususta etkin görev almaktadır. Tüm vücut sağlığı için çok önemli olan B 3 vitaminin doğal kaynakları; et, sakatat, bazı balıklar, çekirdekler, dana ciğeri, tavuk göğsü, tonbalığı, ay çekirdeği, koyun eti, somon, bezelye, sardalye, zeytinyağı, hindi, mantar, tahin ve tohumlardır. Yukarıda pek çok faydası sıralanan B 3 vitamini gebelikte de; gebelik komplikasyonlarını azaltmaya, bebeğin zihinsel ve fiziksel gelişimini desteklemeye, anne adayının sindirim sistemini iyileştirmeye, bulantıyı hafifletmeye ve ağrılı migrenleri azaltmaya yardımcı olur. Bu bakımdan gebelik süresince günlük olarak 18 miligram B 3 vitaminin alınması önerilir.

• B 5 vitamini (Pantotenik Asit)

B 5 vitamini; vücutta hormon dengelerinin sağlanması, ruhsal dinginliğin elde edilmesi, kasların ve eklemlerin işlevlerini tam olarak yerine getirebilmesi ve zihinsel açıdan yeterince aktif olunabilmesi açısından çok önemlidir. B 5 vitamini eksikliğinde vücutta; sinirsel sorunlar, solunum rahatsızlıkları, mide bulantısı ve kusma, cilt sorunları, beyin yorgunluğu, alerjik reaksiyonlar, uyku bozukluğu ve sebepsiz halsizlikler görülebilmektedir. Gebelikte anne adayının vücudu çok daha hassas ve sağlık sorunları da daha fazla olduğundan hem anne adayı hem de bebeğin sağlığı için günlük 6 miligram B 5 vitamini alınması önerilir. Bu sayede anne adayları hormonsal dengesizlikleri önleyebilmekte, özellikle de geceleri çok rahatsız edici olabilen ağrılı bacak kramplarından kurtulabilmekteler. Gebelikte B 5 vitamini bakımından yeterli beslenebilmek için; balık, tavuk eti, dana eti, mantar, yumurta, fasulye, brokoli, karaciğer, maun ve tüm tahıllı besinler, soya ve soya fasulyesi, peynir, karnabahar, avokado, mısır, mercimek, patates, bezelye ve kuru yemişlerden her gün yeterince tüketmeye özen gösterilmelidir.

• B 6 vitamini (Piridoksin)

B 6 vitamini vücutta; metabolizmanın işleyişini düzenler, kan üretimini destekler, kalp sağlığını korur, beyin fonksiyonlarını düzenler, mutluluk düzeyini arttırır, bağışıklık sisteminin fonksiyonlarını düzenler, adet öncesi sorunlarını azaltır. B 6 vitamini eksiliğinde vücutta; böbrek, mide ve bağırsak hastalıkları artar, deride kızarıklık, yara ve şişme oluşma riski söz konusu olur, kansızlık, yorgunluk ve zihinsel aktivitede azalma meydana gelir. Gebelikte yeterince B 6 vitamini alan anne adaylarının bebeklerinin beyin ve sinir sistemi gelişimi desteklenmektedir. Özellikle de bebeğin en önemli nörotransmitterlerden (sinyal görevlileri) ikisi olan norepinefrin ve serotonin üretimi için anne adayının her gün yeterince B 6 vitamini alması hayati önem taşımaktadır. Bununla birlikte gebelik semptomlarından olan bulantı ve kusmanın da önlenebilmesi için B 6 vitamini çok önemlidir. Bu sebeple gebelikte B 6 vitamini bakımından zengin olan; tam tahıllı gevrek, muz, tavuk eti, tavuk ciğeri, dana eti, dana ciğeri, hindi eti, balık, yumurta, antepfıstığı, ay çekirdeği, fındık, ceviz, kaju, yerfıstığı, patates, ıspanak, brokoli, avokado ve fasulye doğal besinlerin tüketilmesi önerilir.

• B 7 vitamini (Biyotin)

Özellikle saç, cilt ve tırnak bakımında ne kadar önemli olduğunun altı çizilen biyotin (B 7 vitamini) sağlıklı beslenmenin de önemli bir parçasıdır. B 7 vitamini vücudun enerji sistemi olan yağ, protein ve karbonhidrat metabolizmalarında önemli rol almaktadır. B 7 vitamini, vücutta hücre gelişimine katkıda bulunarak, kanın şeker seviyesini dengeler, kemik iliğinin sağlığı için çok önemlidir, sinir dokularının sağlıklı olmasını sağlar, kötü kolesterolü kontrol eder, tiroit ve adrenalin hormonlarını düzenlemeye yardımcı olur. Vücutta B 7 vitamini eksikliği durumunda ise; ciltte Kuruluk ve pul pul dökülen deri, yüzde solgunluk, iştahsızlık, kas ağrıları, kolayca kopan, kırılan saçlar, tırnakların kırılması ve uzamaması, saçların dökülmesi, hatta kellik, kansızlık ve sinirsel bozukluklara sebep olmaktadır. Bu bağlamda gebelik döneminde de semptomların hafifletilmesi, bebeğin sağlıklı bir şekilde gelişebilmesi için anne adaylarının yeterince B 7 vitamini almaları önerilmektedir. Bunun için doğal B 7 vitamini kaynakları olan; badem, soğan, havuç, fındık, yerfıstığı, domates, balık, süt ve süt ürünleri, brokoli, avokado, mısır, pirinç, mantar, yumurta sarısı ve kuru baklagiller tüketilmesi gerekmektedir. Uzmanlar gebelik sırasında günlük 30 mcg B 7 vitamini alımın yeterli olduğu görüşündeler.

• B 9 vitamini (Folik Asit)

Gebelik söz konusu olduğunda her anne adayının kesinlikle yeterince alması gereken ve eksikliğinde bebek ve anne adayı için sağlık açısından tehdit oluşturan folik asitin çok önemli olduğu bilinmektedir. Hatta gebelikte anne adayları çoğu zaman beslenem yoluyla yeterince folik asit alamadıkları için daha gebelik planlandığı andan itibaren folik asit takviyesi almaya başlarlar. Bu bakımdan belki de hamilelik sırasında alınması gereken B vitaminlerinin en önemlisinin B 9, yani folik asit olduğu söylenebilir. Gebelikte yeterince folik asit alan anne adaylarının bebeğinde spina bifida ve diğer nöral tüp kusurları da dahil olmak üzere pek çok doğum kusurlarının gelişme riski azalmaktadır. Hamilelikte vücudun folik asit ihtiyacı artar. Zira folik asit vücutta kırmızı kan hücrelerinin üretimi için çok gereklidir. Bu bağlamda anne adayları günde en az 600 mikrogram folik asit içeren prenatal bir vitamin almalı, folat bakımından zengin gıdalar tüketmelidir. Folik asit bakımından zengin besinler; portakal, greyfurt, ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzeler, brokoli, kuşkonmaz, brüksellahanası, karnabahar, kırmızı mercimek, kara lahana, yeşil mercimek, pırasa, pazı, semizotu, tam tahıllar, kivi, marul, nane, bezelye gebelikte bolca tüketilmelidir.

• B 12 vitamini (Kobalamin)

En temel özelliği sinir sistemini korumak ve güçlendirmek olan B 12 vitamini vücutta; DNA sentezi, enerji üretimi, sinir sitemi sağlığı, kırmızı kan hücresi yapımı ve beyin fonksiyonlarının güçlendirmesi gibi görevleri üstlenmektedir. Vücutta B 12 vitamini eksikliğinde; bilişsel işlevin azalması, yorgunluk, sürekli uyku durumu, kabızlık, baygınlık, depresyon veya sinirlilik, baş ağrısı, denge bozukluğu, soluk sarı veya aşırı kırmızı ve şişmiş dil, kalp çarpıntısı, ağız ülseri, uyuşma, karıncalanma, görme bozuklukları gibi sorunlar görülmektedir. Gebelik söz konusu olduğunda vücudun B 12 ihtiyacı da artmaktadır. Bu sebeple gebelikte anne adayları normalden daha fazla, günde yaklaşık 2.6 mikrogram kadar B 12 vitamini almalılar. Gebelikte yeterince B 12 vitamini alarak; bebeğin zihinsel ve fiziksel gelişimini desteklemek, spina bifida da dahil olmak üzere pek çok doğum kusurlarını, omurga ve merkezi sinir sistemini etkileyen sorunlarını önlemek mümkün olabilir. Bu bakımdan gebelikte B 12 vitamini bakımından zengin olan; hayvansal besinler, süt, yoğurt, tahıllar, balık, yumurta gibi besinler tüketilmelidir.

Gebelik dışında ve gebelikte tüm vücut sağlığında çok önemli etkileri olan, eksikliğinde ise pek çok sağlık sorunu yaşanan B grubu vitaminleri mutlaka doktorların önerdiği miktarda alınmalıdır. Ancak gebelikte B grubu vitaminlerin alınmasının öneminden bahsedilirken B 6 ve B 12 vitaminlerine ekstra bir önem verilmesi, daha detaylı anlatılması ihtiyacı doğmaktadır.

Gebelikte B 6 vitamininin önemi

Gebelikte B6 vitamini, bebeğin gelişmekte olan beyin ve sinir sisteminde yaşamsal önem arz etmektedir. Yeterince alınan B 6 vitamini bebeğin protein ve karbonhidratları metabolize etmesine yardımcı olmaktadır. Bu konuda yapılan araştırmalar, B6 vitamininin gebelik sırasında bazı anne adaylarında mide bulantısını veya kusmayı hafifletebileceğini göstermektedir. Aynı zamanda B 6 vitamini gebelikte anne adayının vücudunun protein ve karbonhidratları metabolize etmesine yardımcı olmakta ve yeni kırmızı kan hücreleri, antikorlar ve nörotransmitterleri oluşturmasını sağlamaktadır.

Ne kadar B 6 vitamine ihtiyaç duyulur?

• Hamileler günde 1,9 miligram,
• Emziren kadınlar günde 2.0 miligram,
• Gebelik dışında 19 – 50 yaş arası kadınlar günde 1.3 miligram B 6 vitaminine ihtiyaç duymaktalar.

B 6 vitamini bakımından zengin besinler olan; fındık, yağsız et ve balık, tam tahıllı ekmek ve diğer tahıllar tüketilebilir. Bunların yanında birer porsiyon; patates püresi 0.70 miligram, yağsız ızgara et 0.69 miligram, 1 tane orta boy avokado 0.52 miligram, bir porsiyon yağsız, derisiz tavuk eti 0.51 miligram, 1 su bardağı tam tahıllı kahvaltılık gevrek 0,5 – 2,5 miligram, 1 su bardağı pişirilmiş ıspanak 0.44 miligram, 1 orta boy muz 0.43 miligram, 1 su bardağı kurutulmuş erik 0.36 miligram B 6 vitamini içermektedir.

Gebelikte B 6 vitamini takviyesi nasıl alınmalı?

Gebelik dışında ve gebelik döneminde ihtiyaç duyulan her şey doğal ve sağlıklı beslenme yoluyla alınabilmektedir. Bu bakımdan doktor önerisi olmadan, ekstra bir ihtiyaç ortaya çıkmadan takviye ürünler alınmamalıdır. Doktorun önermesi durumunda ise verilen çoğu prenatal vitamin takviyeleri zaten günlük önerilen miktarın tamamını içermektedir. Bu bağlamda anne adayları bir takviye almadan önce B 6 vitamini bakımından zengin gıdaları yeterince tükettiklerinden emin olmalılar ve takviye için doktor önerisi almalılar.

Gebelikte B 6 vitamini eksikliğinin belirtileri nelerdir?

Anne adayları dilde iltihaplanma, hafif yaralar veya ağız ülseri, depresyon ve anemi gibi sorunlar yaşamaları durumunda B 6 vitamini eksikliğinden şüphelenmeliler.  Böyle bir durumda gebeliği takip eden doktor, B 6 vitamini takviyesi önerecektir.

Gebelikte B 12 vitamini, yani folik asitin önemi

Gebelikte neredeyse her anne adayının takviye olarak aldığı vitaminlerin başında B 12 vitamini, yani folik asit gelmektedir. Anne adayları ve emziren anneler, B 12 vitamini eksikliğinde kendi sağlıklarında ve bebeğin gelişiminde önemli eksikliklerin, kusurların olacağını bilir. Hamile olanlar veya gebe kalmaya çalışanlar, folik asit almak durumundadırlar. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre; B 12 vitamini bebeklerde sinir sistemi sorunlarını ve diğer nörolojik sorunları önlemede çok ciddi derecede önemlidir ve pek çok yetişkin aslında bu kadar gerekli olan B 12 vitamini açısından eksik beslenmektedir. B12 vitamini vücutta; ,sinir ve kan hücrelerini sağlıklı tutmaya yardımcı olur ve DNA’nın tüm hücrelerdeki genetik materyalini düzenler. B 12 vitamini eksikliği anne adayında hem de bebekte sorunlara yol açarken, bebekte zihinsel ve fiziksel gelişim geriliğine sebep olur.

Gebelikte B12 vitamini alımını arttırmak gerekir!

Anne adayları ve emziren anneler günde 2.8 mikrogram B12 vitamini almalılar. Bunun eksikliği durumunda zayıflık, yorgunluk veya hafif başlılık, hızlı kalp atışı ve solunum, soluk deri, dişeti kanaması, mide rahatsızlığı, kilo kaybı, ishal veya kabızlık dahil olmak üzere pek çok sorun yaşanır.

Vücutta B 12 eksikliğin ortaya çıkmasının başlıca nedenleri; sağlıksız beslenme, vücutta zaten var olan anemi, geçirilen bir operasyon sonucu yaşanan bozukluklar olarak sıralanabilir. Bunu ortadan kaldırmanın da temel yolu B 12 vitaminleri bakımından zengin beslenmek ve gerekiyorsa B 12 vitamini takviyesi almaktır.